Czerniak jest nowotworem pochodzącym z komórek barwnikowych. Najczęściej lokalizuje się na skórze, w jamie ustnej i na pazurach. Czerniaki skórne często mają charakter niezłośliwy, czerniaki jamy ustnej i pazurów najczęściej są złośliwe.
fot. 1
Czerniak złośliwy – objawy
- Czerniak jamy ustnej. Właściciele trafiają do lekarza weterynarii z powodu występowania u swojego psa nadmiernego ślinienia, przykrego zapachu i krwawień z jamy ustnej oraz problemów ze zjadaniem karmy.
- Czerniaki łożyska pazura mogą powodować obrzęki palca, kulawiznę i odpadnięcie pazura.
- Czerniaki skórne zazwyczaj nie dają objawów. Na skórze widoczny jest ciemny guz (fot. 1). Czasami występują czerniaki pozbawione barwnika.
Rozpoznanie
- Rozpoznanie wymaga wykonania biopsji cienkoigłowej lub pobrania wycinka (fot. 2). Po zabiegu do badania histopatologicznego przesyła się cały guz.
- Badania dodatkowe: mają na celu ustalenie stanu klinicznego pacjenta i ocenę stadium nowotworu. Wykonuje się badania krwi, zdjęcia rentgenowskie klatki piersiowej i badanie usg jamy brzusznej. Jeżeli okoliczne węzły chłonne są powiększone, to należy pobrać nich bioptat (ewentualne przerzuty).
fot. 2
Czerniak złośliwy – postępowanie
- Najskuteczniejszą metodą leczenia czerniaka jest chirurgiczne usunięcie guza! Czerniaka należy usuwać z dużym zapasem tkanki, a następnie wysłać do histopatologa, w celu oceny granicy cięcia (fot. 3, 4).
fot. 3
Całkowite usunięcie czerniaka skóry w wielu przypadkach prowadzi do wyleczenia. Czerniaki jamy ustnej i pazurów mają tendencje do miejscowej wznowy i dają odległe przerzuty do płuc i narządów. Średni czas przeżycia psów po chirurgicznym usunięciu czerniaków w tych lokalizacjach, jeżeli nie zostanie wprowadzone dodatkowe leczenie przeciwnowotworowe, wynosi 6-8 miesięcy. Psy, u których stwierdzono przerzuty lub usuwany guz jest większy niż 2 cm, żyją znacznie krócej.
- Radioterapia. Lecznicze naświetlania są w Polsce w weterynarii na razie mało popularne. Naświetlać można guzy nieoperacyjne lub okolicę, z której nowotwór został usunięty. Radioterapia może opóźnić odrastanie niecałkowicie usuniętego guza lub spowolnić wzrost guza nieoperacyjnego, wydłużając czas przeżycia zwierzęcia.
- Chemioterapia. W przypadku czarniaka złośliwego chemioterapia może spowalniać wzrost i rozsiew nowotworu.
- Elektrochemioterapia. Jest to nowa metoda miejscowego leczenia wielu nowotworów złośliwych. W czasie zabiegu usuwania guza lub po wygojeniu rany operacyjnej tkanki są ostrzykiwane lekami przeciwnowotworowymi i następnie komórki nowotworowe „uczula się” na działanie leku impulsami elektrycznymi (fot. 5).
fot. 4
Rokowanie i dalsze postępowanie
Rokowanie przy czerniaku złośliwym jest dobre do złego. Małe, wcześnie wykryte guzy, mogą być całkowicie wyleczalne. Czerniaki jamy ustnej i pazurów rokują gorzej. Pies, u którego stwierdzono złośliwego czerniaka, powinien być poddawany regularnym kontrolom lekarsko-weterynaryjnym: przez pierwsze 1,5 roku co 2-3 miesiące, potem co 6 miesięcy. Kontrolne badania obejmują pełne badanie kliniczne, zdjęcia rtg klatki piersiowej, usg jamy brzusznej i badania krwi.
fot.5
Autor: lek. wet. Maja Ingarden
Chcesz być na bieżąco informowany o nowych artykułach na blogu klinicznym? Śledź nas na facebook’owym fanpage!