Amyloidoza (NOWOŚĆ!)

Jest to choroba, w której przebiegu dochodzi do odkładania się amyloidu w różnych narządach.

Występowanie:

• psy: shar-pei (amyloidoza nerkowa i wątrobowa)
• koty: abisyńskie (amyloidoza nerkowa) i syjamskie (amyloidoza układowa)
• amyloidoza odczynowa: może występować przy przewlekłych stanach zapalnych

Objawy:

Objawy zależą od zaatakowanego narządu. U psów rasy shar-pei chorobą poprzedzającą amyloidozę jest rodzinna gorączka psów rasy shar-pei.

• Psy: odkładanie amyloidu w kłębuszkach nerkowych prowadzi do nefropatii białkogubnej i niewydolności nerek. U psów rasy shar-pei w wywiadzie stwierdza się występowanie w przeszłości ataków gorączki i bolesności stawów skokowych. Jeżeli narządem zaatakowanym przez chorobę jest wątroba, pojawiają się objawy niewydolności wątroby.
• Koty: odkładanie amyloidu często jest bezobjawowe. U kotów abisyńskich amyloid odkłada się w kłębuszkach lub rdzeniu nerek. Może prowadzić do białkomoczu i niewydolności nerek. U kotów syjamskich i orientalnych występuje amyloidoza układowa.

Rozpoznanie:

• Badania krwi
• Badanie moczu. Szczególnie ważny jest ciężar właściwy, poziom białka w moczu i stosunek białka do kreatyniny w moczu (UPC)
• Pomiar ciśnienia krwi: przy niewydolności nerek stwierdza się często nadciśnienie.
• Badanie ultrasonograficzne.
• Biopsja nerek i wątroby i badanie histopatologiczne wycinków: pozwala postawić ostateczne rozpoznanie choroby. U shar-peiów i kotów abisyńskich amyloid może odkładać się w rdzeniu nerki i tej sytuacji w materiale biopsyjnym można nie stwierdzić amyloidu (wynik fałszywie-ujemny).

Leczenie:

Cele leczenia:

• przy amyloidozie wtórnej: zidentyfikować źródło stanu zapalnego i leczyć chorobę pierwotną
• zmniejszyć ucieczkę białka z moczem
• leczenie niewydolności nerek i wątroby
• u psów rasy shar-pei, u których stwierdzono rodzinna gorączkę profilaktycznie podaje się kolchicynę
• opóźnienie postępowanie choroby: przez stosowanie DMSO.

Monitoring:

Badanie moczu, badania krwi, pomiar ciśnienia krwi, kontrola masy ciała. Początkowo badania kontrolne należy wykonywać co 2-4 tygodnie, a jak stan pacjenta jest stabilny, kontrole co 3-4 miesiące.

Rokowanie:

Rokowanie przy amyloidozie jest ostrożne do złego. Przeżywalność w zależności od stadium choroby wynosi od kilku tygodni do 1-2 lat. Przy profilaktycznym stosowaniu kolchicyny u shar-peiów z rodzinną gorączką rokowanie jest znacznie lepsze.

Autor: Maja Ingarden (2013)

Anaplazmoza

Czy ta egzotycznie brzmiąca choroba odkleszczowa zagraża naszym pupilom?

W Polsce występuje wiele chorób odkleszczowych, o których większość właścicieli psów i kotów na pewno słyszała, takich jak babeszjoza, borelioza, czy erlichioza. Do niedawna rzadko mówiło się w naszym kraju o anaplazmozie, która, mimo, że rozpoznawana jest od niedawna, wydaje się stanowić problem porównywalny z innymi chorobami odkleszczowymi.

Anaplazmoza może być wywołana przez dwa rodzaje mikroorganizmów zaliczanych do riketsji: Anaplasma phagocytophilum, która atakuje granulocyty oraz Anaplasma platys, która atakuje płytki krwi. Oba gatunki przenoszone są przez popularne w Polsce kleszcze z rodziny Ixodes. Choroba występować może u wielu gatunków zwierząt, m. in. psów, kotów, koni, bydła, a także u ludzi.

Objawy kliniczne:

Ostra faza infekcji: trwa od jednego do kilku dni. Objawia się gorączką, posmutnieniem, brakiem apetytu i uogólnioną bolesnością mięśni. Objawy mogą się pojawić już w 1-2 tygodnie od kontaktu z zakażonym kleszczem.

Przewlekła faza infekcji: długotrwała infekcja trwająca od jednego do kilku miesięcy.

Uwaga! Objawy kliniczne anaplazmozy częściej występują u psów ras golden i labrador retriever.

U psów najczęściej zauważanym przez właścicieli objawem jest ból stawów i kulawizna, które są spowodowane przez poliartritis, czyli zapalenie wielostawowe. Możliwe są też wymioty, biegunka i objawy ze strony układu oddechowego, takie jak kaszel i ciężki oddech. Rzadko dochodzi do zapalenia opon mózgowych.

Anaplasma platys wywołuje cykliczną małopłytkowość (płytki krwi spadają poniżej 20 tys./μl). Najczęściej objawy są łagodne, ale możliwe są spontaniczne krwawienia i pojawienie się na skórze i błonach śluzowych wybroczyn.

Rozpoznanie:

• Badanie morfologiczne krwi. Dominującą zmianą w badaniach krwi jest małopłytkowość, która występuje u ok. 80% chorych psów. Inne nieprawidłowości dotyczą obniżonej lub podwyższonej liczby limfocytów. Analityk doświadczony w ocenie rozmazów krwi może czasami znaleźć w komórkach krwi charakterystyczne ciałka wtrętowe.
• Testy serologiczne. Są dostępne w niektórych lecznicach weterynaryjnych* oraz w dużych laboratoriach weterynaryjnych. Dostępny w lecznicach szybki test SNAP 4Dx wykrywa anaplazmozę już w 8 dni po zakażeniu. Test wykrywa również boreliozę, erlichiozę i dirofilariozę (fot. 1).

Leczenie:

Najczęściej stosowanym i najskuteczniejszym lekiem przeciwko anaplazmozie jest antybiotyk doksycyklina. Należy ją stosować przez minimum 4 tygodnie.

Uwaga! Anaplazmoza jest zoonozą! Zarażenie ludzi może nastąpić przez te same kleszcze, które przenoszą chorobę na psy.

Badania w kierunku anaplazmozy i innych chorób odkleszczowych można wykonać w Przychodni Weterynaryjnej THERIOS

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2010)

czyli jak bezpiecznie ograniczać płodność naszych podopiecznych

U psów i kotów antykoncepcja jest ważnym czynnikiem kontroli urodzeń, co jest szczególnie ważne dla właścicieli, którzy nie planują zwiększenia liczby domowników, co często wiąże się też z brakiem warunków. W Klinice Weterynaryjnej THERIOS dostępne są wszelkie dopuszczone metody, niemniej bardzo dokładnie staramy się nakreślić wszystkie wady i zalety poszczególnych metod.

Dlaczego zalecamy kastrację u suk?

Kastracja polega na chirurgicznym usunięciu narządów płciowych, tj. macicy wraz z jajnikami. Zabieg ten jest najbardziej skutecznym postępowaniem antykoncepcyjnym, ponieważ polega na usunięciu narządów odpowiedzialnych za zajście w ciążę. Przy okazji unika się ewentualnych chorób macicy czy jajników. Jest to również zabieg, który, wykonany najpóźniej po pierwszej cieczce, zapobiega nowotworom gruczołów sutkowych. Efektem ubocznym kastracji u dużych ras może być nietrzymanie moczu, które jako typowe powikłanie zabiegu występuje bardzo rzadko.

Wczesna sterylizacja suk (przed pierwszą cieczką lub pomiędzy pierwszą i drugą cieczką) zapobiega powstawaniu nowotworów gruczołu sutkowego u suk!

Kiedy można wykastrować sukę?

Zabieg można wykonać prawie w każdym wieku. Jak wspomnieliśmy wcześniej, najlepiej przed lub po pierwszej cieczce. Na podstawie doniesień światowych i własnych obserwacji, zalecamy wykonanie zabiegu powyżej 4-5 miesiąca życia i nie później niż przed drugą cieczką. Późniejsza sterylizacja nie ma już działania profilaktycznego przeciwko nowotworom gruczołu sutkowego.

Ważny jest jeszcze moment, w którym wykonujemy zabieg. Najlepszym momentem jest okres spokoju płciowego, czyli 1 miesiąc przed cieczką lub 3 miesiące po jej zakończeniu. Chodzi o to, aby zabieg nie spowodował wyrzutu prolaktyny i nie wywołał laktacji. W takiej sytuacji, mimo sterylizacji, u suki może pojawiać się laktomania. U suk występuje jeszcze jeden „bezpieczny” moment sterylizacji. Otóż do 14 dnia po zakończeniu cieczki progesteron jest prolaktynoniezależny i w związku z tym 10-14 dnia po zakończeniu cieczki można wykonać sterylizację bez żadnych negatywnych dla zdrowia suki konsekwencji, nawet, jeżeli w czasie cieczki doszło do kontaktu z psem.

Czy kastrować kotki?

Zdecydowanie tak. Można kastrować kotkę w niemalże każdym momencie, ponieważ u kotek jest inny przebieg cyklu jajnikowego. Kastracja kotki jest najbezpieczniejszą formą antykoncepcji i przy profesjonalnie wykonanym zabiegu kotka prawie nie zauważa operacji, a rana jest na tyle mała, że jeżeli przez pierwsze dni jest dopilnowana, w 3 – 4 dniu jest niemalże zagojona. W zasadzie efekty uboczne zabiegów nie są obserwowane.

Czy kastrować psy samce?

Psy pozbawione gonad, w większości przypadków nie wykazują popędu płciowego, nie mają problemów z rozrostem prostaty oraz nie chorują na nowotwory jąder. Wadą kastracji psów jest tendencja do tycia i u nich trzeba uważać z dietą.

Czy kastrować kocury?

Zdecydowanie tak, ponieważ płodne samce mają tendencję do znaczenia terenu, co wiąże się z intensywnym zapachem moczu w jego obecności. Gorszym jednak „zwyczajem” kocurów są nieustanne „walki uliczne”, które niejednokrotnie prowadzą do ciężkich uszkodzeń ciała.

Czy warto stosować antykoncepcję hormonalną u suk?

To zależy z jakiego punktu widzenia. Z punktu widzenia właściciela, który chwilowo nie chce zabiegu chirurgicznego i jest świadomy możliwych skutków ubocznych antykoncepcji hormonalnej (ropomacicze, nowotwory gruczołu sutkowego, czy przełamanie blokady i ciąża), może to być wygodna alternatywa kastracji chirurgicznej. Jednak warunkiem względnego bezpieczeństwa jest stosowanie leków nowej generacji i restrykcyjne przestrzeganie terminów wyznaczonych przez lekarza weterynarii.

Jakie hormony są w naszym kraju dopuszczone do stosowania:

• Proligestone (Covinan, Delvosterone) jest progestagenem o najmniejszym zagrożeniu działań ubocznych. Dopuszczony jest do stosowania u suk i kotek. Bezpieczeństwo zależy od momentu podania. Najbezpieczniej podawać lek w okresie spokoju płciowego (anoestrus), czyli 2,5 – 3 miesiące po cieczce lub 1 miesiąc przed cieczką, potem powtarza się go po 3 i 4 miesiącach, a następnie stosuje się go co 5 miesięcy. Jeżeli suka zaczęła już pierwsze objawy cieczki, można jeszcze spróbować wprowadzić program restrykcyjny.
• Octan medroksyprogesteronu (Depo-Promone, Promon-Vet i inne). Ze względu na duże ryzyko powikłań w KW Therios nie jest stosowany w formie iniekcyjnej (długodziałającej). Postać doustną (tabletki) można stosować u kotek. Zalecamy podawanie leku 1 raz w tygodniu. Przy rozpoczęciu podawania w trakcie rui, podawać przez kilka dni codziennie.
• Megestrol (Pill-kan) ze względu na dużą liczbę powikłań nie jest zalecany przez KW Therios.

Autor: dr n. wet. Jacek Ingarden (2007-12-05)

Babeszjoza jest groźną chorobą przenoszoną przez kleszcze.

Czynnikiem zakaźnym jest pierwotniak atakujący erytrocyty. W Polsce babeszjozę psów wywołuje Babesia canis, w innych regionach świata występuje jeszcze Babesia gibsoni. U ludzi również może wystąpić babeszjoza, która wywoływana jest przez inny gatunek pierwotniaka, Babesia microti.

Babeszjoza jest jedną z chorób odkleszczowych. Jednak do zarażenia może też dojść przez kontakt z krwią chorego psa lub nosiciela, np. przez pogryzienie, przetaczanie krwi lub nieodpowiednio zdezynfekowane narzędzia chirurgiczne. Najczęściej sporozoity pierwotniaka wnikają wraz ze śliną kleszcza do krwi psa, następnie wnikają do krwinek czerwonych i tam się namnażają. Erytrocyty pękają uwalniając pierwotniaki, które atakują następne krwinki. Proces namnażania babeszji we krwi może trwać od kilku miesięcy do kilku lat, a najczęściej do momentu wytworzenia przez żywiciela odpowiedniej odporności, o ile zwierzę wcześniej nie umrze.

Objawy:

U chorych psów dominują objawy niedokrwistości hemolitycznej oraz trombocytopenii. Właściciel początkowo może zauważyć u swojego psa osłabienie, brak apetytu i ogólną „niechęć do życia”, często chore psy gorączkują (fot. 1). Następnie pojawia się bladość błon śluzowych lub żółtaczka oraz czerwone zabarwienie moczu.

Rozpoznanie:

– Podstawą rozpoznanie babeszjozy jest badanie krwi. Stwierdza się obniżenie płytek krwi i często niedokrwistość. W badaniu mikroskopowym w erytrocytach i makrofagach widoczne są różne formy rozwojowe pierwotniaków (fot. 2, fot. 3).

– Ocenić należy również funkcjonowanie narządów, ponieważ częstym powikłaniem babeszjozy jest niewydolność nerek i wątroby. W tym celu wykonać należy badanie biochemiczne krwi oraz badanie moczu.

– W przypadku wątpliwości lub podejrzenia babeszjozy, której nie towarzyszą charakterystyczne objawy kliniczne, wykonać można bardziej zaawansowane badania. W naszej klinice można wykonać badanie PCR stwierdzające obecność materiału genetycznego pasożytów we krwi lub testy potwierdzające reakcję autoimmunologiczną organizmu, która może towarzyszyć klinicznej postaci babeszjozy.

Leczenie:

Należy pamiętać, że całkowite wyleczenie babeszjozy często jest niemożliwe, jednak leki przeciwpasożytnicze i terapia podtrzymująca prowadzą do poprawy stanu ogólnego i wycofania objawów.

– W przypadku nasilonej niedokrwistości konieczne jest przetoczenie krwi.

– Jeżeli zwierzę jest odwodnione, ma podwyższoną temperaturę lub stwierdzona jest ostra niewydolność nerek, konieczne jest dożylne podanie płynów.

– W Polsce podstawowym lekiem przeciwko babeszjozie jest imidokarb (preparat Imizol), który stosuje się domięśniowo jednorazowo lub dwukrotnie w odstępie 2 tygodni.

– Jeżeli mimo leczenia dochodzi do hemolizy (rozpadu krwinek czerwonych), można wprowadzić leki immunosupresyjne (np. prednizon lub prednizolon).

– Rokowanie u pacjentów, które trafiają do lekarza weterynarii zaraz po zauważeniu przez właściciela pierwszych objawów, jest dobre. Jeżeli leki zostaną podane zbyt późno, może dojść do śmierci zwierzęcia z powodu niedokrwistości, małopłytkowości lub niewydolności nerek.

Najskuteczniejszą metodą walki z babeszjozą jest systematyczne stosowanie preparatów przeciwkleszczowych!!!

Autor: lek. wet. Maja Ingarden

(FeLV = Feline Leukemia Virus)

Białaczka kotów jest chorobą zakaźną, która, mimo stosowania szczepień ochronnych, stanowi jedna z najważniejszych przyczyn zejść śmiertelnych wśród kotów. Jest wywołana przez wirus białaczki kotów (FeLV), należący do rodziny Oncovirinae. Swoim zasięgiem obejmuje cały świat.

Epidemiologia:

Występowanie białaczki kotów jest bezpośrednio związane z zagęszczeniem populacji tych zwierząt. Najwięcej problemów notuje się w dzikich koloniach oraz w dużych hodowlach kotów. Głównym źródłem choroby są przetrwale zainfekowane koty – klinicznie zdrowe, wydzielające wirusa do środowiska. Nosiciele wydzielają duże ilości wirusa głównie ze śliną oraz w mniejszych ilościach ze łzami, moczem i kałem. Najczęściej koty zakażają się przez kontakt błon śluzowych jamy ustnej i nosowej z zainfekowaną śliną, co może być ułatwione przez wzajemną pielęgnację, korzystanie z tych samych misek oraz ze wspólnych kuwet i klatek transportowych. Inne sytuacje, w których może dojść do zakażenia białaczką są walki między kotami i pogryzienia.

Znacznie bardziej wrażliwe na zakażenie są koty młode. Do zakażenia kociąt od matki może dojść drogą pionową (przez macicę lub z mlekiem matki) lub poziomą (przez wydzieliny i wydaliny).

Rozwój choroby (patogeneza):

Po osiągnięciu błony śluzowej jamy ustnej i nosowej wirus dostaje się do tkanki limfatycznej jamy ustnej i gardła, a następnie wraz z krwią dostaje się do śledziony, węzłów chłonnych, komórek nabłonka jelit i pęcherza moczowego, gruczołów ślinowych oraz szpiku kostnego. Stąd przechodzi do wydzielin i wydalin, a także do krwinek białych i płytek krwi. Wiremia (wysiew wirusa do krwi) występuje zazwyczaj po 2-4 tygodniach od zakażenia.

W lecznicach rzadko rozpoznaje się początkową, ostrą fazę choroby, ponieważ objawy są bardzo niespecyficzne i mogą przypominać wiele innych schorzeń. Występuje niewielka gorączka (najczęściej nie przekracza 40°C), złe samopoczucie, powiększenie węzłów chłonnych oraz cytopenie we krwi obwodowej (zmniejszenie ilości komórek należących do jednej lub wielu linii komórkowych).

Choroby, u podłoża których może leżeć białaczka kotów:

1. Immunosupresja (obniżenie odporności). U chorych kotów występuje zwiększona podatność na infekcje bakteryjne, grzybicze, pierwotniacze i wirusowe.
2. Nowotwory tkanki limfatycznej lub szpiku kostnego (np. chłoniak, białaczka limfoidalna, białaczka erytrocytarna). Problemy nowotworowe występują nawet u 30% kotów z przetrwałą infekcją FeLV. Większość kotów ze stwierdzonym chłoniakiem miała dodatnie wyniki serologicznych badań w kierunku białaczki kotów.
3. Niedokrwistość. Niedokrwistość spowodowana przez FeLV zazwyczaj jest nieregeneratywna i normobarwliwa. U około 10% kotów jest regeneratywna i wynika z hemolizy (często jest to niedokrwistość immunohemolityczna lub związana z hemobartonelozą).
4. Kompleksy immunologiczne – mogą wywołać m. in. uogólnione zapalenie naczyń krwionośnych, kłębuszkowe zapalenie nerek, zapalenie wielostawowe.
5. Zaburzenia rozrodowe
   • 68-73% kotek z zaburzeniami płodności miało dodatnie badanie w kierunku FeLV
   • 60% kotek, które poroniły miało dodatnie badanie w kierunku FeLV
   • inne problemy rozrodowe – obumieranie płodów, resorpcje zarodków, niedorozwój łożysk. Możliwe jest również urodzenie żywych kociąt, które mogą stać się nosicielami wirusa białaczki.

   (obniżenie odporności). U chorych kotów występuje zwiększona podatność na infekcje bakteryjne, grzybicze, pierwotniacze i wirusowe.

6. Zapalenie jelit – objawy mogą przypominać panleukopenię kotów – występuje brak apetytu, osłabienie, wymioty i biegunka (może być krwawa).
7. Inne – neuropatie (nierównomierne rozszerzenie źrenic, niedowłady tylnych kończyn), czy schorzenia pseudonowotworowe (np. wyrośla chrzęstno-kostne).

Rozpoznanie:

Podejrzewać białaczkę można na podstawie wywiadu, badania klinicznego oraz badań krwi. Potwierdzeniem są testy serologiczne, coraz powszechniej dostępne w wielu lecznicach weterynaryjnych.

Rozpoznanie poszczególnych postaci choroby oraz chorób wynikających z białaczki stawia się na podstawie badań dodatkowych:

• badanie krwi – morfologia z rozmazem, badania biochemiczne, ocena retikulocytów, test aglutynacji, test Coombsa
• badanie szpiku
• badanie histopatologiczne wycinków, biopsja cienkoigłowa

Leczenie:

Leczenie białaczki kotów jest długotrwałe i często nie przynosi spodziewanego efektu, chociaż jest pewna grupa kotów, u których przy wczesnym stadium można uzyskać całkowite wyleczenie. Celem leczenia jest podniesienie odporności zwierzęcia oraz zapewnienie mu jak najlepszego komfortu życia. Większość zakażonych kotów wykazuje przetrwałą wiremię już w czasie stawiania rozpoznania. Ale z drugiej strony warto podjąć trud leczenia, ponieważ bardzo wiele serologicznie dodatnich kotów przez wiele lat cieszy się dobrym zdrowiem i nie wykazuje żadnych objawów choroby.

W leczeniu można stosować leki przeciwwirusowe (np. AZT, interferon, paciorkowcowa proteina A), leki podnoszące odporność (np. Baypamune, Scanommune), leki przeciwnowotworowe (glikokortykosteroidy, winkrystyna, cyklofosfamid), preparaty witaminowe i inne.

Profilaktyka:

Szczepienia – mają na celu ochronę kotów przed zakażeniem białaczką lub przynajmniej zapobieganie przetrwałej wiremii.

Zasady szczepienia kotów przeciwko FeLV:

1. Szczepić tylko zdrowe koty
2. Koty pochodzące ze środowiska o zwiększonym ryzyku oraz pochodzące z nieznanego środowiska powinny być poddane badaniu serologicznemu w kierunku FeLV
3. Szczepić wszystkie koty narażone na ryzyko zakażenia FeLV
4. Trzymać oddzielnie koty FeLV-dodatnie i FeLV-ujemne, nawet, jeżeli koty FeLV-ujemne zostały zaszczepione przeciwko białaczce

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2004-12-14)

Jest to groźna choroba zakaźna wywoływana przez tlenową, Gram-ujemną bakterię Brucella canis. Do zakażenia może dojść przez kontakt błon śluzowych z nasieniem, wydzieliną z pochwy, moczem i poronionymi płodami.

Objawy:

Bruceloza może nie wywoływać żadnych objawów, jednak bezobjawowi nosiciele przez wiele miesięcy mogą rozsiewać zarazki i zakażać inne zwierzęta.

U samców Brucella canis powoduje niepłodność, zapalenie jąder i najądrzy, zapalenie skóry moszny, a nawet zanik jąder. W nasieniu stwierdza się do 80-90% wadliwych plemników, a czasem może dojść do całkowitego braku plemników (aspermia).

Testy w kierunku Brucella canis powinno się wykonywać u każdego psa-samca z niepłodnością, przewlekłym zapaleniem skóry moszny i zapaleniem jąder.

U suk objawem brucelozy tak jak u samców może być niepłodność, a także ronienia w III trymestrze ciąży, czy rzadziej resorpcje na początku ciąży. Po poronieniu stwierdza się długotrwały wyciek z dróg rodnych (1-6 tygodni).

UWAGA!!! Brucelozę należy podejrzewać u każdej suki, która roni 1-2 tygodnie przed spodziewanym terminem porodu.

Z innych możliwych objawów wymienić należy gorączkę, zapalenie wielostawowe, zapalenie błony naczyniowej oka, kłębuszkowe zapalenie nerek, zapalenie dysków międzykręgowych, uogólnione powiększenie węzłów chłonnych.

Rozpoznanie:

Podejrzewać brucelozę należy przy niepłodności, zapaleniu jąder i najądrzy, zapaleniu skóry moszny, ronieniach oraz innych niespecyficznych objawach (zaburzenia widzenia, choroby nerek, kulawizny, uogólnione powiększenie węzłów chłonnych). W celu potwierdzenia diagnozy wykonuje się badania serologiczne (dostępne w specjalistycznych placówkach weterynaryjnych zajmujących się rozrodem psów) oraz bakteriologiczne (trudno dostępne, trudna izolacja mikroorganizmów).

Postępowanie:

Należy pamiętać, że leczenie brucelozy jest długotrwałe i nie daje pewnego wyleczenia – często zdarzają się nawroty po odstawieniu leków. Jest to spowodowane wewnątrzkomórkowym umiejscowieniem bakterii oraz słabą penetracją większości leków do jąder i prostaty. W leczeniu stosuje się antybiotyki (np. minocyklina + dihydrostreptomycyna, doksycyklina + dihydrostreptomycyna, doksycyklina + gentamycyna), a psy chore i nosicieli należy wyeliminować z hodowli (sterylizacje, kastracje). Trzeba pamiętać, że bruceloza jest zoonozą i może być niebezpieczna dla ludzi.

Profilaktyka:

W celu zabezpieczenia się przed wystąpieniem brucelozy u naszych psów warto jest wykonywać badania kontrolne u każdego reproduktora 1-2 razy w roku oraz u suk hodowlanych przed każdym kryciem. Koszt badania – ok. 60 PLN.

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2004-05-24)

u psów, kotów i gryzoni

Cheyletielloza jest to pasożytnicza choroba skóry wywołana przez roztocza z rodzaju Cheyletiella. Oprócz psów, kotów i gryzoni mogą one atakować wiele innych gatunków zwierząt, w tym człowieka.

Cheyletielloza jest chorobą wysoce zaraźliwą! Może dotyczyć również ludzi!

Objawy:

Charakterystycznym objawem jest „łupież wędrujący” – roztocza dość szybko przemieszczają się tunelami tworzonymi w złuszczonym naskórku na powierzchni skóry, powodując poruszanie się łusek.

Rozpoznanie:

Podejrzewać cheyletiellozę można na podstawie opisanych powyżej zmian, które występują u zwierząt mających kontakt z innymi zwierzętami lub pochodzących z dużych hodowli, sklepów zoologicznych, schronisk. Dodatkowo podejrzenie może budzić wystąpienie swędzącej choroby skóry u właścicieli.

Ostateczne rozpoznanie stawia się na podstawie bezpośredniego oglądania włosów i skóry przy pomocy lupy lub na podstawie badania mikroskopowego zeskrobin.

Postępowanie:

Większość preparatów zwalczających pasożyty skórne jest skuteczna w leczeniu cheyletiellozy. Muszą to być preparaty zaordynowane przez lekarza weterynarii! „Kropelki” oraz obróżki kupowane w sklepach zoologicznych są nieskuteczne lub tylko maskują objawy, nie prowadząc do wyleczenia! Leczenie trwa kilka tygodni (6-8). Bardzo skutecznym lekiem jest iwermektyna, jednak nie jest ona zarejestrowana do użycia u psów, kotów i gryzoni i może wywołać objawy uboczne.

Wspomagająco stosuje się lecznicze szampony przeciwłojotokowe. Bardzo istotne jest również zwalczanie pasożytów w środowisku życia zwierząt, aby zapobiegać powtórnym inwazjom.

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2005-09-30)

(lymphoma, lymphosarcoma)

Chłoniak lub chłoniakomięsak jest chorobą nowotworową układu limfoidalnego, która pierwotnie atakuje węzły chłonne i/lub narządy wewnętrzne, takie jak wątroba i śledziona.

Występowanie:

Choroba może wystąpić zarówno u psów, jak i u kotów.

Psy – pojawia się u zwierząt w średnim wieku i starszych. Może dotyczyć psów wielorasowych, jak i rasowych, szczególnie golden retrieverów, owczarków niemieckich, bokserów, pudli, bassetów, bernardynów i dobermanów.

Koty – u kotów nie stwierdzono skłonności rasowych. U kotów zakażonych wirusem białaczki kociej(serologicznie „dodatnich”) chłoniak pojawia się w wieku 3-5 lat, natomiast u zwierząt wolnych od białaczki (serologicznie „ujemnych”) – w wieku 7-10 lat.

Przyczyny:

• wirusowa – chłoniak białaczko-pochodny – występuje u kotów zakażonych wirusem białaczki
• genetyczna
• karcinogeny – pewne czynniki chemiczne, fizyczne i wirusowe mogą wpływać na wystąpienie chłoniaka

Klasyfikacja:

W zależności od umiejscowienia:

• postać rozsiana (wieloogniskowa). Najczęściej spotykana forma u psów. Uogólnione powiększenie węzłów chłonnych. Pozostałe objawy są niespecyficzne – brak apetytu, spadek masy ciała, zwiększone pragnienie i oddawanie moczu, apatia. Często stwierdza się powiększenie wątroby i śledziony.
• postać pokarmowa. Objawy – wymioty, biegunka, spadek masy ciała, apatia.
• postać śródpiersiowa. Objawy ze strony układu oddechowego, obrzęki obwodowych części ciała. U 40-50% psów występuje jednocześnie hiperkalcemia (nadmiar wapnia we krwi). Inne możliwe objawy to zwiększone pragnienie i oddawanie moczu, brak apetytu, osłabienie.
• postać skórna. Pojedyncze lub liczne zmiany skórne, mogą przypominać inne choroby skóry – np. łojotok, pęcherzycę lub ropne zapalenie skóry. Początkowo wyglądają jak swędzące wypryski, stopniowo zaczynają przybierać formę guzów. U 50% zwierząt występuje świąd.
• postać zewnątrzwęzłowa. Może dotyczyć oczu, centralnego układu nerwowego, kości, serca, nerek, pęcherza moczowego, jamy nosowej.

Klasyfikacja według WHO (Światowa Organizacja Zdrowia)
Stopień I – Zmiany dotyczą pojedynczego węzła chłonnego lub tkanki limfoidalnej jednego narządu
Stopień II – Zmiany dotyczą wielu węzłów chłonnych w jednej okolicy
Stopień III – Uogólnione zajęcie węzłów chłonnych
Stopień IV – Zajęcie wątroby i/lub śledziony
Stopień V – Widoczne zmiany we krwi, zaatakowanie szpiku kostnego i/lub innych narządów wewnętrznych

Rozpoznanie:

Rozpoznanie chłoniaka opiera się na dokładnym wywiadzie i badaniu klinicznym oraz badaniach dodatkowych, takich jak badanie krwi, badanie histopatologiczne węzła chłonnego, badanie szpiku kostnego oraz badania obrazowe (RTG, USG).

• badanie kliniczne – ze szczególnym uwzględnieniem węzłów chłonnych, błon śluzowych i oczu
• badanie krwi – morfologia – we krwi widoczne są często niedojrzałe limfocyty i metarubricyty, możliwe są niedobory płytek krwi, erytrocytów i granulocytów kwasochłonnych
• badanie krwi – biochemia – u psów z chłoniakiem bardzo często wzrasta poziom wapnia we krwi (zwłaszcza przy postaci śródpiersiowej). Pozostałe parametry wskazują na zaatakowane narządy.
• badanie serologiczne – u kotów – w kierunku białaczki kociej i zespołu niedoboru odporności
• badanie szpiku kostnego – nacieki nowotworowo zmienionych limfocytów
• RTG i USG – są pomocne w ustaleniu stadium chłoniaka i wskazują na zaatakowane narządy
• badanie histopatologiczne!!!!! – daje ostateczne potwierdzenie rozpoznania. W Klinice Weterynaryjnej THERIOS do badania pobierany jest cały węzeł chłonny.

Leczenie:

Chłoniak jest nowotworem podatnym na chemioterapię.

Leczenie ma na celu poprawę komfortu zwierzęcia oraz uzyskanie jak najdłuższego czasu remisji (wycofania się objawów) i wydłużenia życia. Nieleczone psy i koty z chłoniako-mięsakiem przeżywaja średnio 4-6 tygodni, podczas gdy u 75-90% leczonych psów i kotów objawy prawie całkowicie się wycofują i zwierzęta żyją w dobrym stanie nawet 6-12 miesięcy.

Chłoniak jest nieuleczalny, jednak leczenie prowadzi często do całkowitego wycofania się objawów i przedłużenia życia pacjenta o wiele miesięcy.

Znanych jest wiele schematów leczenia chłoniaków, różnią się one składem podawanych leków oraz częstotliwością i drogą podawania. O doborze odpowiedniego schematu decyduje kilka czynników:

1. Koszty leczenia – chemioterapia łącznie z dodatkowymi czynnościami jej towarzyszącymi (katetery dożylne, kontrolne badania krwi itp.) jest kosztowna. A im nowocześniejsze schematy leczenia, prowadzące do dłuższej remisji, tym koszty leków są większe.
2. Czas – bardziej rozbudowane schematy leczenia wymagają od opiekuna zwierzęcia większego nakładu czasu.
3. Objawy uboczne – już pierwsze badania mogą wykluczyć stosowanie jednych leków, a wskazywać na inne. Leki stosowane w terapii nowotworów mogą działać toksycznie na niektóre narządy, jednak korzyści z ich stosowania przewyższają znacznie ryzyko. Często złożone programy lecznicze niosą większe ryzyko działań ubocznych, ale też dają dłuższą remisję.
4. Doświadczenie lekarza prowadzącego – podawanie dożylne leków cytostatycznych wymaga dużej wprawy (duża toksyczność nawet po kontakcie miejscowym!), ważne jest doświadczenie lekarza w prowadzeniu pacjentów z chłoniakiem.

Leczyć chłoniaka, czy nie leczyć?
Rozważania lekarza onkologa na blogu „Weterynarz po godzinach”: tutaj >>

Chłoniaki u kotów, a szczególnie o chłoniaku nerkowym…
Rozważania lekarza onkologa na blogu „Weterynarz po godzinach”: tutaj >>

Autor: lek. wet. Maja Ingarden

Choroba Aujeszky’ego jest wywoływana przez herpeswirusa. Ze względu na występowanie objawów podobnych do wścieklizny nazywana jest wścieklizną rzekomą. Jest to choroba występująca głównie u trzody chlewnej, ale zakażeniu ulec mogą również psy i koty.

Głównym rezerwuarem wirusa choroby Aujeszky są świnie, u których mogą rozwinąć się charakterystyczne objawy, ale wiele z nich jest zakażonych podklinicznie (bezobjawowo). Psy i koty zakażają się przez zjedzenie surowego mięsa chorych świń. Możliwe jest także zakażenie przez pogryzienie chorej świni przez psa lub psa przez chorą świnię.

Objawy: Objawy kliniczne pojawiają się nagle i szybko postępują. Na początku zwierzę staje się apatyczne, a czasami agresywne. Pojawiają się objawy nerwowe (zaburzenia świadomości, drgawki, objawy dysfunkcji nerwów czaszkowych). Mogą wystąpić wymioty lub biegunka. Typowym objawem jest ślinotok i silny świąd w okolicy głowy, prowadzący często do samouszkodzeń. Zakażone zwierzęta giną najczęściej w ciągu 2-3 dni.

Rozpoznanie: Rozpoznanie choroby dla lekarza weterynarii pierwszego kontaktu jest trudne i opiera się na wywiadzie (zjedzenie surowego mięsa wieprzowego pochodzącego z terenu, na którym występuje choroba Aujeszky’ego) oraz badaniu klinicznym. Ostateczne potwierdzenie choroby stawia się dopiero na podstawie specjalistycznych badań laboratoryjnych (badania immunohistochemiczne i hodowla wirusa).

Choroba Ayjeszky’ego jest nieuleczalna! Aby ustrzec przed nią swojego psa lub kota należy uniemożliwić im kontakt z zainfekowanymi świniami oraz wykluczyć z diety surową wieprzowinę!

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2009-01-09)

(zakaźne zapalenie wątroby)

Choroba Rubartha jest chorobą wirusową wywołaną przez adenowirus psów typ 1 (CAV-1). W ostatnich latach jest rzadziej spotykana, ze względu na szerokie zastosowanie szczepień ochronnych.

Patogeneza:

Do zakażenia może dojść drogą pokarmową lub kropelkową. Wirus początkowo namnaża się w migdałkach i węzłach chłonnych, a następnie z krwią dostaje się do komórek wątroby i śródbłonka naczyń krwionośnych.

Po wyleczeniu zwierzęta mogą rozsiewać wirusa z moczem nawet przez 6-9 miesięcy.

Objawy:

Rozróżniamy kilka postaci choroby Rubartha – nadostrą, ostrą i przewlekłą, a także postać oczną.

• Postać nadostra
  Występuje przeważnie u młodych, nieszczepionych psów. Dochodzi tu do nagłej śmierci zwierzęcia, stąd często choroba jest nierozpoznana, a właściciel podejrzewa zatrucie lub wypadek
• Postać ostra
  Trwa 5-7 dni. Występuje gorączka (39,5-41oC), wymioty, biegunka, bolesność jamy brzusznej, możliwe jest zapalenie gardła i migdałków, powiększenie węzłów chłonnych, kaszel, wybroczyny i wylewy krwawe, a przy znacznym uszkodzeniu wątroby również objawy nerwowe.
• Postać przewlekła = przewlekle aktywne zapalenie wątroby
  Występuje u psów posiadających częściową odporność. Może prowadzić do długotrwałej, łagodnej infekcji, której wynikiem może być zwłóknienie wątroby.
• Postać oczna
  Może towarzyszyć postaci ostrej lub wystąpić na etapie zdrowienia. Widoczny jest obrzęk rogówki, która staje się zmętniała i szaro-niebieska (stąd nazwa „choroba niebieskiego oka”) oraz zapalenie błony naczyniowej oka.

Chorobie Rubartha towarzyszą często zaburzenia krzepnięcia (związane z zapaleniem wątroby) oraz zapalenie nerek.

Rozpoznanie:

Podejrzewać zakaźne zapalenie wątroby możemy u każdego nieszczepionego młodego psa, u którego wystąpi gorączka oraz zaburzenia żołądkowo-jelitowe. Lekarz weterynarii może wykonać badania krwi (morfologia, badania biochemiczne) i moczu, które mogą pomóc w ustaleniu diagnozy. Potwierdzeniem mogłyby być badania serologiczne, które jednak bardzo rzadko są wykonywane w lecznicach weterynaryjnych.

Leczenie i profilaktyka:

Leczenie polega na łagodzeniu objawów choroby, zapobieganiu wtórnym infekcjom oraz ułatwieniu regeneracji chorych narządów. Bardzo ważne jest odpowiednie nawodnienie chorego zwierzęcia, podawane są antybiotyki (w celu zapobiegania wtórnym zakażeniom bakteryjnym), leki osłaniające wątrobę, jeżeli trzeba – także leki przeciwwymiotne, przeciwbiegunkowe lub przeciwbólowe. Czasem, w przypadku zaburzeń krzepnięcia, potrzebne jest przetoczenie osocza krwi.

Możliwe jest zapobieganie chorobie Rubartha poprzez stosowanie regularnych szczepień ochronnych. Pierwsze szczepienie należy wykonać w 8-10 tygodniu życia, a drugie w 3-4 tygodnie później. Najczęściej stosowane są szczepionki złożone, w których skład wchodzą też inne choroby (nosówka, parwowiroza, kaszel kenelowy, leptospiroza i koronawiroza).

Rokowanie:

W przypadkach nadostrych śmiertelność sięga 100%. U młodych nieszczepionych psów przy postaci ostrej ginie do 50% zwierząt, przy intensywnym leczeniu powrót do zdrowia jest możliwy nawet u 90% psów.

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2004-07-24)

Okrężnica jest najdłuższą i największą częścią jelita grubego. Stanowi swojego rodzaju „kanał ściekowy” organizmu. W okrężnicy ma miejsce wchłanianie wody, trawienie i gromadzenie kału. Bardzo ważną rolę odgrywają tutaj bakterie, które rozkładają włókna roślinne, dostarczając w ten sposób substancji odżywczych komórkom nabłonkowym, kontrolują pH i uniemożliwiają wchłanianie toksyn. Zaburzenia w mikroflorze okrężnicy mogą prowadzić do jej stanu zapalnego.

Cechy biegunki z jelit grubych:

• normalna masa ciała (najczęściej brak wychudzenia)
• częste wydalanie kału, możliwe parcia z oddawaniem niewielkich ilości wodnistego kału
• możliwa obecność świeżej krwi w kale
• możliwa obecność śluzu
• często pierwsze porcje kału są normalne, a na końcu pojawia się biegunka
• kał plackowaty i mazisty, rzadko wodnisty

Ostre zapalenie okrężnicy:
Objawy pojawiają się nagle. Przyczyną może być stres, nieodpowiednia karma lub pasożyty (najczęściej Giardia lub włosogłówki). Przed rozpoczęciem leczenia należy wykonać badania w kierunku pasożytów (flotacja, rozmaz bezpośredni oraz testy w kierunku giardiozy*) oraz badanie cytologiczne kału*. Leczenie zależy od przyczyny. W niektórych przypadkach wystarczy odpowiednia dieta, ale czasami konieczne jest zastosowanie leków przeciwbakteryjnych (np. sulfonamidy lub metronidazol). Jeżeli przyczyną są pasożyty, należy podać odpowiednie preparaty przeciwpasożytnicze.

Uwaga! Nie wszystkie pasożyty da się zwalczać tymi samymi lekami! Inaczej leczy się giardiozę, a inaczej robaczycę wywołaną przez włosogłówki!

Jeżeli objawy nie ustąpią w ciągu kilku dni od rozpoczęcia leczenia należy zgłosić się do lekarza weterynarii w celu wykonania dalszych, bardziej zaawansowanych badań.

Przewlekłe zapalenie okrężnicy:
Jeżeli objawy zapalenia okrężnicy nie ustępują, konieczne jest wykonanie rozszerzonych badań, m.in. krwi, kału i moczu, oraz badań obrazowych (usg i rtg)*. U kotów należy wykonać testy w kierunku wirusowej białaczki i niedoboru odporności*. Dużo istotnych informacji wnieść może badanie cytologiczne kału*, dzięki któremu stwierdzić można charakter zapalenia oraz obecność patogenów (np. endospory Clostridium, czy algi Prototheca, fot. 1). W leczeniu stosuje się, w zależności od przyczyny, preparaty odrobaczające, antybiotyki oraz dietę. W przypadku braku odpowiedzi na leczenie rozważyć należy endoskopię okrężnicy (kolonoskopię) oraz pobranie wycinków do badania histopatologicznego*.

Wrzodziejące histiocytarne zapalenie okrężnicy:
Ten rodzaj zapalenia okrężnicy występuje najczęściej u bokserów, stąd nazywane jest też zapaleniem okrężnicy bokserów (fot. 2). W błonie śluzowej okrężnicy pojawiają się nacieki komórek żernych, fagocytów, co prowadzi do powstawania owrzodzeń. Objawy choroby pojawiają się u zwierząt młodych, poniżej 2 roku życia i są bardziej nasilone niż w innych rodzajach colitis. W leczeniu stosuje się antybiotyk enrofloksacynę.

Postępowanie:
Leczenie jest najskuteczniejsze, jeżeli uda się ustalić przyczynę zapalenia okrężnicy. Jeżeli przyczyna mimo wykonanych badań pozostaje nieznana, konieczne jest leczenie objawowe.

• Leki przeciwbakteryjne: metronidazol, tylozyna i sulfasalazyna. Leki te oprócz działania przeciwbakteryjnego, mają też właściwości przeciwzapalne na ścianę jelit grubych. Sulfasalazyny nie należy stosować u kotów.
• Włókno pokarmowe: jest źródłem składników pokarmowych dla bakterii fizjologicznie zasiedlających jelita grube i komórek jelitowych.
• Fruktooligosacharydy (FOS): pomagają w usuwaniu patogennych mikroorganizmów z jelit grubych i zasiedlaniu florą fizjologiczną. Karmy zawierające fruktooligosacharydy są bardzo pomocne w leczeniu stanów zapalnych jelit grubych.
• Probiotyki: żywe kultury bakterii, które stosuje się, aby zasiedlić prawidłową florą jelita.
• Dieta eliminacyjna: w przypadku podejrzenia nietolerancji pokarmowej jako przyczyny zapalenia okrężnicy.
• Glikokortykosteroidy (prednizon lub prednizolon): są stosowane w leczeniu choroby zapalnej jelit stwierdzonej na podstawie biopsji. W wyjątkowych sytuacjach leki te można podawać przy zapaleniu okrężnicy.

* wszystkie wymienione badania są dostępne w PW THERIOS

Autor: Maja Ingarden (2012)

Jedną z bakterii odpowiedzialnych za wywołanie zapalenia okrężnicy są bakterie Clostridium perfringens. Bakterie te są beztlenowcami, produkują toksyny oraz wytwarzają endospory, formy odporne na wpływ środowiska i preparatów dezynfekcyjnych. Za wywołanie objawów związanych z zakażeniem Clostridium jest odpowiedzialna enterotoksyna, która jest izolowana z kału ponad 30% psów z biegunką (źródło:http://www.marvistavet.com )

Objawy:
Zakażenie Clostridium perfringens daje objawy zapalenia okrężnicy (colitis). Występuje biegunka z jelit grubych: śluzowa, czasami z krwią, mazista i plackowata, rzadko wodnista. Chore psy oddają kał często, czasami można zaobserwować parcie na kał.

Rozpoznanie:

• wykluczenie innych przyczyn colitis
• badanie cytologiczne kału: widoczne są endospory Clostridium*
• stwierdzenie w kale enterotoksyny Clostridium perfringens*
• badanie PCR w celu stwierdzenia obecności materiału genetycznego bakterii produkującej enterotoksynę *

Postępowanie:

• antybiotyki: ampicylina, amoksycylina, metronidazol, erytromycyna, tylozyna. Leczenie powinno trwać do kilku tygodni!
• Leczenie wspomagające: patrz zapalenie okrężnicy

* wszystkie badania dostępne w PW THERIOS

Autor: Maja Ingarden (2012)

U suk w trakcie sezonu pojawia się tylko jeden cykl jajnikowy (zwierzęta sezonowo monoestralne). Kiedyś próbowano usystematyzować częstotliwość sezonów u suk w ciągu roku i zaliczano je do zwierząt diestralnych, jednakże duża różnorodność ras i zmienność długości anoestrus (3 – 7 miesięcy) nie pozwala na taką klasyfikację.

W przebiegu cyklu jajnikowego obserwuje się dwie fazy – fazę pęcherzykową (wzrostu pęcherzyków jajnikowych – tzw. folikularną) i fazę ciałka żółtego (lutealną). Fazę pęcherzykową dzieli się na proestrus i oestrus. W proestrus, na skutek stymulacji FSH obserwuje się przedowulacyjną falę wzrostu pęcherzyków, które rozwijając się w różnej liczbie, prowadzą do stopniowego wzrostu poziomu estrogenów oraz zmian morfologicznych w obrębie narządów płciowych takich jak obrzęk sromu oraz błony śluzowej pochwy i macicy, pojawia się duża ilość krwistej wydzieliny (zwiększona przepuszczalność naczyń włosowatych błony śluzowej pochwy) zawierającej substancje pobudzające i zwabiające samce (feromony). Proestrus u dojrzałych suk trwa 2 – 15, średnio 9 dni. W końcowym etapie tej fazy dochodzi do wyrzutu (piku) LH, w wyniku czego rozpoczyna się produkcja progesteronu i po 72 – 96 godzinach dochodzi do owulacji. W oestrus obserwuje się wpływ zwiększającego się poziomu progesteronu, tj. stopniowe zmniejszenie obrzęku błony śluzowej (widoczne w waginoskopii zapadnięcie fałdów śluzówki i tworzenie się poprzecznych bruzd). Średni czas trwania oestrus u suk wynosi 9 dni, jednak w zależności od rasy i cech osobniczych może wynosić od 3 do 21 dni. Później rozwija się faza lutealna, którą dzieli się na metoestrus i diestrus. Niektórzy autorzy używają tych terminów zamiennie, jednakże omawiając cykl jajnikowy u suk rozróżnienie tych faz wydaje się być stosowne. Metoestrus jest okresem, w trakcie którego rozwijają się ciałka żółte i rozpoczyna się produkcja progesteronu, który prowadzi do wyraźnych zmian w obrębie błony śluzowej macicy (u suk ok. 9 dni). W trakcie tej fazy następuje zapłodnienie komórki jajowej, transport zarodka przez jajowód do macicy i wstępny okres rozwoju ciąży. Diestrus jest zwany fazą międzyrujową, w trakcie której obserwuje się maksymalny poziom progesteronu (w tym okresie ciałka żółte są już dojrzałe). Macica jest przygotowana na utrzymanie i odżywianie ciąży. Pod koniec tej fazy dochodzi do regresji ciałka żółtego (ok. 55-70 dzień fazy lutealnej) i spadek poziomu progesteronu. W przypadku ciąży ten okres nakłada się na moment porodu. Liczba warstw, jak i kształt komórek nabłonka błony śluzowej pochwy jest uwarunkowana hormonalnie. Dlatego też wszelkie zmiany poziomu poszczególnych hormonów płciowych, zarówno fizjologiczne, jak i patologiczne prowadzą do pojawienia się charakterystycznych komórek. Ocena wymazu cytologicznego z pochwy skuteczną i tanią metodą obrazowania stanu funkcjonalnego narządów płciowych.

Autor: dr n. wet. Jacek Ingarden (2006-02-20)

Czerniaki są nowotworami pochodzącymi z komórek barwnikowych. Najczęściej lokalizują się na skórze, w jamie ustnej i na pazurach. Czerniaki skórne często mają charakter niezłośliwy, czerniaki jamy ustnej i pazurów najczęściej są złośliwe.

Objawy:

• Czerniak jamy ustnej.Właściciele trafiają do lekarza weterynarii z powodu występowania u swojego psa nadmiernego ślinienia, przykrego zapachu i krwawień z jamy ustnej oraz problemów ze zjadaniem karmy.
• Czerniaki łożyska pazura mogą powodować obrzęki palca, kulawiznę i odpadnięcie pazura.
• Czerniaki skórne zazwyczaj nie dają objawów. Na skórze widoczny jest ciemny guz (fot. 1). Czasami występują czerniaki pozbawione barwnika.

Rozpoznanie:

• Rozpoznanie wymaga wykonania biopsji cienkoigłowej lub pobrania wycinka (fot. 2). Po zabiegu do badania histopatologicznego przesyła się całego guza.
• Badania dodatkowe: mają na celu ustalenie stanu klinicznego pacjenta i ocenę stadium nowotworu. Wykonuje się badania krwi, zdjęcia rentgenowskie klatki piersiowej i badanie usg jamy brzusznej. Jeżeli okoliczne węzły chłonne są powiększone, to należy pobrać nich bioptat (ewentualne przerzuty).

Postępowanie:

• Najskuteczniejszą metodą leczenia czerniaka jest chirurgiczne usunięcie guza! Czerniaka należy usuwać z dużym zapasem tkanki, a następnie wysłać do histopatologa, w celu oceny granicy cięcia (fot. 3, 4).
  Całkowite usunięcie czerniaka skóry w wielu przypadkach prowadzi do wyleczenia. Czerniaki jamy ustnej i pazurów mają tendencje do miejscowej wznowy i dają odległe przerzuty do płuc i narządów. Średni czas przeżycia psów po chirurgicznym usunięciu czerniaków w tych lokalizacjach, jeżeli nie zostanie wprowadzone dodatkowe leczenie przeciwnowotworowe, wynosi 6-8 miesięcy.
  Psy, u których stwierdzono przerzuty lub usuwany guz jest większy niż 2 cm, żyją znacznie krócej.
• Radioterapia. Lecznicze naświetlania są w Polsce w weterynarii na razie mało popularne. Naświetlać można guzy nieoperacyjne lub okolicę, z której nowotwór został usunięty. Radioterapia może opóźnić odrastanie niecałkowicie usuniętego guza lub spowolnić wzrost guza nieoperacyjnego, wydłużając czas przeżycia zwierzęcia.
• Chemioterapia. W przypadku czarniaka złośliwego chemioterapia może spowalniać wzrost i rozsiew nowotworu. W Przychodni Weterynaryjnej THERIOS stosowana jest karboplatyna. Cykl leczenia obejmuje 4 dożylne podania leku w odstępie 3 tygodni. Leczenie karboplatyną jest u większości psów dobrze tolerowane.
  Więcej informacji o karboplatynie znajdziesz tutaj.
• Implanty cisplatynowe. Jest to nowa metoda miejscowego leczenia wielu nowotworów złośliwych. W czasie zabiegu usuwania guza lub po wygojeniu rany operacyjnej, w podskórzu umieszczane są implanty zawierające stopniowo uwalniający się lek, cisplatynę (fot. 5).

  Uwaga! Metoda ta dostępna jest w Przychodni Weterynaryjnej THERIOS!

Rokowanie i dalsze postępowanie:

Rokowanie przy czerniaku złośliwym jest dobre do złego. Małe, wcześnie wykryte guzy, mogą być całkowicie wyleczalne. Czerniaki jamy ustnej i pazurów rokują gorzej.

Pies, u którego stwierdzono złośliwego czerniaka, powinien być poddawany regularnym kontrolom lekarsko-weterynaryjnym: przez pierwsze 1,5 roku co 2-3 miesiące, potem co 6 miesięcy. Kontrolne badania obejmują pełne badanie kliniczne, zdjęcia rtg klatki piersiowej, usg jamy brzusznej i badania krwi.

Opis przypadku na blogu „Weterynarz po godzinach”: kliknij tutaj >>

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2010)

Jest to zaburzenie spowodowane nadmierną pielęgnacją kota, mającą podłoże psychiczne.

Przyczyny:

• stres
• niedobór ruchu / zajęć
• nadmiar bodźców
• konflikty z innymi kotami (lub innymi zwierzętami)
• ograniczony dostęp do kuwet / jedzenia / picia

Objawy:

Wyłysienia lokalizują się najcześciej na wewnętrznych powierzchniach kończyn, na brzuchu, ogonie i klatce piersiowej. Często są symetryczne, ale mogą być niesymetryczne.

Rozpoznanie:

Podstawą rozpoznania dermatozy psychogennej jest dokładny wywiad. Lekarz musi zadać właścicielowi kota szereg pytań:

• Czy kot przebywa wyłącznie w domu, czy jest zwierzęciem wychodzącym?
• Czy w domu są inne koty (zwierzęta)?
• Jeżeli są inne koty (lub inne zwierzęta) jak pacjent na nie reaguje? Jakie są między nimi relacje? Czy nie jest prześladowany? Czy ma możliwość odizolowania się od reszty zwierząt?
• Czy coś się w środowisku kota ostatnio zmieniło – np. czy w domu pojawiło się dziecko? pies? Czy był remont w domu, w którym przebywa kot lub u sąsiadów?
• Jak na codzień zachowuje się kot?
• Czy w ostatnim czasie pacjent chorował? Na co?
• Czym kot jest żywiony?
• Czy stosowana była profilaktyka przeciwpasożytnicza?
• Czy kot ma dostęp do swojej kuwety? Czy korzysta ze swoich misek? Czy ma zapewniony dostęp do wody?

W drugiej kolejności kot jest poddawany badaniu ogólnemu i szczegółowemu, dermatologicznemu. Oceniana jest sierść i skóra, wykonywane są badania zeskrobin i mikroskopowa ocena włosów. Zaleca się też badanie przy pomocy lampy Wooda, która w niektórych przypadkach może potwierdzić zakażenie grzybicze. Jeżeli jest potrzeba, to pobierany jest materiał do badań bakteriologicznych i grzybiczych.

Postępowanie:

Głównym kierunkiem działań lekarza jest modyfikacja behawioralna. Należy usunąć potencjalne przyczyny stresu: odizolować kota od innych zwierząt, umożliwić mu ukrycie się przed prześladowcami, znaleźć zajęcie (zabawa, ukrywanie karmy), umożliwić obserwację okolicy przez okno, wybudować lub zakupić drapaki, domki, czy specjalne półki. Obecnie dostępnych jest mnóstwo zbawek interaktywnych dla kotów, którymi mogą bawić się w samotności, z innymi kotami, czy z opiekunami. Ale pamiętać należy, że kotom nie są potrzebne skomplikowane, drogie zabawki. Wystarczy im papierowa torebka, kartonowe pudełko z wyciętymi dziurami, czy szeleszcząca kulka z papieru. Samotnie żyjącym, znudzonym kotom można sprawić kota – towarzysza. Kotom żyjącym w zbyt dużej grupie zwierząt należy umożliwić ucieczkę od towarzystwa i wyciszenie się.

Jeżeli nie jest możliwe usunięcie stresora (remont, zmiana mebli, nowy domownik), należy zapewnić kotu spokojne, odizolowane miejsce.

Jeżeli modyfikacje behawioralne nie przynoszą poprawy, można wprowadzić ziołowe preparaty „wyciszające”, preparaty feromonowe lub, w ostateczności, leki przeciwdepresyjne.

Opis przypadku na blogu „Weterynarz po godzinach”: kliknij tutaj >>

Autor: Maja Ingarden (2015)

Niektóre rasy psów, szczególnie „krótkonose”, zwane fachowo brachycefalicznymi, często mają problemy z oddychaniem. Właściciele i hodowcy ich „chrumkanie” i chrapanie uważają za cechę rasową. W pewnym sensie mają rację. Jest to jednak groźne dla zdrowia, a nawet i życia.

Dlaczego tak się dzieje?

Praca hodowlana doprowadziła do znacznego skrócenia nosa i specyficznego ukształtowania części twarzowej czaszki (stąd nazwa: psy brachycefaliczne). Udało się doprowadzić do skrócenia kości czaszki, jednakże skóra, jak i tkanki miękkie nosa i gardła pozostały za długie. Tkanki te przytykają krtań i prowadzą do nieustannego niedotlenienia.

Jakie są konsekwencje niedotlenienia?

Niedotlenienie organizmu prowadzi w pierwszym etapie do obrzęku podniebienia miękkiego, gardła, krtani, tchawicy i oskrzeli. Konsekwencją tego jest niedotlenienie organizmu, osłabienie odporności i zwiększona tendencja do infekcji górnych dróg oddechowych, większe ryzyko obrzęku krtani i wystąpienia ostrej niewydolności oddechowej, która może zakończyć się śmiercią. Psy szybko się męczą się, bardzo źle znoszą upały, mogą tracić przytomność. Są bardziej podatne na udar cieplny.

Czy można coś z tym zrobić?

Zaleca się wykonanie chirurgicznej plastyki podniebienia miękkiego, zachyłków krtaniowych i skrzydełek nosowych. Prowadzi to do zwiększenia przypływu powietrza nawet do 70%. Zabieg jest rutynowo przeprowadzany w Przychodni Weterynaryjnej THERIOS.

Jakie jest ryzyko zabiegu?

Ryzyko związane jest jedynie ze znieczuleniem. Zabieg powinien być wykonywany u psa zaintubowanego (założona rurka dotchawicza), w narkozie wziewnej. Pacjent w czasie zabiegu powinien być monitorowany, tzn. podłączony pod aparaturę monitorującą czynności życiowe (oddechy, praca serca). Takie postępowanie znacznie zmniejsza ryzyko operacyjne. Zabieg jest szybki i krótki i nie stanowi dużego obciążenia dla organizmu. Ulga jest tak duża, że pacjenci zwykle nie odczuwają dyskomfortu pooperacyjnego, a rany goją się błyskawicznie.

Jakie są korzyści z zabiegu?

Zwierzęta mają zdecydowanie lepszy komfort życia. Dochodzi do lepszego dotlenienia, poprawia się odporność i zwiększa się kondycja pacjenta, przez co nasi ulubieńcy żyją dłużej.

Autor: dr n. wet. Jacek Ingarden (2010)

Uwaga! Stosowanie karm „domowych” u chorych psów jest wskazane jedynie wtedy, gdy pies nie akceptuje gotowych diet weterynaryjnych lub właściciela na nie nie stać.

Tabela – na podstawie artykułu: „Żywienie psów w podeszłym wieku”
autorstwa M.E. Wiśniewskiej, A. Pomianowskiego i M.P. Wojtackiego
Magazyn Weterynaryjny 9/2003

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2004-11-14)

MIKROPROCESOR (mikrochip, transponder):

Jest to niewielkie urządzenie (długość 9 mm, średnica 1,5 mm), składające się z małego układu scalonego połączonego z ferrytowym rdzeniem i kondensatorem, na który nawinięta jest miedziana cewka odgrywająca rolę anteny. Cały ten układ zatopiony jest w szklanej kapsule. Mikrochip aktywowany jest przez fale radiowe wysyłane przez czytnik. Po przetworzeniu przez mikroprocesor fala radiowa z zakodowanym numerem wysyłana jest z powrotem do skanera, który ją dekoduje i wyświetla w postaci numeru identyfikacyjnego.

Mikroprocesor nie potrzebuje wymiennych źródeł zasilania i dlatego może być aktywny nawet przez kilkadziesiąt lat, czyli zdecydowanie dłużej niż życie psa, kota czy tchórzofretki.

Dla ochrony przed przemieszczaniem się w podskórzu mikroprocesor jest powleczony związkami chemicznymi, które umożliwiają odpowiednie zakotwiczenie w tkankach.

Mikroprocesor zbudowany jest z substancji nie alergizujących.

Zakładanie mikroprocesora:

Mikroprocesor umieszczony jest w igle podobnej do tradycyjnych igieł do iniekcji i w czasie implantacji wypychany jest przez specjalny tłoczek. Mikrochip zostaje umieszczony podskórnie z lewej strony szyi, w połowie jej długości lub na grzbiecie między łopatkami. Zabieg wszczepiania mikrochipa jest w zasadzie bezbolesny – zwierzę reaguje na niego jak na normalną iniekcję.

Implantację mikrochipa mozna wykonać już u 5-6 tygodniowych zwierząt, np. przy okazji pierwszych szczepień.

Cele stosowania elektronicznej identyfikacji:

Elektroniczna identyfikacja pozwala na jednoznaczną identyfikację zwierzęcia i przypisanie go do właściciela.

1. W przypadku zagubienia lub kradzieży zwierzęcia – możliwość identyfikacji i odnalezienia właściciela na terenie całej Unii Europejskiej
2. Identyfikacja zwierząt trafiających do schroniska
3. Jeżeli zwierzę nie posiada czytelnego tatuażu, elektroniczny identyfikator jest konieczny do wystawienia paszportu u zwierząt wywożonych za granicę
4. W przypadku odnalezienia zwłok zwierząt – pomoc w odnalezieniu właściciela

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2004-10-19)

(toksokaroza)

Glistnica u psów jest wywoływana przez glistę psią – Toxocara canis. Jest to często występujący pasożyt z grupy obleńców. Stadia inwazyjne są bardzo powszechne w środowisku, zwłaszcza w dużych hodowlach psów, w parkach, na osiedlach i terenach wiejskich. Glista psia może być niebezpieczna dla ludzi (zwłaszcza dzieci), dlatego bardzo ważna jest odpowiednia profilaktyka u naszych psów.

Występowanie:

Badania wykazały, że 10-40% psów dorosłych oraz do 70% szczeniąt jest zarażonych glistami!!!

Często są to inwazje bezobjawowe, jednak zarażone psy okresowo wydalają z kałem jaja glist, zanieczyszczając nimi środowisko i narażając inne zwierzęta oraz ludzi na zarażenie.

Glisty mogą występować u dorosłych psów oraz szczeniąt. Szczenięta często ulegają zarażeniu jeszcze w czasie ciąży, kiedy postacie larwalne z tkanek matki przechodzą przez łożyska do płodów. Stąd konieczność pierwszego odrobaczania szczeniąt w 2-3 tygodniu życia (a nie jak uważają niektórzy dopiero w wieku 6-8 tygodni).

Objawy:

Większość zarażonych psów nie wykazuje żadnych objawów choroby.

Objawy najczęściej są obserwowane u silnie zarobaczonych szczeniąt. Może pojawić się kaszel, wyciek z nosa, biegunka, wymioty. Zarażone szczenięta często mają silnie rozdęty i bolesny brzuch, i są mniejsze od swoich zdrowych rówieśników, niechętnie się bawią. Glistnica rzadko prowadzi do śmierci, ale stwierdzono przypadki zejścia wskutek zatkania jelit przez kłęby glist oraz perforacji jelit.

Cykl rozwojowy glisty psiej:

Aby dobrze zrozumieć niebezpieczeństwo, jakie niosą ze sobą glisty, należy poznać ich cykl rozwojowy.

1. Jaja glist, przez które dochodzi do zarażenia są wydalane wraz z kałem do środowiska zewnętrznego.
2. Jaja, aby były zdolne do zarażenia, muszą „dojrzeć”. Okres na to potrzebny zależy od pory roku i np. w lecie wynosi ok. 2-3 tygodni, a w zimie do kilku miesięcy. Takie „dojrzałe” jaja przeżywają w środowisku ok. 2 lat.
3. Zarażenie następuje przez zjedzenie jaja, z którego następnie wylęga się larwa.
4. Larwy przebijają ścianę jelita i wędrują do wątroby, a następnie do płuc.
5. Z płuc część larw wraz z krwią przechodzi do różnych tkanek (m. in. mięśni) i tam pozostaje w postaci uśpionej nawet do kilku lat. Tak się dzieje głównie u psów dorosłych. U szczeniąt większość larw przedostaje się do płuc, skąd jest „odkaszliwana” i przełykana do przewodu pokarmowego. W jelitach cienkich larwy dojrzewają i następnie produkują jaja, które z kałem wydalane są na zewnątrz. Larwy, które pozostają w tkankach uaktywniają się w czasie ciąży (ok. 6 tydzień) i przez łożyska dostają się do płodów, oraz po urodzeniu szczeniąt do mleka matki.
6. Dorosłe postacie glist zaczynają produkować jaja w ciągu kilku tygodni od osiedlenia się w jelitach. Szczenięta zaczynają wydalać jaja w wieku ok. 3 tygodni, maksymalna ilość wydalanych jaj przypada na 6-12 tydzień życia.

Jeżeli jajo zostaje zjedzone przez innego żywiciela niż pies (np. gryzonie lub ludzie), larwy z jelit przechodzą do tkanek i tam ulegają „uśpieniu”. Aktywacja ich następuje po zjedzeniu zainfekowanej tkanki przez psa.

U dzieci glistnica psia jest najczęściej rozpoznawana, gdy larwy atakują gałkę oczną i powodują miejscowe uszkodzenia oka.

Rozpoznanie:

Należy z góry założyć, że każdy szczeniak jest zarażony glistą psią!

Potwierdzeniem rozpoznania jest badanie kału w kierunku pasożytów wewnętrznych i identyfikacja jaj glist. Należy jednak pamiętać, że pozytywny wynik świadczy o zarażeniu, a wynik negatywny wcale zarażenia nie wyklucza (możliwość wyników fałszywie dodatnich).

Leczenie:

Na rynku jest dostępna szeroka gama różnych preparatów przeciwpasożyniczych, zarówno do podawania doustnego (tabletki, pasty lub zawiesiny), jak również w postaci spot-on, tzn. preparatu wylewanego na skórę. Każedgo psa należy odrobaczać co najmniej dwa razy do roku, a w szczególnie zagrożonych okolicach nawet co 3-4 miesiące lub częściej.

W naszej klinice stosujemy m. in. Stronghold (spot-on), Pratel, Endopar i Drontal Plus (tabletki), a dla szczeniąt Drontal Junior (zawiesina) lub Vetminth (pasta).

Profilaktyka:

Odrobacznie szczeniąt:
Pierwsze odrobaczanie należy przeprowadzić w wieku 2-3 tygodni, następne najlepiej co 2 tygodnie do osiągnięcia 8-12 tygodni, potem co 1-2 miesiące do ukończenia roku.

Odrobaczanie dorosłych psów:
Dorosłe psy odrobaczamy przynajmniej 2 razy do roku, najlepiej na wiosnę i w jesieni, jeżeli jest wskazanie to częściej. Suki przeznaczone do rozrodu dobrze jest odrobaczyć 3 tygodnie przed kryciem (tydzień po odrobaczaniu należy wykonać szczepienie przeciwko chorobom zakaźnym, które pozwoli przekazać odpowiednią odporność szczeniętom). Jeżeli hodowca się „zagapi”, można odrobaczyć w drugiej połowie ciąży preparatami przeznaczonymi dla suk ciężarnych (np. Stronghold lub Vetminth).

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2004-09-20)

Jest to rodzinna układowa choroba zapalna, której towarzyszy nawracająca gorączka, obrzęki stawów i w późniejszym okresie.

Występowanie:

Choroba występuje u młodych i dorosłych psów rasy shar-pei (1-5 lat).

W przebiegu choroby dochodzi do podwyższenia poziomu jednej z cytokin (IL-6α), co prowadzi do nadprodukcji prekursorów amyloidu A. Amyloid w późniejszym okresie odkłada się w narządach wewnętrznych, głównie nerkach i wątrobie, prowadząc do amyloidozy.

Objawy:

• wczesne stadium: gorączka ponad 40°C, bolesność i obrzęk stawu skokowego, połączone często z brakiem apetytu i posmutnieniem. Objawy utrzymują się przez 24-36 godzin.
• Późne stadium: amyloidoza różnych narządów, najczęściej nerek i wątroby. Objawy zależą od zaatakowanego narządu.
  Więcej informacji: amyloidoza

Rozpoznanie:

Rasa, wiek i charakterystyczne objawy wystarczą do postawienia wstępnego rozpoznania. Należy również wykluczyć inne przyczyny gorączki i kulawizny. Badania należy powtarzać okresowo, w celu kontroli przebiegu choroby.

• Badania morfologiczne krwi: objawy stresu w obrazie krwi, wynikające z nadmiernej produkcji wewnętrznych sterydów. Przy niewydolności nerek występuje niedokrwistość.
• Badania biochemiczne krwi: kontrola narządów narażonych na odkładanie się amyloidu.
• Badanie moczu
• Pomiar ciśnienia krwi: wzrost ciśnienia przy amyloidozie nerek.
• Testy w kierunku chorób odkleszczowych.
• Badania obrazowe: usg, rtg.
• Biopsja nerek i wątroby: uwidocznienie złogów amyloidu w narządach przy pomocy specjalistycznych barwień.

Leczenie:

• Objawy ostre: niesterydowe leki przeciwzapalne i przeciwgorączkowe. Jeżeli pojawią się objawy amyloidozy leczenie niewydolności zaatakowanego narządu.
• Objawy przewlekłe: kolchicyna: ma na celu profilaktykę rozwoju amyloidozy.

U shar-peiów, u których występują ataki rodzinnej gorączki niezwykle ważne są regularne badania kontrolne!

Rokowanie:

• Przy wczesnym rozpoznaniu: ostrożne. Podawanie kolchicyny znacznie wydłuża długość życia chorujących psów.
• Przy późnym rozpoznaniu: złe. Większość shar-peiów, u których rozwinęła się amyloidoza nerek umiera krótko po rozpoznaniu.

Psy, u których stwierdzono gorączkę shar-peiów należy wyeliminować z hodowli!

Autor: Maja Ingarden (2013)

(zakaźna anemia kotów)

Hemobartonella jest to drobnoustrój z rodziny mykoplazm. Atakuje krwinki czerwone (erytrocyty) kotów (H. felis) i psów (H. canis). U kotów jest przenoszona przez kleszcze i pchły, ale możliwe jest też zakażenie kociąt ssących przez mleko matki lub z krwią w czasie transfuzji. Hemobartoneloza kotów jest często nazywana zakaźną anemią kotów (Feline Infectious Anemia).

Czynniki predysponujące:

Mogą wywołać objawy choroby u bezobjawowo zakażonych zwierząt.

• usunięcie śledziony (zwłaszcza dotyczy psów)
• osłabienie odporności (np. w czasie długotrwałych podróży, czy sytuacji stresowych)
• choroby zakaźne – białaczka kocia (FeLV), zespół osłabienia odporności (FIV)

Objawy:

Objawy kliniczne zależą od nasilenia anemii, stadium choroby oraz statusu immunologicznego zwierzęcia.

• najważniejszą konsekwencją zakażenia Hemobartonella felis jest anemia. Jest ona spowodowana głównie przez immunologiczny rozpad krwinek, a nie jak się często sądzi przez bezpośrednie działanie zarazka.
• niektóre koty mogą nie wykazywać żadnych objawów chorobowych
• koty zarażone FeLV lub FIV dużo ciężej przechorowują hemobartonelozę
• inne objawy – osłabienie, depresja, blade lub zażółcone błony śluzowe, gorączka. Przy postaci przewlekłej wychudzenie. Możliwe powiększenie śledziony.
• koty – ozdrowieńcy stają się nosicielami

Rozpoznanie:

U kotów podejrzanych o wystąpienie hemobartonellozy należy wykonać pełną morfologię krwi. Podstawą rozpoznania jest stwierdzenie ziarnistych lub obrączkowatych drobnoustrojów na powierzchni erytrocytów w czasie oglądania rozmazu krwi. Stwierdza się również znaczną anemię. U chorych kotów powinno się również wykonać badanie serologiczne w kierunku białaczki kotów oraz zespołu obniżonej odporności (dostępne w wielu lecznicach).

Hemobartonelloza kotów nie jest niebezpieczna dla ludzi.

Leczenie:

1. Podstawą leczenia jest antybiotykoterapia przez minimum 3 tygodnie. Lekarz weterynarii zaleci doksycyklinę lub antybiotyk z grupy tetracyklin.
2. Przy ciężkim przebiegu choroby konieczne jest często podawanie glikokortykosteroidów, które mają na celu osłabienie immunologicznego rozpadu erytrocytów.
3. Jeżeli kot jest odwodniony i osłabiony można podawać kroplówkę z płynów bogatych w glukozę.
4. Przy silnej anemii wskazana jest transfuzja krwi.

Rokowanie:

• Dobre – u kotów, u których zastosowano odpowiednie leczenie
• Złe – u kotów nieleczonych (do 30% przypadków śmiertelnych)

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2004-09-21)

Wyspiak jest złośliwym nowotworem trzustki wywodzącym się z komórek β, produkujących insulinę. Nadmierna produkcja insuliny przez komórki nowotworowe prowadzi do spadku cukru we krwi i wystąpienia objawów hipoglikemii.

Występowanie:

• Psy: rzadko chorują. Insulinoma dotyczy zwierząt w średnim wieku i starszych (ok. 10 lat), częściej chorują psy ras średnich i dużych, np. labradory i golden retrievery, setery irlandzkie, boksery, owczarki niemieckie, duże pudle, foksteriery, owczarki szkockie.
• Koty: chorują na wyspiaka bardzo rzadko. Nowotwór częściej występuje u kotów starszych (ok. 12-17 lat), rasą predysponowaną są koty syjamskie.

Objawy:

Dominujące objawy insulinomy wynikają ze znacznego spadku cukru we krwi (hipoglikemia). Najczęściej występują drgawki przypominające padaczkę i drżenia mięśni, zwierzęta są senne, słabe, mają problemy z orientacją, bywają nerwowe. U niektórych występuje zwiększenie apetytu i nadwaga.

Rozpoznanie:

• Objawy kliniczne
• hipoglikemia: glukoza we krwi poniżej 60 mg/dl lub 3,2 mmol/l, utrzymująca się w 2-3 kolejnych badaniach. Czasami poziom glukozy mimo występowania wyspiaka jest prawidłowy.
• oznaczanie poziomu insuliny po 12-godzinnej głodówce. Normalna lub podwyższona insulina przy obniżonej glukozie może świadczyć o występowaniu wyspiaka.
• diagnostyka obrazowa. Ze względu na mały rozmiar guza wyspiaki są widoczne w badaniu ultrasonograficznym u mniej niż połowy zwierząt. Dokładniejszym badaniem jest tomografia komputerowa (TK) i rezonans magnetyczny (MRI), dzięki którym udaje się rozpoznać i zlokalizować do 70% wyspiaków.

Postępowanie:

Podstawową metodą leczenia wyspiaków jest chirurgiczne usunięcie guza. Jednak nie zawsze lokalizacja nowotworu pozwala na zabieg. Insulinoma jest nowotworem bardzo małym i często nawet śródoperacyjnie trudno go zlokalizować. Uważa się, że w chwili zabiegu u ponad 60% psów są już obecne przerzuty w wątrobie, węzłach chłonnych i/lub sieci.

Przypadki ostre wymagają dożylnego podania glukozy. W przypadku ataku padaczkowego podaje się leki przeciwdrgawkowe.

Jeżeli leczenie chirurgiczne nie jest możliwe (lokalizacja guza, brak zgody opiekunów zwierzęcia na zabieg) lub obecne są przerzuty, można stosować leczenie zachowawcze, które ma na celu zmniejszenie lub likwidację objawów choroby:

• dieta: częste, małe posiłki (4-6 dziennie), bogate w białko, tłuszcze i złożone węglowodan. Należy unikać cukrów prostych.
• ograniczyć aktywność fizyczną
• doustne kortykosteroidy: blokują receptory dla insuliny zmniejszając skuteczność jej działania. W tej sytuacji wykorzystujemy działanie diabetogenne sterydów.
• Jeżeli postępowanie dietetyczne i kortykosteroidy nie wystarczają, do leczenia wprowadza się diazoksyd, lek hamujący wydzielanie insuliny. W literaturze wymieniane są też inne leki wspomagające leczenie insulinomy, ale ze względu na objawy uboczne i wątpliwą skuteczność, nie są one zalecane.

Rokowanie:

Psy z wyspiakiem żyją 6-12 miesięcy od momentu rozpoznania. Dłużej żyją psy leczone chirurgicznie (ok. 12 miesięcy). U kotów rzadko uzyskuje się czas przeżycia dłuższy niż 6 miesięcy.

Piśmiennictwo:

E. Coté: „Clinical Veterinary Advisor. Dogs and cats.” Mosby-Elsevier 2007.

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2011)

Jest to choroba, która dotyka głównie małe psy, jak yorkshire terrier, czy pudel miniaturowy. Podobna jednostka chorobowa występuje u ludzi (choroba Legga-Calvego-Perthesa). Niedokrwienie rozwijającej się głowy kości udowej prowadzi do jej martwicy i nieprawidłowego rozwoju stawu biodrowego. Choroba najczęściej występuje jednostronnie, ale zdarza się też obustronnie.

Występowanie:

Choroba występuje u szczeniąt i młodych psów małych ras.

Rasy predysponowane:

• Manchester terier (potwierdzona predyspozycja genetyczna)
• pudel miniaturowy
• yorkshire terier
• pinczery miniaturowe i karłowate

Objawy:

• kulawizna kończyn miednicznych
• zaniki mięśni ud, możliwe przykurcze mięśni
• bolesność w trakcie badania stawów biodrowych
• ograniczenie ruchomości stawu, tendencje do zarastania.

Diagnostyka:

Podstawą rozpoznania jest zdjęcie rtg stawów biodrowych. Ze względu na silną bolesność chorych kończyn w trakcie układania pacjenta do zdjęcia, w niektórych przypadkach konieczne jest farmakologiczne uspokojenie pacjenta (tzw “głupi jaś”). Na zdjęciach rtg widoczna jest deformacja głowy kości udowej i zwyrodnienia w stawie biodrowym.

Leczenie:

Leczenie tylko chirurgiczne, polega na usunięciu główki kości udowej*. W przypadku zmian obustronnych najpierw wykonuje się jeden zabieg, a po jakimś czasie drugi.

Po operacji konieczna jest rehabilitacja, która ma na celu przywrócenie funkcji chorej kończyny. Zajęcia i zabiegi rehabilitacyjne prowadzone są w wybranych ośrodkach*. Bardzo ważne są również ćwiczenia domowe, zalecone przez rehabilitanta.

* wymienione zabiegi dostępne są w Przychodni Weterynaryjnej THERIOS

Autor: Jacek i Maja Ingarden (2013)

Fosforany amonowo-magnezowe = STRUWITY

U psów struwity są najczęściej występującymi kamieniami pęcherza. Najczęściej powstają na skutek infekcji bakteryjnej dróg moczowych. Chorują psy w każdym wieku, samice 2 razy częściej niż samce.
U kotów struwity powstają w jałowym moczu o zasadochłonnym odczynie.

Tabela: Predyspozycje rasowe do powstawania fosforanów amonowo-magnezowych w pęcherzu moczowym.
Na podstawie: Cote E.: „Clinical Veterinary Advisor. Dogs and cats.”, Mosby 2007.

Czynniki ryzyka:

• Infekcje dróg moczowych.
• Zagęszczenie moczu spowodowane zbyt małym pobieraniem płynów lub zaburzeniem w oddawaniu moczu.
• Zbyt wysokie pH moczu.
• Karma bogata w magnez, fosfor, wapń, chlorki i włókno.

Objawy:

U niektórych zwierząt początkowo nie występują żadne niepokojące objawy. U innych już na początku choroby obecny jest krwiomocz i bolesne, kropelkowe oddawanie moczu. Jeżeli zwierzę nie jest leczone, może dojść do całkowitej niedrożności cewki moczowej i wstępującego, ropnego zapalenia nerek.

Rozpoznanie:

• Badanie moczu: odczyn najczęściej jest zasadowy. W osadzie mogą występować kryształy (fosforany amonowo-magnezowe w kształcie „trumienek”), bakterie, erytrocyty i leukocyty. Przy podejrzeniu infekcji bakteryjnej można wykonać badanie bakteriologiczne moczu z oznaczeniem wrażliwości bakterii na antybiotyki.UWAGA! Wiarygodne badanie moczu w kierunku fosforanów amonowo-magnezowych, należy wykonać w ciągu 2 godzin od pobrania!
• Badanie ultrasonograficzne (fot. 1): umożliwia znalezienie nie tylko kamieni, ale też drobnego piasku i złogów kryształków.
• Badanie radiograficzne (fot. 2): kamienie struwitowe są dobrze widoczne na zdjęciach rtg (w przeciwieństwie do kamieni moczanowych).

Postępowanie:

• Leczenie zachowawcze: leczenie infekcji pęcherza moczowego, farmakologiczne i dietetyczne rozpuszczenie małych kamieni i kryształków, zapobieganie powstawania nowych kryształów i kamieni.
• Leczenie chirurgiczne: operacyjne usunięcie kamieni (fot. 3)UWAGA! Po usunięciu kamieni z pęcherza moczowego należy określić ich skład. Ma to na celu ustalenie możliwych przyczyn ich powstawania oraz postępowania profilaktycznego. *

Zapobieganie:

• Okresowe badanie moczu u zwierząt predysponowanych (wcześniejsze zapalenia pęcherza moczowego, cukrzyca, choroba Cushinga, leczenie glikokortykosteroidami, atonia pęcherza, sterylizacja, otyłość) oraz starszych.
• Karma zapobiegająca tworzeniu się kryształków struwitowych
• Utrzymanie odpowiedniej objętości wydalanego moczu: zapewnić stały dostęp do wody, a u zwierząt pobierających mało płynów podawać karmę mokrą lub suchą moczoną w wodzie.
• Zwierzęta otyłe: odchudzić, zapewnić ruch i kontrolować masę ciała.

* Badanie można wykonać w Przychodni Weterynaryjnej THERIOS.

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2009)

Karboplatyna jest lekiem stosowanym w chemioterapii niektórych złośliwych nowotworów, zawierającym platynę. Może być podawana pojedynczo lub w kombinacji z innymi lekami. Droga podania: dożylna.

Karboplatyna jest lekiem silnie toksycznym i może być podawana wyłącznie przez lekarza doświadczonego w podawaniu leków przeciwnowotworowych!

Zastosowanie:

• Mięsak kości (osteosarcoma), fot. 1.
• Czerniak złośliwy (melanoma malignum)
• Rak płaskonabłonkowy rogowaciejący (squamous cell carcinoma, SCC)
• Rak jajnika
• Mięsaki poiniekcyjne u kotów (feline fibrosarcoma)
• Rak z komórek przejściowych (transitional cell carcinoma, TCC)

Karboplatyna jest zarejestrowana tylko dla ludzi. Podawanie u zwierzęcia wymaga pisemnej zgody właściciela.

Objawy uboczne i przeciwwskazania do podawania karboplatyny:

Po podaniu karboplatyny Rzadko występują objawy uboczne (mniej niż 5% leczonych zwierząt). Potencjalne objawy uboczne: uszkodzenie nerek i wątroby, zaburzenie funkcji szpiku, spadek apetytu, drgawki, biegunka, osłabienie słuchu. U niektórych krótko po podaniu karboplatyny mogą wystąpić wymioty.

Karboplatyny nie należy stosować w przypadku toczących się infekcji, przy zaburzeniach słuchu oraz niewydolności nerek i wątroby. Nie kontynuować po wystąpieniu reakcji alergicznych wskutek wcześniejszego podania leku.

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2010-03-17)

u psów i kotów

Kokcydioza jest chorobą wielu gatunków zwierząt wywołaną przez pierwotniaki – kokcidia. U psów i kotów występuje wiele gatunków kokcidiów, z których większość jest komensalami i nie wywołuje choroby. U psów i kotów objawy ze strony żołądka i jelit wywołać mogąIsospora i Cryptosporidium. Do kokcidiów zaliczane są również Toxoplasma gondii oraz Neosporum canis, jednak ze względu na ogólnoustrojowy przebieg chorób przez nie wywoływanych opisane zostaną w innych artykułach.

Zarażenie kokcidiami następuje najczęściej przez zjedzenie oocyt, które są wydalane z kałem chorych zwierząt. Inną drogą zarażenia jest zjedzenie żywiciela paratenicznego.

Objawy:

• u większości zwierząt kokcydioza przebiega bezobjawowo
• przy bardzo silnej inwazji oraz osłabionej odporności może pojawić się biegunka, wymioty, osłabienie, spadek masy ciała i odwodnienie. Kał może być nieznacznie rozwolniony lub bardzo rzadki i wodnisty, może zawierać śluz i krew.

Rozpoznanie:

Podstawą rozpoznania jest badanie kału – potwierdzeniem inwazji jest stwierdzenie oocyt.

Uwaga! Stwierdzenie oocyt w kale zwierząt nie wykazujących objawów choroby nie jest jednoznaczne z bezwzględną koniecznością terapii. Jednak podanie leków jest wskazane ze względu na ograniczenie zanieczyszczenia środowiska oocytami.

Leczenie:

W leczeniu kokcydiozy wywołanej przez Isospora stosuje się preparaty sulfonamidowe (np. sulfadimetoksynę), furazolidon oraz amprolium. Z kolei Cryptosporidium wrażliwe są na niektóre antybiotyki (np. klindamycynę i tyrozynę).

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2005-10-18)

Co to są komórki macierzyste?

Komórki macierzyste są to niewyspecjalizowane komórki pierwotne (tzw. komórki pnia, z ang. stem cells, z których mogą rozwinąć się inne komórki organizmu. Posiadają one dwie właściwości: nieograniczoną ilość podziałów i różnicowanie się do innych typów komórek.

W zależności od pochodzenia, mają one różne właściwości przekształcania się. Wyróżniamy komórkitotipotentne (różnicują się we wszystkie rodzaje komórek organizmu, w tym w komórki sznura pępowinowego), pluripotentne(komórki pozbawione możliwości tworzenia komórek sznura pępowinowego), multipotentne(dające początek kilku rodzajom komórek o podobnych właściwościach i pochodzeniu) i unipotentne (rozwijające się w tylko jeden rodzaj komórek, tzw. komórki prekursorowe).

Ze względu na pochodzenie dzielimy je na embrionalne komórki macierzyste (ESC)- pozyskiwane z zarodków oraz somatyczne komórki macierzyste ? pozyskiwane od dorosłych organizmów.

Źródło: Wikipedia

Na tym etapie wykorzystywane w terapii regeneracyjnej są multipotentne komórki somatyczne

Jak pozyskujemy komórki macierzyste?

Komórki macierzyste namnaża się z tkanki tłuszczowej bądź ze szpiku kostnego. Najczęściej stosowana jest tkanka tłuszczowa, w której znajduje się 2-4% komórek macierzystych, natomiast w szpiku jest ich o wiele mniej – 0,01-0,001%.

Jakie są wskazania do stosowania komórek macierzystych?

Urazy kości, stawów więzadeł, ścięgien, mięśni, rdzenia kręgowego, uszkodzenia szpiku kostnego oraz serca. Najlepsze efekty można uzyskać u pacjentów młodszych, klinicznie zdrowych, które uległy urazom kości, stawów, więzadeł i ścięgien. Komórki macierzyste mają również zastosowanie w regeneracji nerek i wątroby.

Jakie zalety?

• Są to komórki autologiczne (z własnego organizmu)
• Nie ma niebezpieczeństwa alergii (można stosować u alergików)
• Często unika się zabiegów chirurgicznych

Jaki efekt?

Komórki macierzyste wbudowują się w miejsce uszkodzonych komórek prowadząc do ich regeneracji. Zapobiegają wytworzeniu blizny, która powoduje zaburzenie struktury danego narządu a w przypadku ścięgien, zmniejszenia ich elastyczności i wytrzymałości. Komórki macierzyste można stosować w przypadku leczenia zwyrodnień stawów u starszych psów, jednakże nie należy spodziewać się całkowitego wyleczenia, a jedynie zaleczenie i wygojenie powierzchni stawowych. Objawy mogą wracać po jakimś czasie i wtedy zaleca się powtórzenie terapii (raz pobrany materiał tkankowy jest przechowywany w banku przez kilka lat). W przypadku regeneracji więzadeł i ścięgien, należy pamiętać, że pełna regeneracja i wytrzymałość nowo powstałej tkanki wymaga czasu.

Szybkie ustąpienie bólu może prowadzić do nadmiernej eksploatacji i w efekcie nawrotu kontuzji.

Jakie przeciwwskazania?

Komórki macierzyste wykazują właściwości wbudowywania się do nowotworów. Dlatego przed zastosowaniem warto dokładnie zbadać pacjenta. Jeżeli istnieje ryzyko nowotworu, warto pomyśleć o zastosowaniu osocza bogatopłytkowego PRP.

THERIOS jest kliniką referencyjną w zakresie medycyny regeneracyjnej zwierząt.

Historia Belli, suczki leczonej komórkami macierzystymi >>

Powrót do Porady >>

Autor: Jacek Ingarden, THERIOS (2013)

Kostniakomięsaki są złośliwymi nowotworami kości. Szacuje się, że stanowią ok. 6% wszystkich złośliwych nowotworów u psów.

Występowanie:

• Częściej psy ras dużych (m. in. owczarki niemieckie, sznaucery olbrzymie, nowofundlandy, boksery, berneńskie psy pasterskie, rottweilery, dogi niemieckie)
• Częściej samce
• Nowotwór ten najczęściej spotyka się w dwóch okresach życia psa, około 3 i 8, ale zdarza się też poniżej 1 roku życia.

UWAGA!!! Jeżeli nie zostanie podjęte leczenie, to chore psy są poddawane eutanazji maksymalnie 3 miesiące od rozpoznania!

Kostniakomięsaki przebiegają bardzo agresywnie. Atakują kości i naciekają przylegające tkanki miękkie. Większość, bo ok. 75% guzów, powstaje w okolicy nasad kości długich, pozostałe dotyczą szkieletu osiowego lub tkanek miękkich.

Lokalizacja nowotworu:

Najczęstsza lokalizacja kostniakomięsaka – okolica nasady dalszej kości promieniowej.

Inne lokalizacje:

• Okolice nasady bliższej kości ramieniowej
• Okolice nasady dalszej kości łokciowej
• Kość udowa (nasada bliższa lub dalsza)
• Kość piszczelowa

Objawy i rozpoznanie:

Główne objawy kostniakomięsaków to kulawizna i bolesność chorych kości, w bardziej zaawansowanych przypadkach może dojść do patologicznych złamań w miejscach zajętych przez nowotwór. Okolica zmiany jest obrzęknięta i bolesna.

Kostniakomięsak najczęściej daje przerzuty do płuc oraz do innych części kośćca. Rzadziej przerzuty znajdowane są w narządach jamy brzusznej, mózgu i tkanki podskórnej.

Uwaga! W większości przypadków już w chwili postawienia rozpoznania komórki nowotworowe znajdują się poza ogniskiem pierwotnym. Dlatego tak ważna jest szybka interwencja lekarska!

Wstępne rozpoznanie stawia się na podstawie zdjęcia rentgenowskiego (fot. 1 i 3), ale podstawą do rozpoczęcia leczenia jest zawsze badanie histopatologiczne pobranego wycinka kości!

Leczenie:

• Amputacja chorej kończyny
• Chemioterapia (po amputacji)
• Radioterapia (w Polsce niedostępna)
• Zabiegi oszczędzające kończynę (rzadko wykonywane)Amputacja kończyny jest podstawową metodą leczenia kostniakomięsaków. Zapewnia ona zniesienie bólu, a zabieg nie jest trudny technicznie i rzadko daje powikłania. Psy doskonale znoszą ten zabieg i szybko uczą się chodzić na trzech kończynach. Od zabiegu odstąpić można jedynie u psów z widocznymi przerzutami w klatce piersiowej, u pacjentów z zaawansowanymi zmianami zwyrodnieniowymi w obrębie stawów innych kończyn, u zwierząt bardzo otyłych oraz u psów z chorobami kręgosłupa i rdzenia kręgowego.Zabiegi oszczędzające kończyny u psów z pierwotnym nowotworem kości polegają na usunięciu wyłącznie zmienionych nowotworowo fragmentów kości. Są to zabiegi trudne, kosztowne i często dają powikłania, a dodatkowo istnieje duże ryzyko, że zmiana nowotworowa nie zostanie usunięta w całości. Jednak w pewnych sytuacjach są wykonywane.Radioterapia jest często stosowaną na świecie metodą leczenia nowotworów kości u psów, niestety w Polsce ciągle jest niedostępna. Pacjenci z Kliniki Weterynaryjnej THERIOS są kierowani na radioterapię na Wydział Weterynaryjny w Wiedniu. Naświetlania można przeprowadzać przed i po zabiegach oszczędzających kończynę, a także jako leczenie paliatywne, w celu ograniczenia bolesności.Chemioterapia jest uzupełnieniem zabiegów chirurgicznych, zarówno amputacji, jak i zabiegów oszczędzających kończynę. Dzięki chemioterapii operowane psy żyją znacznie dłużej w dobrym komforcie. Najczęściej stosowane leki to cisplatyna, która może uszkadzać szpik i nerki, a także stosowana w Klinice Weterynaryjnej, dużo bezpieczniejsza karboplatyna. Chemioterapia stosowana po zabiegu amputacji kończyny wydłuża czas przeżycia nawet ponad rok. Leki podaje się dożylnie, kilkukrotnie, w odstępach 3 tygodni.

  W przypadku stwierdzenia widocznych przerzutów w klatce piersiowej stosuje się wyłącznie leczenie paliatywne, ponieważ zabiegi i chemioterapia nie przynoszą zwierzęciu ulgi oraz nie wydłużają czasu przeżycia.

  W Klinice Weterynaryjnej THERIOS stosujemy najczęściej zabieg amputacji zajętej przez nowotwór kończyny wspomaganej nowej generacji chemioterapią.

  Piśmiennictwo:

  • Jehn C. T. i in.: „Współczesne sposoby leczenia psów z kostniakomięsakami kończyn”. Weterynaria po Dyplomie, wrzesień 2007
  • Jagielski D.: „Chemioterapia nowotworów kości”. Materiały z sympozjum „Nowotwory kości psów i kotów”, Warszawa, kwiecień 2007.

  Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2008-02-16)

Krwiak małżowiny usznej powstaje przez akumulację krwi w obrębie chrząstki małżowinowej. Bezpośrednią przyczyną powstania krwiaka jest najczęściej uraz spowodowany przez rzucanie głową lub drapanie okolic uszu. Świąd jest najczęściej spowodowany przez zapalenie uszu.

Krwiaki małżowiny usznej dotyczą najczęściej psów zwisłouchych, ale mogą też wystąpić u psów ze stojącymi uszami. Niezwykle rzadko obserwuje się je u kotów.

Przyczyny:

Główną przyczyną świądu, w wyniku którego w obrębie chrząstki małżowinowej dochodzi do wynaczynienia krwi, są stany zapalne małżowiny usznej lub zewnętrznego przewodu słuchowego.

• ciała obce
• atopia
• alergia pokarmowa
• infekcje bakteryjne
• infekcje grzybicze
• pasożyty zewnętrznego przewodu słuchowego

Leczenie:

Główną metodą postępowania leczniczego jest zabieg chirurgiczny. Najskuteczniejsze jest nacięcie małżowiny usznej i opróżnienie kieszeni wewnątrzchrząstkowej. W przypadkach ostrych (świeżo powstały krwiak) można spróbować zdrenować krwiaka bez nacinania i szycia małżowiny. Jednak metoda ta w większości przypadków jest nieskuteczna i dochodzi do nawrotów problemu.

Przygotowanie do zabiegu:

1. Ustalić pierwotną przyczynę powstania krwiaka – dokładny wywiad z właścicielem psa, badanie mikroskopowe, cytologiczne i ewentualnie bakteriologiczne wydzieliny z ucha, badanie otoskopowe kanału słuchowego i błony bębenkowej.
2. Do czasu wyleczenia (lub podleczenia) pierwotnej choroby ucha, kiedy pies będzie się kwalifikował do zabiegu, lekarz weterynarii wykona punkcję krwiaka i usunie zalegającą krew (w zalegającym materiale odkłada się włóknik, przez co może dojść do nieodwracalnego zgrubienia małżowiny usznej).
3. Leczenie choroby podstawowej (leki miejscowe, dieta hipoalergiczna, leki przeciwalergiczne, usunięcie ciała obcego).
4. Właściciel powinien zapoznać się z ogólnymi zasadami przygotowania psa do zabiegu chirurgicznego oraz opiece pooperacyjnej.

Zabieg:

1. Premedykacja (tzw „głupi jaś”), założenie do żyły wenflonu, u zwierząt podwyższonego ryzyka badania krwi.
2. Przygotowanie pola operacyjnego – wygolenie małżowiny usznej, odtłuszczenie i dezynfekcja skóry, zatkanie kanału słuchowego tamponem z gazy.
3. Wprowadzenie zwierzęcia w narkozę.
4. Nacięcie skóry – w zależności od rozległości krwiaka i preferencji chirurga może być w kształcie linii prostej, litery S, krzyża lub punktowe
5. Oczyszczenie krwiaka – usunięcie krwi i skrzepów, przemycie jamy krwiaka roztworem soli fizjologicznej i/lub środka dezynfekcyjnego.
6. Założenie szwów skórnych.
7. Założenie opatrunku zewnętrznego.

Opieka pooperacyjna:

1. Kontynuacja miejscowego leczenia kanału słuchowego.
2. Antybiotykoterapia.
3. Codzienna zmiana opatrunku przez co najmniej 10 dni od zabiegu.
4. Po 3 tygodniach – usunięcie szwów.
5. Przez cały czas wskazane jest założenie kołnierza ochronnego.

Uwaga! Najlepszy efekt kosmetyczny osiąga się przy krwiakach świeżych. W przypadku krwiaków starszych możliwe jest trwałe zgrubienie skóry w miejscu nacięcia i zniekształcenie małżowiny usznej.

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2004-12-27)

(hematuria)

Krwiomocz (hematuria) jest to obecność w moczu czerwonych krwinek (fot. 1). Odróżnić go należy od hemoglobinurii, kiedy w moczu obecna jest uwolniona z uszkodzonych erytrocytów hemoglobina, oraz od mioglobinurii, w przypadku której w moczu obecna jest pochodząca z uszkodzonych mięśni mioglobina.

Przy nasilonej hematurii zmiana barwy moczu widoczna jest gołym okiem. Gdy krwinek czerwonych jest w moczu niewiele, ich obecność jest stwierdzana przy pomocy paska do badania moczu lub podczas mikroskopowego badania osadu.

Krwiomocz może być objawem różnych chorób, dotyczących nie tylko dolnych lub górnych dróg moczowych, ale też całego organizmu. Na podstawie wywiadu, badania klinicznego i badań dodatkowych, lekarz weterynarii określa źródło krwawienia oraz rozpoznaje wywołującą je chorobę.

Ważne informacje z wywiadu:
Udzielane są przez właściciela.
– Jak długo trwa krwiomocz i kiedy został pop raz pierwszy zaobserwowany? Czy w przeszłości zwierzę miało już podobne problemy?
– Czy pies/kot ma problem z oddawaniem moczu? Czy występuje kropelkowe oddawanie moczu lub bezmocz?
– Czy krew pojawia się na początku oddawania moczu, na końcu, czy widoczna jest cały czas?
– Czy zwierzę miało kontakt z kleszczami? Czy stosowano profilaktykę przeciwkleszczową?
– Czy właściciel zauważył wypływ ropny lub śluzowy z pochwy lub napletka?
– Czy zostały zauważone inne objawy krwawienia (krwawienie z nosa, smolisty kał wylewy krwawe po skórą)?
– Czy zwierzę było w ostatnim czasie leczone? Jakie leki stosowano i jaka choroba została zdiagnozowana?
– Czy oprócz krwistego zabarwienia moczu zauważone zostały inne objawy? Jakie jest samopoczucie zwierzęcia? Czy chętnie je i pije? Jakie ilości płynów wypija?
– Kiedy ostatnio były wykonywane badania krwi i moczu i jakie były wyniki?
– Jeżeli problem dotyczy suki lub kotki, to kiedy wystąpiła ostatnia cieczka / rujka? U zwierząt kastrowanych istotna jest stosowana dieta, tryb życia (pies/kot wychodzący, domowy) i narażenie na stres.

Przyczyny krwiomoczu:
– Krwiomocz pochodzenia nerkowego: choroby kłębuszków nerkowych, infekcje bakteryjne, kamienie nerkowe, nowotwory, torbielowatość nerek, zawał nerki, pasożyty, intensywny wysiłek.
– Krwiomocz pochodzący z dróg moczowych: infekcje i stany zapalne pęcherza moczowego, kamica pęcherza (fot. 2), nowotwory, uszkodzenia pourazowe (np. pęknięcie pęcherza), zapalenie pęcherza po zastosowaniu niektórych leków.
– Krwiomocz pochodzący z prostaty: zapalenie prostaty, nowotwór, łagodny przerost.
– Krwiomocz towarzyszący chorobom ogólnoustrojowym: zaburzenia krzepnięcia (fot. 3), zatrucia rodentycydami, małopłytkowość, pasożyty krwi (np. erlihioza).
– Hemoglobinuria: niedokrwistość autoimmunologiczna, reakcja poprzetoczeniowa, udar cieplny, skręt śledziony, dirofilarioza (pasożyt serca), zespół wykrzepiania wewnątrznaczyniowego, zatrucie jadem żmij (fot. 3), babeszjoza (fot. 4).

Rozpoznanie:
– Badanie kliniczne. Często pozwala ustalić przyczynę krwiomoczu. Wykonywane jest przez lekarza weterynarii. Oceniany jest stan ogólny i nawodnienie organizmu. Lekarz omacuje brzuch, często przed i po oddaniu moczu. U psów samców wykonywane jest badanie rektalne (przez odbyt), dzięki któremu możliwa jest ocena prostaty, części cewki moczowej i węzłów chłonnych, oraz badanie napletka i prącia. U suk można przeprowadzić badanie przez pochwę.
– Badanie krwi. Pobierana jest krew do badań morfologicznych i biochemicznych. W przypadku uogólnionych krwawień należy wykonać testy oceniające krzepnięcie.
– Badanie moczu. Mocz powinien zostać zbadany do 30 minut (jeżeli jest przechowywany w temperaturze pokojowej) lub do 2 godzin (przechowywany w lodówce) od pobrania. Najlepszą metodą pobierania moczu jest cystocenteza, czyli nakłucie pęcherza moczowego, można też pobierać mocz przez cewnik wprowadzony do pęcherza moczowego. Najczęściej jednak badany jest mocz pobrany przez właściciela w czasie spaceru. W tak pobranym moczu znajduje się dużo zanieczyszczeń pochodzących z dolnych dróg moczowych oraz z okolicy kroczowej (bakterie, komórki, resztki tkanek z cewki moczowej i pochwy lub napletka). Do badania bakteriologicznego, które często jest niezbędne do postawienia rozpoznania i ustalenia skutecznego leczenia, nadaje się wyłącznie mocz pobrany przez nakłucie pęcherza moczowego.
– Zdjęcia rentgenowskie jamy brzusznej. Oceniane są głównie nerki, pęcherz moczowy, prostata i cewka moczowa, ale można też stwierdzić inne patologie mogące powodować krwiomocz, np. ropomacicze, guzy nowotworowe czy złamanie kości prącia. W niektórych przypadkach wskazane jest podanie kontrastu (urografia, uretrografia, pneumocystografia).
– USG jamy brzusznej. Często wskazana jest biopsja pod kontrolą USG.
– Inne badania: endoskopia pęcherza moczowego (cystoskopia), badanie krwi w kierunku nowotworów pęcherza moczowego.

Postępowanie:
Wybór leczenia zależy od decyzji lekarza weterynarii oraz możliwości finansowych właściciela. W wielu przypadkach wystarczająca jest prosta terapia farmakologiczna (np. podawanie antybiotyków), ale czasami konieczne jest intensywne leczenie szpitalne (np. w przypadku ostrej niewydolności nerek) lub zabieg chirurgiczny (w przypadku wielu nowotworów lub kamieni).

Więcej informacji na ten temat można znaleść artykułach:
Niedokrwistość autohemolityczna u psów i kotów
Ropomacicze
Zapalenie pęcherza moczowego
Babeszjoza psów

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2009-03-23)

Badanie krzywej cukrowej jest jednym ze sposobów monitorowania psów i kotów chorych na cukrzycę. Krzywa cukrowa jest graficznym wykresem poziomów glukozy we krwi. Badanie wykonuje się w ciągu 12-24 godzin, pobierając krew co 2 godziny. Krew najlepiej pobierać w warunkach domowych, przy użyciu przenośnego glukometru, ewentualnie w warunkach lecznicowych.

Informacje, które daje lekarzowi weterynarii krzywa cukrowa:

• ocena doboru dawki insuliny, czyli czy dawka insuliny jest odpowiednia?
• określenie czasu działania leku, czyli jak często podawać insulinę?
• dobranie najlepszego schematu żywienia chorego na cukrzycę psa

Kiedy wykonuje się krzywą cukrową?

• 7 dni po wprowadzeniu leczenia insuliną i następnie co 7 dni aż do ustabilizowania poziomu glukozy
• 7 dni po każdej zmianie dawki lub częstotliwości podawania insuliny
• w przypadku nawrotu objawów klinicznych lub objawów hipoglikemii
• co 3-6 miesięcy – przy rutynowych badaniach kontrolnych psa/kota chorego na cukrzycę

Technika badania:

1. Pobrać krew – w warunkach domowych krew można pobrać z założonego dzień wcześniej w lecznicy wenflonu, z małżowiny usznej lub z opuszki
2. 1 kroplę krwi umieścić w wyznaczonym na pasku miejscu.
3. Odczytać wynik i zaznaczyć na wykresie.

Optymalne stężenie glukozy we krwi – 100-200 mg/dl

UWAGA! W czasie badania krzywej cukrowej należy karmić psa tak jak zwykle – o tych samych porach i tą samą karmą.

Wyniki krzywej cukrowej mogą być różne w zależności od dnia, mimo jednakowego postępowania z pacjentem. Wpływ na to mogą mieć:

• nieznaczne różnice w podawanych dawkach insuliny
• błędy aparatu (podręczny glukometr nie podaje b. dokładnych wyników)
• stres – gdy I oznaczenie najniższe, a kolejne stopniowo wzrastają
• inne, bezobjawowo występujące choroby
• cykliczna dzienna zmienność stężenia glukozy
• niechęć do jedzenia (zwłaszcza gdy krzywa oznaczana jest w lecznicy) – może prowadzić do obniżenia nadiru (pozornie przedawkowanie insuliny). Lepiej w takiej sytuacji pobierać krew w domu.

W związku z tym przy ustalaniu wyższej lub niższej dawki insuliny należy wziąć pod uwagę historię choroby, badanie kliniczne oraz opinię właściciela o samopoczuciu psa lub kota.

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2005-07-25)

Choroba zwierząt i ludzi

Giardioza jest chorobą wywołaną przez pierwotniaka Giardia intestinalis. Występuje nie tylko u większości zwierząt domowych, ale też bardzo często u ludzi.

Przebieg kliniczny:

• U większości zarażonych zwierząt nie ma żadnych objawów choroby. Jednak należy pamiętać, że takie zwierzęta mogą aktywnie wydalać oocyty lamblii, stając się źródłem choroby dla innych zwierząt i ludzi!
• Objawy kliniczne dotyczą najczęściej zwierząt młodych, osłabionych oraz, leczonych kortykosteroidami. Najczęściej zauważanym objawem jest przejściowa, nawracająca biegunka. Przy dużej inwazji biegunka może być ostra i/lub tłuszczowa, zwierzę chudnie i może gorączkować.

Rozpoznanie:

• Mikroskopowe badania kału. Wykonywane jest przez lekarza weterynarii lub analityka. Najlepiej badać próbki kału z 3-5 kolejnych dni. W badaniu mikroskopowym szuka się charakterystycznych trofozoitów i oocyt.

  UWAGA! Dodatni wynik badania mikroskopowego kału jest potwierdzeniem choroby. Wynik ujemny nie wyklucza jej!

• Testy wykrywające antygeny Giardia w kale*. Jest to łatwa i szybka metoda badania w kierunku giardiozy. Badanie można wykonać z kału świeżego, zamrożonego lub przechowywanego przez kilka dni w temperaturze 2-7?C. Wyniki uzyskuje się w ciągu 10 minut od dostarczenia próbki!

Leczenie:

• Najczęściej stosowane leki to fenbendazol i metronidazol. Fenbendazol należy podawać u psów przez 3 kolejne dni, u kotów przez 5 kolejnych dni.Terapia metronidazolem trwa 5-7 dni.
• Dezynfekcja środowiska: czwartorzędowe pochodne amoniaku.
• W niektórych krajach są dostępne szczepionki przeciwko lambliozie, jednak zasadność jej stosowania budzi duże kontrowersje.

* SNAP Giardia Test Kit Idexx: testy są dostępne w Przychodni Weterynaryjnej THERIOS.

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2009)

u suk i kotek

Najskuteczniejszą metodą leczenia nowotworów gruczołu sutkowego jest zabieg chirurgiczny wykonany jak najszybciej po zauważeniu guza! NGS zawsze mają tendencje do wzrostu (czasem bardzo szybkiego) i czekanie, aż nowotwór będzie większy jest niepotrzebnym narażaniem życia zwierzęcia!

Metody chirurgicznego usunięcia guzów gruczołu sutkowego:

• Lumpektomia, czyli usunięcie pojedynczego guzka z niewielkim zapasem okolicznych tkanek.
• Prosta mastektomia, czyli usunięcie zajętego sutka z otaczającą tkanką gruczołową.
• Regionalna mastektomia – usunięcie zajętego sutka oraz sutków przylegających.
• Całkowita jednostronna mastektomia – usuwa się całą listwę mleczną z jednej strony. Jeżeli druga listwa mleczna jest zmieniona nowotworowo, kolejny zabieg najlepiej jest wykonać po 2-4 tygodniach.

Rozległość zabiegu jest podyktowana rozległością zmian na gruczole sutkowym. Jeżeli stwierdzony zostanie pojedynczy, mały guzek, powinna wystarczyć lumpektomia, jeżeli zaś zajęta jest znaczna część gruczołu, należy rozważyć regionalną mastektomię lub usunięcie całej listwy mlecznej.

Przebieg zabiegu:

1. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu ogólnym, rzadko możliwe jest usunięcie guza (jeżeli jest on niewielkich rozmiarów) znieczuleniu miejscowym.
2. Przygotowanie pola operacyjnego – wygolenie włosów wokół guza, odtłuszczenie i zdezynfekowanie skóry (fot. 1), przykrycie pola operacyjnego jednorazową serwetą operacyjną (fot. 2).
3. Nacięcie skóry wokół guza z odpowiednim zapasem, aby zapobiec dalszemu rozrostowi tkanki nowotworowej (czasami komórki nowotworowe naciekają już tkanki, które wydają się zdrowe).
4. Odpreparowanie guza (również z odpowiednim zapasem tkanek) (fot. 3), podwiązanie naczyń krwionośnych (guzy są często silnie unaczynione) (fot. 4), czasami konieczne jest użycie elektrokautera (noża elektrycznego) do lepszego oddzielenia tkanek zmienionych nowotworowo od zdrowych.
5. Usunięcie guza (fot. 5).
6. Wypłukanie rany płynem fizjologicznym – w celu usunięcia ewentualnych resztek tkanek i skrzepów krwi.
7. Szycie rany – osobno zszyta zostanie tkanka podskórna, a następnie skóra – można zastosować szew śródskórny lub tradycyjne szycie.
8. Założenie opatrunku – w Klinice Weterynaryjnej THERIOS w przypadku rozległej rany stosujemy opatrunek przyszyty do skóry, który usuwa się po 2-3 dniach. Właściciel powinien zabezpieczyć ranę przed zabrudzeniem oraz lizaniem przez zwierzę (patrz: Opieka przed i po zabiegu).

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2005-04-29)

Mastocytoma jest jednym z najczęstszych nowotworów skóry u psów. Wywodzi się z komórek tucznych, które są pochodnymi granulocytów zasadochłonnych. Mastocyty zawierają ziarnistości, z których uwalniane są różne mediatory, takie jak histamina, interleukiny, czy heparyna. Mediatory te mogą powodować zwiększenie przepuszczalności i rozszerzenie naczyń krwionośnych, skurcz mięśni gładkich, świąd, zmniejszenie krzepliwości, a także aktywują inne komórki krwi (eozynofile, neutrofile). Mastocytoma jest jednym z nielicznych nowotworów, który może w krótkim czasie „urosnąć” do dużych rozmiarów, po czym się zmniejszyć. Reakcja ta jest spowodowana uwolnieniem wymienionych wcześniej mediatorów i wywołaniem przez nie miejscowego „uczulenia”.

Występowanie:

• Rasy predysponowane: częściej chorują psy ras brachycefalicznych (bokser, boston terier, bulmastif, buldog angielski), często występuje też u berneńskich psów pasterskich (drugi co do częstości występowania nowotwór u tej rasy), labradorów i golden retrieverów, cocker spanieli, sznaucerów i shar-peiów.
• Wiek: najczęściej chorują psy w średnim wieku i starsze (8-10 lat).

  Ciekawostka: w 2011 roku w Przychodni Weterynaryjnej THERIOS operowany był 10-miesięczny berneński pies pasterski z guzkiem na palcu. Badanie HP wykazało guza z komórek tucznych.

• Inne predyspozycje: guzy z komórek tucznych mogą rozwijać się w miejscach przewlekłego zapalenia lub uszkodzeń (np. blizny pooparzeniowe).

Klasyfikacja:

• Mastocytoma I stopnia: dobrze zróżnicowane pojedyncze guzy. Mała zdolność do dawania przerzutów i rozsiewania się po organizmie.
• Mastocytoma II i III stopnia: słabo zróżnicowane komórki nowotworowe. Często dają przerzuty, szczególnie do okolicznych węzłów chłonnych.

Objawy:

• Postać skórna. W tej postaci występują pojedyncze guzki, Rzadko zmiany są wieloogniskowe. Mastocytoma może przybierać różną postać: czasami są to niewinnie wyglądające grudki i plamki lub guzki podskórne przypominające tłuszczaki. W niektórych przypadkach powierzchnia guza jest owrzodziała i pokryta wydzieliną zapalną. Gdy nowotwór przejdzie w postać inwazyjną, zaatakowane są okoliczne węzły chłonne. Często występującym zespołem paranowotworowym, szczególnie towarzyszącym dużym, rozsianym guzom, jest owrzodzenie żołądka i jelit.
• Mastocytoma układowa. Przebiega jako złośliwy nowotwór układu krwiotwórczego. Chore zwierzęta są apatyczne, wychudzone, mogą wymiotować. Badania często wykazują powiększoną wątrobę i śledzionę, a blade błony śluzowe wskazują na niedokrwistość.

Rozpoznanie:

• Pojedyncze guzki: biopsja cienkoigłowa. Obecne są charakterystyczne nowotworowo zmienione komórki tuczne oraz naciek eozynofili.
• Dokładne badanie okolicznych węzłów chłonnych (omacywanie, a w przypadku powiększenia biopsja cienkoigłowa).
• Usg i rtg jamy brzusznej, a przypadku stwierdzenia powiększenia wątroby i śledziony również biopsja cienkoigłowa z powiększonych narządów.
• Rtg klatki piersiowej (powiększenie węzłów chłonnych)
• Badania krwi: morfologia i biochemia
• Badanie moczu
• Badanie szpiku: tylko w przypadku niedokrwistości i reakcji leukoerytroblastycznej.

Postępowanie:

• Najskuteczniejszą metodą leczenia guza komórek tucznych jest jego wczesne usunięcie chirurgiczne. Przy podejrzeniu mastocytomy chirurg powinien usunąć zmianę z dużym marginesem tkanek (ok. 3 cm z każdej strony), ponieważ komórki nowotworowe często występują w tkankach otaczających guz.
• Radioterapia – w Polsce na razie jest niedostępna. Wskazaniem do naświetlania operowanego miejsca jest wykazanie w badaniu HP komórek nowotworowych w linii cięcia chirurgicznego. Naświetlać można również guzy nieoperacyjne.
• Chemioterapia. Stosowana jest jako leczenie paliatywne w przypadku wystąpienia przerzutów lub mastocytozy układowej. Chemioterapia i leczenie wspomagające mogą zapewnić długie okresy przeżycia w dobrej kondycji*.* leczenie dostępne w Przychodni Weterynaryjnej THERIOS

Jest to choroba zwyrodnieniowa rdzenia kręgowego o nieustalonej przyczynie. Chorują najczęściej psy powyżej 5 lat, rzadko młodsze.

Predyspozycje rasowe:

• Owczarek niemiecki: najczęściej! Stąd czasami stosowana jest nazwa „mielopatia owczarków niemieckich”.
• Welsh corgi
• Pudel duży
• Rhodesian ridgeback
• Owczarek szkocki
• Bokser
• Chesapeake Bay retriever
• Seter irlandzki

Objawy kliniczne:

Początkowe objawy zauważane przez właścicieli to stopniowe osłabienie tylnych kończyn, które rozpoczyna się pociąganiem po ziemi pazurami. Chore psy niechętnie skaczą, czasami widoczne są drżenia mięśni. W ciągu kilku miesięcy dołączają się wyraźne porażenia zadu, zaniki mięśni i problemy z trzymaniem moczu i kału. W późniejszej fazie choroby zmiany mogą też dotyczyć przednich kończyn.

Rozpoznanie:

Nie istnieje żaden pewny test pozwalający na przyżyciowe rozpoznanie mielopatii zwyrodnieniowej. Wszystkie badania mają na celu zlokalizowanie zmian oraz wykluczenie innych przyczyn objawów. Ostateczne, pewne rozpoznanie można postawić pośmiertnie wykonując badanie histopatologiczne rdzenia kręgowego.

• Badanie neurologiczne: oceniane są odruchy. Zmiany najczęściej zlokalizowane są w odcinku piersiowo-lędźwiowym kręgosłupa.
• Badania dodatkowe (badanie krwi, moczu, badania radiologiczne): mają na celu wykluczenie innych chorób.
• Diagnostyka obrazowa: mielografia, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny: wykluczenie ucisku na rdzeń kręgowy.

Postępowanie:

Brak możliwości wyleczenia! Postępowanie lekarza weterynarii ma na celu spowolnienie rozwoju choroby i poprawienie wydolności organizmu.

• Inhibitory proteaz (kwas aminokapronowy).
• Witaminy z grupy B, wit. C i E.
• Fizjoterapia, odpowiednio dobrana aktywność ruchowa.
• Leczenie problemów skórnych w przypadku nietrzymania moczu i kału.
• Odpowiednie warunki utrzymania: miękkie posłanie, antypoślizgowe podłoże.

Rokowanie:

Większość psów traci zdolność samodzielnego przemieszczania się w ciągu 4-6 miesięcy od rozpoznania choroby

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2010)

Złośliwa histiocytoza należy do grupy chorób, które przebiegają z patologiczną proliferacją histiocytów. Choroby te dzieli się na łagodne i złośliwe, oraz na formy miejscowe i ogólne. Złośliwa histiocytoza jest inaczej nazywana rozsianym mięsakiem histiocytarnym i jest agresywnie przebiegającą, wielonarządową chorobą.

Transformacji nowotworowej podlegają histiocyty – tkankowa forma monocytów. Histiocyty różnicują się w dwa rodzaje komórek – komórki dendrytyczne, które rozpoznają antygeny i prezentują je limfocytom T oraz w makrofagi, które fagocytują obcy materiał i pełnią funkcje wspomagające układ odpornościowy. Nowotworowo zmienione histiocyty rozpoznają własne komórki organizmu jako obce i doprowadzają do ich niszczenia – np. fagocytują czerwone i białe ciałka krwi prowadząc do niedokrwistości i często też leukopenii. Choroba najczęściej występuje u berneńskich psów pasterskich, rottweilerów oraz golden i labrador retrieverów. Choroba dotyczy najczęściej psów dorosłych i starszych (średnio 7-letnich), częściej występuje u samców. Jest to choroba przekazywana genetycznie.

Rozpoznanie:

1. Badanie kliniczne
   Początek choroby jest często skryty i nie zauważony przez właściciela. Pierwsze objawy to zmniejszenie apetytu, spadek masy ciała, osłabienie, gorączka i posmutnienie. Następnie może pojawić się powiększenie węzłów chłonnych, duszność, kulawizna i zaburzenia neurologiczne. Najczęściej atakowane są płuca, śledziona, wątroba, szpik kostny i węzły chłonne. Zmiany wykrywane były również w obrębie układu nerwowego i nerek.
2. Badania laboratoryjne krwi
   Złośliwej histiocytozie mogą towarzyszyć różne zmiany patologiczne we krwi, w zależności od zaatakowanych narządów. Często występuje różnego stopnia niedokrwistość, trombocytopenia, hiperbilirubinemia i podwyższenie poziomu ferrytyny we krwi. Możliwe jest podwyższenie poziomu enzymów wątrobowych.
3. Badanie radiologiczne
   Najczęściej występują guzowate zmiany w śródpiersiu i płucach, powiększenie wątroby i śledziony oraz wysięk opłucnowy.
4. Badanie ultrasonograficzne
   Najczęściej zajętymi przez złośliwą histiocytozę narządami są śledziona i wątroba. Stwierdza się w nich liczne hipoechogenne twory o dobrze odgraniczonych brzegach, możliwe jest jednolite powiększenie. Zmiany mogą też wystąpić w węzłach chłonnych i nerkach.
5. Badanie cytologiczne i histopatologiczne
   Badanie cytologiczne jest cenną metodą diagnostyczną w przypadku złośliwej histiocytozy, jednak do postawienia ostatecznego rozpoznania konieczne jest badanie histopatologiczne, a często też badania immunohistochemiczne. W obrazie cytologicznym dominują nowotworowo zmienione histiocyty, oprócz nich stwierdza się również obecność olbrzymich, wielojądrzastych komórek. W obrębie zmian często widoczna jest nasilona fagocytoza erytrocytów, neutrofili oraz innych komórek.
6. Badanie szpiku
   Wykonuje się biopsję aspiracyjną (badanie cytologiczne) oraz biopsję rdzenną (badanie histopatologiczne) szpiku. U psów ze złośliwą histiocytozą stwierdza się znaczny odsetek makrofagów (powyżej 30% wszystkich komórek). Często widoczna jest zwiększona aktywność fagocytarna w stosunku do komórek układu czerwono- i białokrwinkowego oraz wyraźna wakuolizacja cytoplazmy. Czasami w szpiku stwierdza się obecność wielojądrzastych komórek olbrzymich.

Postępowanie:

Ze względu na wyjątkowo agresywny charakter nowotworu oraz szybki postęp choroby leczenie często jest podejmowane zbyt późno. Rokowanie w przypadku potwierdzonej histopatologicznie diagnozy jest zawsze złe. Przy wcześnie rozpoznanej chorobie, jeżeli pierwotnym miejscem nowotworu jest śledziona, warto ją usunąć. Przy zaawansowanej postaci takie postępowanie mija się z celem, ponieważ rozsiew komórek nowotworowych następuje szybko i w krótkim czasie dochodzi do zmian w innych narządach. Leczenie zachowawcze polega na stosowaniu płynoterapii, często konieczna jest transfuzja krwi, można stosować glikokortykosteroidy. Podejmowane są próby farmakologicznego leczenia złośliwej histiocytozy z wykorzystaniem cyklofosfamidu, winkristyny i prednizolonu, jednak wyniki nie przyniosły oczekiwanych efektów.

Czas przeżycia chorych psów od momentu potwierdzenia rozpoznania rzadko przekracza kilka miesięcy, najczęściej zwierzęta żyją od kilku dni to kilku tygodni.

Ze względu na dziedziczny charakter choroby należy o niej poinformować hodowców i właścicieli potomstwa (o ile psy były użytkowane do rozrodu), aby wykluczyli z hodowli spokrewnione psy.

Piśmiennictwo:

• Cruz-Arambulo R., Wrigley R., Powers B.: „Sonographic features of histiocytic neoplasms in the canine abdomen”, Vet Radiol and Ultrasound 2004
• Efforter V. K., Moore P. F.: „Localized and disseminated histiocytic sarkoma of dendritic cell origin In dogs”, Vet Pathol 2002
• Hoskins J.: „Systemic histiocytosis: dogs May not show signs”, DVM Newsmagazine 2003
• Moore P. F., Rosin A.: „Malignant histiocytosis of Bernese Mountain Dogs”, Vet Pathol 1986
• Weiss D. J.: „Cytologic evaluation of enigm and malignant hemophagocytic disorders In canine bone marrow”, Vet Clin Path 2001

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2006-02-19)

Otyłość – jest to nadmierne odkładanie się tkanki tłuszczowej, które prowadzi do zwiększenia masy ciała ponad 20% normy.

Nadwaga – stwierdza się nadmierną ilość tkanki tłuszczowej, ale masa ciała nie przekracza 20% normy.

Przyczyny i czynniki predysponujące:

Główną przyczyną jest najczęściej przekarmianie zwierzęcia oraz brak ruchu!
Inne przyczyny otyłości występują sporadycznie!

• przekarmienie + brak ruchu
• zaburzenia endokrynologiczne (niedoczynność tarczycy, zespół Cushinga, nowotwór trzustki – insulinoma)
• leki – glikokortykosteroidy (leki przeciwzapalne), gestageny (antykoncepcja hormonalna)
• zabieg sterylizacji lub kastracji
• predyspozycje genetyczne – pewne rasy mogą mieć predyspozycje do wystąpienia otyłości – np. labradory, cocker spaniele, jamniki, owczarki szetlandzkie, rottweilery
• wiek – zwierzęta starsze (powyżej 7 lat) – wiąże się to ze spadkiem aktywności oraz zmniejszeniem tempa przemian metabolicznych

Klucz diagnostyczny do oceny masy ciała u psów i kotów

Zagrożenia, które niesie ze sobą nadmierna masa ciała:

1. Zaburzenia oddychania – gromadzący się w jamie brzusznej tłuszcz uciska na przeponę, przez co zwierzę ma trudności w oddychaniu, organizm jest niedotlenowany.
2. Zaburzenia sercowo-naczyniowe – otłuszczenie mięśnia sercowego i spadek wydajności pracy mięśnia sercowego, niewydolność mięśnia sercowego, częste zwyrodnienia zastawek serca. W efekcie tego zwierzę coraz mniej się rusza i gromadzi coraz więcej tłuszczu
3. Zaburzenia narządu ruchu – choroba zwyrodnieniowa stawów, zwyrodnienia w obrębie kręgosłupa, niedowłady, utrudnione poruszanie.
4. Otłuszczenie narządów jamy brzusznej – nerki, wątroba, jelita – utrudniona praca tych narządów, możliwa niewydolność.
5. Spadek odporności i większa wrażliwość na choroby zakaźne
6. W przypadku konieczności zabiegu chirurgicznego – zwiększone ryzyko narkozy, utrudniony dostęp do narządów jamy brzusznej, przedłużające się zabiegi, utrudnione gojenie ran

   Postępowanie:

   UWAGA!!! Odchudzanie nie może przebiegać zbyt gwałtownie! Powrót do normalnej, fizjologicznej masy ciała powinien zająć (w zależności od stopnia nadwagi) od kilku do kilkunastu miesięcy.

   Odchudzanie psa/kota polega na ograniczeniu podaży kalorii oraz zwiększeniu aktywności ruchowej. Utrata masy ciała bez szkody dla zdrowia wynosi 1-2% tygodniowo (0,4-0,8 kg/tydzień), co w praktyce uzyskuje się przez zmniejszenie kaloryczności karmy do 60-70% (u kotów 70-80%). Dawkę dzienną powinno się dzielić na kilka mniejszych porcji (zmniejszenie uczucia głodu). Najlepszym rozwiązaniem jest stosowanie gotowych dietetycznych karm odchudzających, ponieważ zawierają one zbilansowaną dawkę pokarmową, są wzbogacone w witaminy i związki mineralne, a także w inne składniki, np. ochraniające stawy, czyszczące zęby, likwidujące wolne rodniki itp.

   W czasie terapii odchudzającej zalecana jest regularna kontrola masy ciała, a u zwierząt starszych lub z problemami zdrowotnymi – kontrolne badania (badania krwi, EKG).

   Zapobieganie:

   • Zapewnienie codziennej dawki ruchu – wybieg koło domu nie jest wystarczającą formą aktywności, należy wprowadzić dodatkowe spacery. W przypadku domowych kotów można wprowadzić spacery na smyczy.
   • Kontrola masy ciała u zwierząt sterylizowanych. U suk i kotek wystarczy konsekwentnie trzymać się ustalonych zasad karmienia (bez tzw. „dojadania”, u kastrowanych samców należy zmniejszyć kaloryczność karmy lub w przypadku zauważenia pierwszych oznak zwiększania masy ciała zmienić karmę na karmę typu „light”.
   • U psów i kotów powyżej 7 roku życia zmniejszyć dzienną porcję pokarmu o ok. 20%
   • U ras predysponowanych i u zwierząt starszych regularnie kontrolować masę ciała!

   Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2005-01-30)

Niedoczynność tarczycy u psów jest dość często spotykaną chorobą endokrynologiczną psów. Dotyczy najczęściej zwierząt w średnim wieku i rasowych. Spośród ras predysponowanych do tego schorzenia wymienić należy golden retrievery, dobermany, setery irlandzkie, boksery, sznaucery miniaturowe, jamniki i cocker spaniele.

Przyczyny:

Niedoczynność tarczycy u psów może być pierwotna lub wtórna. Niedoczynność pierwotna wynika z częściowego zniszczenia gruczołu tarczowego. Jest odpowiedzialna za około 95% przypadków choroby. Wtórna, przysadkowa niedoczynność, jest spowodowana przez zmniejszone wydzielanie TSH (hormonu regulującego produkcję hormonów tarczycy) i występuje w około 5% przypadków.

Większość przypadków niedoczynności tarczycy jest spowodowana przez limfocytarne zapalenie gruczołu lub jego atrofię (zanik).

Objawy:

Objawy kliniczne niedoczynności tarczycy mają podstępny początek, ponieważ destrukcja tkanki gruczołowej następuje stopniowo.

• Objawy ogólne. Zwiększenie masy ciała, apatia, nietolerancja wysiłku, nietolerancja zimna, obniżenie temperatury ciała.
• Objawy skórne. Łupież, wysuszona skóra, nadmierne gubienie włosa. Wyłysienia – najczęściej w początkowym okresie dotyczą ogona i szyi, stopniowo rozszerzają się na boki tułowia. Skóra może być przebarwiona. Pies może cierpieć na nawracające zapalenia uszu lub ropne zapalenie skóry. Na ogół brak jest świądu, z wyjątkiem sytuacji, gdy występują wtórne infekcje.
• Objawy nerwowe i mięśniowe. Osłabienie, niezborność, neuropatia przedsionkowa, neuropatia twarzowa, kulawizny. Możliwe są zaburzenia behawioralne (np. agresja).
• Objawy sercowo-naczyniowe. Zwolnienie akcji serca, osłabione tętno. Osłabienie kurczliwości mięśnia sercowego.
• Wpływ na płodność. U samców – brak objawów. U samic – przedłużający się okres spokoju płciowego (anoestrus), niepłodność, poronienia.

Rozpoznanie:

Rozpoznanie powinno być stawiane na podstawie badania klinicznego oraz badań dodatkowych. Badanie krwi wykazuje często anemię, podwyższenie poziomu cholesterolu oraz wzrost trójglicerydów. Podstawą rozpoznania jest badanie hormonalne – jeżeli stwierdzone zostanie podwyższenie poziomu TSH (hormon przysadki mózgowej regulujący wydzielanie hormonów tarczycy) oraz obniżenie poziomu T4 i T3 (hormony tarczycy), to można postawić diagnozę niedoczynności tarczycy. Należy przy tym pamiętać, że poziom T4 może być obniżony również u zdrowych psów z powodu znacznych różnic dobowych, cech rasowych (fizjologicznie niższy poziom T4 u greyhoundów, wilczarzy szkockich, alaskan malamutów), występowania innych chorób nie dotyczących tarczycy (nadczynność kory nadnerczy, choroby nerek, nowotwory). T3 i T4 mogą również być obniżone po stosowaniu pewnych leków.

W rozpoznaniu mogą również być pomocne badania immunologiczne oraz badanie histopatologiczne tarczycy.

Leczenie:

Leczenie niedoczynności tarczycy u psów polega na codziennym podawaniu hormonów tarczycy (tyroksyna lewoskrętna). Odpowiedź na leczenie, w postaci wzrostu aktywności zwierzęcia, jest widoczna w ciągu 1-2 tygodni od rozpoczęcia leczenia. Spadek masy ciała oraz wycofywanie się zaburzeń neurologicznych wymaga 1-4 tygodni leczenia, a problemy dermatologiczne zaczynają zanikać po 4-6 tygodniach. Jeżeli w ciągu 6-8 tygodni nie widać wyraźnej poprawy, należy ponownie przeprowadzić badania.

Bardzo istotny jest stały monitoring chorego zwierzęcia, polegający na okresowych badaniach kontrolnych krwi (morfologia, biochemia, oznaczanie hormonów tarczycy) i kontroli stanu ogólnego.

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2005-02-20)

(z ang. IMHA = immune-mediated hemolytic anemia)

Niedokrwistość autohemolityczna jest ostatnio coraz częściej rozpoznawaną jednostką chorobową występującą u psów i kotów. Jest to choroba tła immunologicznego, gdzie organizm produkuje przeciwciała skierowane przeciwko własnym erytrocytom, prowadząc do ich rozpadu.

Czynniki predysponujące do wystąpienia choroby:

• U psów mówi się o skłonnościach genetycznych do wystąpienia niedokrwistości autohemolitycznej. Częściej choroba ta występuje u pudli, owczarków staroangielskich, seterów irlandzkich i cocker spanieli. Wiek – 2-8 lat. Kilka razy częściej chorują suki.
• U kotów niedokrwistość autohemolityczna często towarzyszy białaczce kociej. Z innych chorób wymienić należyhemobartonelozę i chłoniaka. Nie stwierdzono predylekcji rasowej lub płciowej.

Objawy:

Pierwsze objawy choroby to wrażliwość na zimno, zmniejszenie apetytu i osłabienie. Następnie mogą pojawić się wymioty i biegunka oraz rzadziej żółtaczka. W badaniu klinicznym lekarz weterynarii stwierdzi bladość błon śluzowych, przyspieszenie akcji serca oraz oddechów oraz, przy znacznym pozanaczyniowym rozpadzie krwi, powiększenie wątroby i śledziony. Może wystąpić gorączka i uogólnione powiększenie węzłów chłonnych.

Rozpoznanie:

Rozpoznanie niedokrwistości autohemolitycznej wymaga wykonania kilku podstawowych badań oraz kilku specjalistycznych. Z podstawowych należy wykonać pełne badanie krwi (morfologia i biochemia) oraz badanie moczu. Specjalistyczne badania to test autoaglutynacji oraz test Coombsa. W badaniu krwi stwierdza się niedokrwistość regeneratywną. Badanie moczu często wykazuje obecność hemoglobiny i/lub bilirubiny, co świadczy o towarzyszącej niedokrwistości autohemolitycznej hemolizie.

Bardzo ważnym badaniem jest test autoaglutynacji – jeżeli jest dodatni, świadczy o występowaniu przeciwciał skierowanych przeciwko erytrocytom, które powodują aglutynację czerwonych krwinek. Ostatecznym potwierdzeniem jest test Coombsa, jednak wymaga on laboratorium posiadającego specyficzne gatunkowo reagenty. Jeżeli nie ma możliwości wykonania testu Coombsa, diagnozę niedokrwistości autohemolitycznej można postawić dopiero po wykluczeniu innych chorób, którym może towarzyszyć autoaglutynacja (np. infekcje, nowotwory, niedobór enzymów erytrocytarnych).

Postępowanie:

Cele leczenia:

1. Zahamowanie rozpadu erytrocytów
2. Zahamowanie tworzenia przeciwciał przeciwko erytrocytom
3. Utrzymanie odpowiedniego natlenienia tkanek

Założenia te realizowane są przez stosowanie leków działających immunosupresyjnie (glikokortykosteroidy, cyklofosfamid, cyklosporyna) oraz leczenie wspomagające. Należy pamiętać, że leki immunosupresyjne mogą powodować wystąpienie wielu objawów ubocznych, jednak często są niezbędne dla ratowania życia zwierzęcia. Jeżeli jest taka konieczność wykonuje się transfuzję krwi, ale ze względu na immunologiczny charakter schorzenia istnieje duże ryzyko kryzysu hemolitycznego.

Rokowanie:

• dobre – przy łagodnej postaci choroby
• ostrożne – jeżeli dodatkowo wystąpi choroba wątroby lub nerek oraz przy jednoczesnym występowaniu innych chorób immunologicznych (np. immunologiczna trombocytopenia lub uogólniony toczeń rumieniowaty)
• wątpliwe – jeżeli wystąpi hemoliza wewnątrznaczyniowa + dodatni test autoaglutynacji (30-40% przypadków śmiertelnych)
• możliwe powikłania: DIC (zespół wykrzepiania wewnątrznaczyniowego), ostra zakrzepica, posocznica, niewydolność nerek, przetrwała hemoliza

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2004-11-17)

Guzy nowotworowe gruczołów sutkowych są najczęściej występującymi nowotworami u suk, nieco rzadziej są spotykane u kotek.

Przyczyny i czynniki predysponujące:

Nie jest znana bezpośrednia przyczyna występowania guzów gruczołu sutkowego u suk i kotek. Regularne stosowanie antykoncepcji hormonalnej może zwiększać ryzyko rozwoju nowotworów tego gruczołu.

Uwaga! Nowotwory łagodne gruczołów mlecznych mogą mieć tendencje do uzłośliwiania się!!! 50% takich nowotworów u suk i 86% u kotek jest złośliwa!

Występowanie:

• psy – najczęściej suki powyżej 6 lat. Skłonności rasowe – pointery, retrievery, setery angielskie, spaniele, pudle, boston teriery, jamniki.
• koty – najczęściej 8-12 -letnie, zwłaszcza u kotek, które nie rodziły. Rasy – koty syjamskie.
• choroba może też dotyczyć samców, jednak zdarza się to bardzo rzadko.

Objawy:

Właściciele trafiają do lecznic zaniepokojeni pojawieniem się na brzuchu lub klatce piersiowej małego lub większego guzka. Często guzek zostaje zauważony dopiero w lecznicy, np. przy okazji rutynowego badania okresowego lub w czasie przygotowywania do zabiegu (np. sterylizacji).

Guzki są bezpośrednio związane z gruczołem sutkowym, mogą przybierać postać niewielkich, twardych kulek lub naciekają całą okolicę. Skóra pokrywająca guz może być niezmieniona, ale zdarza się, że naciek nowotworowy zajmuje skórę i tkankę podskórną. Czasem, przy zaawansowanych zmianach, wewnątrz guza dochodzi do zmian martwiczych i tworzą się przetoki, przez które wylewa się ropa lub krew. Skóra wokół guza może być owrzodziała i zmieniona zapalnie. Inne możliwe objawy to powiększenie węzłów chłonnych, obrzęki i kulawizny.

Uwaga! U kotów należy zróżnicować zmiany nowotworowe ze zmianami przerostowymi, których przyczyną są gestageny, czyli leki stosowane do antykoncepcji hormonalnej oraz leczenia niektórych chorób skóry.

Badania dodatkowe:

• RTG – zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej powinno się wykonywać przed operacją usunięcia guza. Ma to na celu stwierdzenie wystąpienia ewentualnych przerzutów nowotworowych do płuc.
• Badanie histopatologiczne. Po usunięciu guza należy wysłać guz (lub jego fragment) do badania histopatologicznego. Jest to konieczne do oceny, czy zmiana ma pochodzenie nowotworowe, a jeżeli tak, to czy jest to nowotwór złośliwy, czy łagodny.
• Badania krwi i moczu – nowotwory gruczołu sutkowego najczęściej występują u starszych zwierząt, dlatego zawsze przed zabiegiem powinno się wykonać podstawowe badania krwi (morfologię oraz badania biochemiczne) oraz badanie moczu.

Leczenie:

Najskuteczniejszą metodą leczenia nowotworów gruczołów mlecznych jest zabieg chirurgiczny wykonany jak najszybciej po zauważeniu guza! Guzy gruczołów mlekowych zawsze mają tendencje do wzrostu (czasem bardzo szybkiego) i czekanie, aż nowotwór będzie większy jest niepotrzebnym narażaniem życia zwierzęcia!

W przypadku rozsianych raków gruczołu sutkowego możliwa jest paliatywna chemioterapia. Jednak należy pamietać, że podstawową metodą leczenia jest zawsze zabieg! Chemioterapia ma na celu pooperacyjne zniszczenie pozostałych komórek nowotworowych lub przyhamowanie dalszego rozwoju nowotworu. Możliwe są objawy uboczne zastosowanego leczenia w postaci osłabienia odporności, zapalenia żołądka i jelit, czy kardiomiopatii, ale generalnie chemioterapia jest znoszona przez psy i koty dobrze.

Więcej na temat rodzajów stosowanych zabiegów oraz opis całej procedury (wraz ze zdjęciami z operacji) można znaleźć na stronie „Chirurgiczne leczenie nowotworów gruczołu sutkowego”

Rokowanie:

• Śmiertelność przy potwierdzonym złośliwym nowotworze gruczołu sutkowego i braku przerzutów nie przekracza 30%. Większość z tych psów umiera w ciągu pierwszego roku po operacji.
• Śmiertelność przy występowaniu przerzutów sięga 80%.
• Lepsze rokowanie jest u psów i kotów, u których usunięto guzki o średnicy nie przekraczającej 2-3 cm.
• U starszych zwierząt rokowanie jest gorsze niż u młodszych.

Zapobieganie:

Sterylizacja młodych suk (najpóźniej przed drugą cieczką) prawie w 100% zapobiega nowotworom gruczołu sutkowego!

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2013)

Guz z komórek Sertoliego (Sertolioma)

Sertolioma jest to złośliwy nowotwór jąder wywodzący się z komórek podporowych. Pojawić się może u wszystkich ras psów, ale częściej dotyczy sznaucerów miniaturowych. Szczególnie narażone na rozwój guza z komórek Sertoliego narażone są wnętry, czyli psy, u których jedno lub oba jądra w czasie rozwoju nie zeszły do worka mosznowego. U nich ryzyko rozwoju tego rodzaju nowotworu jest o około 20 razy większe niż u zdrowych psów (nie-wnętrów). Jest to guz aktywny hormonalnie, produkujący estrogeny, czyli hormony żeńskie, u suk odpowiedzialne za wystąpienie objawów cieczkowych.

Objawy:

– Zajęte nowotworem jądro jest powiększone i twarde, zaś drugie jest bardzo małe i miękkie (atrofia, czyli zanik drugiego jądra). Czasami, w początkowym okresie rozwoju nowotworu, w chorym jądrze wyczuwalny jest jedynie jeden niewielki, twardy guzek.

– Objawy dermatologiczne: symetryczne wyłysienia, łupież, psy mogą się drapać. Są to objawy charakterystyczne dla zwiększonego poziomy estrogenów we krwi.

– Feminizacja, czyli zmiany wyglądu i zachowania z samczego na suczy: przerost gruczołów sutkowych, powiększenie sutków, obwisły napletek, ospałość, utrata libido, zmiana w rozmieszczeniu tłuszczu (fot. 1). Chory pies budzi zainteresowanie innych samców, a sam też zaczyna zachowywać się jak suczka.

– Objawy hematologiczne. Krążące we krwi estrogeny mogą działać toksycznie na szpik i wywoływać niedokrwistość.

Rozpoznanie stawia się na podstawie charakterystycznych objawów klinicznych. Wykonuje się badanie ultrasonograficzne w celu oceny wyglądu guza i inne badania obrazowe mające na celu wykluczenie ewentualnych przerzutów do innych narządów. Ostateczną diagnozę stawia się na podstawie badania histopatologicznego.

Leczeniem z wyboru jest obustronna kastracja! Guz z komórek Sertoliego jest na przekroju biały lub szary, z brązowymi lub żółtymi ogniskami wylewów krwawych (fot. 2). Drugie jądro jest znacznie mniejsze, ale zdarza się, że w nim też rozwija się nowotwór, pochodzący z innych linii komórkowych.

Sertolioma jest nowotworem niewrażliwym na chemioterapię i radioterapię, dlatego warunkiem całkowitego wyleczenia jest jak najwcześniejsze usunięcie zajętego jądra!

Rokowanie jest dobre u psów, u których nowotwór w chwili usunięcia miał średnicę mniejszą niż 2 cm. Przerzuty występują rzadko, a ryzyko ich wystąpienia rośnie wraz z wielkością guza (częściej w przypadku guzów >2 cm).

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2009-01-26)

u psów i kotów

Najczęściej spotykane nowotwory migdałków to rak komórek rogowaciejących (SCC = squamous cell carcinoma) oraz chłoniak.

Objawy:

• odruchy wymiotne, kaszel
• guzowate twory w okolicy szyi – mogą być wynikiem przerzutów do okolicznych węzłów chłonnych

Rozpoznanie:

• badanie kliniczne – migdałki są powiększone i objęte stanem zapalnym, na ich powierzchni mogą być widoczne nieregularne twory.
• badanie histopatologiczne – do badania można przesłać całego migdałka lub jego fragment.

Badanie histopatologiczne jest podstawą rozpoznania nowotworów migdałków i od jego wyniku zależy dalsze postępowanie!!!

Leczenie:

• chłoniak – chemioterapia
• rak komórek rogowaciejących – chemioterapia i radioterapia. Radioterapia jest w Polsce niedostępna dla zwierząt.

Rokowanie:

Długoterminowe rokowanie jest w przypadku nowotworów migdałków niepomyślne, jednak stosując programy chemioterapeutyczne można wydłużyć życie zwierzęcia w dobrym komforcie.

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2006-05-05)

Przed zabiegiem:

• nie karmić po 20.00 wieczorem dnia poprzedniego
• woda – bez ograniczeń
• przed samym zabiegiem wyprowadzić psa na spacer
• przygotować miejsce, w którym będzie przebywać pies/kot po zabiegu – w cichym, ciepłym miejscu, na czystym posłaniu

Co będzie potrzebne w Klinice?

• książeczka zdrowia
• aktualne zaświadczenie o szczepieniu przeciwko wściekliźnie
• czyste posłanie, na którym po zabiegu będzie leżeć pacjent
• w przypadku kotów – duża klatka (można wypożyczyć w klinice)

Zabieg:

• każdy pies ma zakładany do żyły wenflon, przez który podawane są leki narkotyczne i inne (w razie potrzeby)
• przed zabiegiem zalecane jest pobranie krwi do badań (morfologia, badania biochemiczne), wykonywane na miejscu w klinice. Jeżeli na podstawie wyników zwierzę nie będzie się nadawało do zabiegu (niewydolność wątroby lub nerek), operacja może zostać przełożona na inny termin.
• niektóre psy będą zaintubowane (możliwy lekki kaszel kilka dni po zabiegu).
• w zależności od zastosowanej narkozy, po zabiegu zwierzę może piszczeć, prężyć się, mogą pojawić się drgawki, czy objawy niepokoju (działanie ketaminy), przy zastosowaniu innych leków może wystąpić drżenie mięśni. Działanie leków premedykujących (tzw. „głupi jaś”) będzie utrzymywać się przez kilka godzin, przez co pacjent może wykazywać zaburzenia równowagi i ospałość. Jeżeli senność będzie się utrzymywać jeszcze następnego dnia po zabiegu należy skontaktować się z lekarzem weterynarii.
• każde zwierzę dostaje po zabiegu leki przeciwbólowe, których działanie utrzymuje się 24 godziny

Po zabiegu:

• w dniu zabiegu – nie podawać karmy. Jeżeli nie będzie wymiotów można podawać małe ilości letniej wody do picia. Jeżeli pojawią się wymioty – skontaktować się z lekarzem weterynarii. Dzień po zabiegu można wprowadzić lekkostrawną „mokrą” karmę – gotową (np. Eukanuba Intestinal* lub Eukanuba High Calorie*) lub przygotowaną w domu, chyba, że lekarz zaleci inaczej.
• należy umieścić zwierzę w przygotowanym wcześniej miejscu
• pilnować, żeby zwierzę nie lizało rany – zastosować kołnierz ochronny* lub osłaniający ranę fartuszek
• kontrolować ranę 2 razy dziennie aż do całkowitego wygojenia, w razie potrzeby przemywać roztworem Rivanolu. Po zabiegu może utrzymywać się niewielka ilość krwistego wycieku i niewielki obrzęk rany. Jeżeli wyciek lub obrzęk będzie się utrzymywać, należy skontaktować się z lekarzem weterynarii

• UWAGA!!! Nie wolno podawać aspiryny ani innych leków przeciwzapalnych/przeciwbólowych bez konsultacji z lekarzem weterynarii !

• nie kąpać psa/kota minimum 7 dni od zabiegu
• jeżeli nie będzie powikłań wyjęcie wenflonu dzień po zabiegu
• wyjęcie szwów po 7-14 dniach (w zależności od szybkości gojenia)

W razie pytań proszę się z nami skontaktować.

* dostępne w Klinice Weterynaryjnej THERIOS

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2004-08-28)

u psów

Osteopatia czaszkowo-żuchwowa jest nienowotworową, niezapalną, proliferacyjną chorobą kości młodych psów (3 – 8 miesięczne). Najczęściej dotyczy kości żuchwy, kości potylicznej i skroniowej. Najczęściej diagnozowana jest u terierów szkockich, West Highland White terierów i Cairn terierów, chociaż stwierdzana była też u innych ras psów.

Przyczyny:

Przyczyna schorzenia jest nieznana, chociaż podejrzewane jest podłoże genetyczne. Na Uniwersytecie w Michigan prowadzone są badania nad opracowaniem testu DNA, dzięki któremu można by zidentyfikować nosicieli zmienionego genu oraz zdrowe zwierzęta homozygotyczne.

Objawy:

Pierwszym objawem osteopatii skroniowo-żuchwowej jest bolesność przy otwieraniu jamy ustnej. Następnie pojawia się obustronny obrzęk żuchwy, który może być symetryczny lub nie. Wybujały wzrost kości żuchwy może prowadzić do utrudnionego żucia pokarmu. W zaawansowanych przypadkach może dojść do zlewania się pionowych ramion żuchwy z kośćmi czaszki oraz kostnienia tkanek miękkich w zmienionej okolicy.

U chorego zwierzęcia stwierdza się często zwiększone ślinienie, niemożność przyjmowania karmy i związane z tym wychudzenie, odwodnienie i spadek przyrostów masy ciała. W okresach proliferacji kości może występować podwyższenie temperatury ciała.

Nasilenie objawów klinicznych może się znacznie różnić u poszczególnych psów – od łagodnych, 1-2 dniowych ataków zmniejszonego apetytu, do bardzo nasilonych, charakteryzujących się silną bolesnością i całkowitą niemożnością otwierania jamy ustnej.

Rozpoznanie:

Rozpoznanie osteopatii czaszkowo-żuchwowej stawia się na podstawie wywiadu, badania klinicznego i badania rentgenowskiego, zastosowanie może również znaleźć tomografia komputerowa. Chore zwierzę często jest zainteresowane jedzeniem, ale z powodu bolesności przy otwieraniu jamy ustnej odchodzi od miski. W badaniu klinicznym stwierdza się obecność twardych, guzowatych, powiększonych ramion żuchwy oraz znaczną bolesność przy omacywaniu zmienionej okolicy i próbach otwarcia jamy ustnej . W zaawansowanych przypadkach jamę ustną daje się otworzyć na maksymalnie 1-2 cm. Możliwe jest powiększenie podżuchwowych węzłów chłonnych oraz zanik mięśni skroniowych.

Potwierdzeniem diagnozy jest rentgenograficzne stwierdzenie występowania zmian proliferacyjnych w obrębie kości żuchwy i innych kości czaszki, takich jak kości potylicznej, ciemieniowej, czołowej, czy szczękowej.

W wątpliwych przypadkach pomocne może być badanie histopatologiczne wycinka kości. W osteopatii czaszkowo-żuchwowej stwierdza się niezapalnie zmienioną kość z nakładającymi się obszarami resorpcji i narastania kości.

Uwaga! U chorych psów wskazany jest stały monitoring choroby, w celu kontroli postępowania choroby, oraz kontrola rentgenowska w odstępach co najmniej dwumiesięcznych.

Leczenie:

Nie jest znana żadna specyficzna metoda leczenia osteopatii czaszkowo-żuchwowej, możliwe jest jedynie leczenie wspomagające, które ma na celu zwiększenia komfortu życia zwierzęcia i zmniejszenie jego cierpienia. Wskazane jest podawanie miękkiej, dobrej jakości, smacznej karmy. Jeżeli pies nie jest w stanie sam pobierać karmy należy zastosować karmienie przez sondę żołądkową. Przy znacznej bolesności wskazane jest podawanie leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych. Nie jest wskazane usuwanie zmienionych fragmentów kości, ponieważ proces chorobowy nie zostaje zahamowany, a zmiany postępują.

Rokowanie:

Zmiany zazwyczaj wycofują się w wieku 11-13 miesięcy w miarę wzrostu kości i zakończenia procesu ich kostnienia, chociaż w wielu przypadkach, w wyniku całkowitej niemożności otwierania jamy ustnej, wskazana jest eutanazja. Rokowanie jest niepomyślne również u psów, u których stwierdzono radiograficznie zesztywnienie stawów skroniowo-żuchwowych.

Rokowanie zależy od zaawansowania zmian i szybkości ich postępowania. U zwierząt, u których stwierdzono osteopatię czaszkowo-żuchwową, może pozostać zgrubienie na żuchwie, chociaż najczęściej dochodzi do całkowitego lub prawie całkowitego wycofania się zmian. Ze względu na możliwość genetycznego podłoża tego schorzenia, chore psy należy wykluczyć z rozrodu.

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2005-02-18)

Czasami do lekarza weterynarii trafia pacjent z dziwnymi obrzękami łap. Ledwo chodzi, stawy są sztywne, a wszystkie kończyny od łokci i kolan w dół twarde i znacznie pogrubiałe. Co robić? Z czym to wiązać? Jak leczyć?

Opisany problem to osteopatia przerostowa, czyli po angielsku hypertrophic osteopathy. Przyczyna zaś leży nie w łapach, ale w klatce piersiowej lub brzuchu. Najczęściej są to guzy pierwotne lub przerzutowe w klatce piersiowej, rzadziej nowotwory przełyku, rhabdomiosarcoma pęcherza moczowego, nowotwory wątroby i inne duże guzy nowotworowe i nienowotworowe. Choroba dotyczy głównie psów, chociaż może też dotyczyć kotów.

Jak dochodzi do rozwoju osteopatii? Do końca nie jest to wyjaśnione. Na pewno wpływ ma zwiększenie przepływu krwi przez obwodowe odcinki kończyn i zwiększenie napięcia nerwu błędnego. Dochodzi do stymulacji tkanki łącznej i patologicznej proliferacji okostnej.

Objawy:

• postępujący rozrost okostnej dotyczący dalszych części kończyn piersiowych i miednicznych, rzadziej innych kości
• kulawizna i sztywność stawów objętych procesem chorobowym
• objawy ze strony zajętych przez guzy narządów

Rozpoznanie:

• typowe zmiany radiologiczne (ryc. 1, ryc. 2)
• badania w kierunku choroby podstawowej

Postępowanie:

• wagotomia
• leczenie choroby podstawowej – w miarę możliwości usunięcie guza
• leki przeciwbólowe, przeciwzapalne

Opis przypadku na blogu „Weterynarz po godzinach”: kliknij tutaj >>

Autor: Maja Ingarden (2015)

u psów

Ostre rozszerzenie i skręt żołądka jest zespołem chorobowym, który w krótkim czasie może doprowadzić do śmierci zwierzęcia. Występuje głównie u psów, rzadko u kotów. Predysponowane są głównie psy ras dużych i olbrzymich, szczególnie często występuje u dogów niemieckich, owczarków niemieckich i bokserów, ale także u wyżłów weimarskich, bernardynów, gordon seterów i wielu innych.

UWAGA!!! Jest to choroba wymagająca natychmiastowej interwencji lekarskiej – zbyt późna pomoc (powyżej 4 godzin od zaobserwowania pierwszych objawów) najczęściej prowadzi do śmierci zwierzęcia!!!

Jakie czynniki mogą wpłynąć na wystąpienie OSŻ?

• predysponowana rasa (patrz wyżej)
• budowa ciała – m.in. głęboka i wąska klatka piersiowa
• łapczywe jedzenie z połykaniem powietrza
• obfity posiłek po okresie głodówki popity dużą ilością wody
• intensywny ruch po posiłku
• inne – luźne więzadła żołądka, przyspieszona perystaltyka żołądka, stres

Objawy:

Pierwsze objawy zaobserwowane przez właścicieli to niepokój, dławienie się i ślinotok. Pies próbuje zwymiotować, często nieskutecznie. Następnie pojawia się balonowate, szybko powiększające się rozdęcie brzucha i związana z tym duszność. Bardzo szybko mogą dołączyć się objawy wstrząsu (przyspieszona praca serca, szybki i słaby puls, blade błony śluzowe, słanianie się na nogach), które w przypadku nieudzielenia natychmiastowej pomocy kończą się śmiercią zwierzęcia.

Postępowanie:

W przypadku zaobserwowania pierwszych objawów sugerujących wystąpienie OSŻ należy jak najszybciej udać się do lekarza weterynarii. Lekarz podejmie próbę założenia sondy żołądkowej w celu upuszczenia nagromadzonych gazów – niestety często jest to niemożliwe z powodu występującego skrętu. Jeżeli nie uda się założenie sondy konieczna jest przezskórna punkcja żołądka i odessanie wypełniających żołądek gazów. Jednocześnie konieczna jest walka ze wstrząsem (podawanie dożylne płynów, leki przeciwwstrząsowe, leki nasercowe). Po tych wstępnych czynnościach lekarz podejmuje decyzję o zabiegu chirurgicznym lub skierowaniu pacjenta do specjalistycznej placówki.

Zabieg chirurgiczny polega na odprowadzeniu przemieszczonego żołądka oraz przymocowanie go do ściany brzucha (tzw. gastropeksja), czasem konieczne jest usunięcie zmienionych martwiczo fragmentów ściany żołądka, a w przypadku nieodwracalnych zmian śledziony – również śledziony.

Leczenie pooperacyjne i opieka nad chorym psem:

Samo przeprowadzenie zabiegu nie gwarantuje jeszcze sukcesu. Bardzo ważna jest intensywna opieka lekarska po zabiegu oraz ścisła współpraca właściciela. Niestety, często mimo przeprowadzenia operacji psy ze skrętem żołądka umierają w ciągu pierwszych kilku dni po zabiegu, możliwe są również nawroty schorzenia. Przez kilka dni pacjent będzie musiał mieć podawane dożylnie płyny, stosowane będą leki nasercowe, leki przeciwbólowe, antybiotyki, leki zmniejszające produkcję soków żołądkowych oraz leki zmniejszające perystaltykę przewodu pokarmowego. Jeżeli lecznica nie ma możliwości przetrzymania psa na leczeniu stacjonarnym, należy trzymać psa w domu na czystym posłaniu, w ciepłym i spokojnym miejscu, i w przypadku zaobserwowania jakichkolwiek niepokojących objawów kontaktować się z lekarzem weterynarii.

Kiedy po zabiegu można wprowadzać pierwszy posiłek i czym karmić?

Pierwszy posiłek można podać już 24 godziny po zabiegu, jednak zalecana jest głodówka przez 48 godzin. Termin wprowadzenia jedzenia zależy od rodzaju przeprowadzonego zabiegu i od stanu zwierzęcia. Jeżeli wystąpią wymioty, nie należy podawać psu karmy ani wody. Pierwsze posiłki powinny być lekkostrawne i podawane w małych ilościach i często (co 2-3 godziny). Najlepsze są gotowe diety weterynaryjne (np. Eukanuba, Royal Canin lub Hills).

Jak zapobiegać wystąpieniu RSŻ?

• podzielić dzienną dawkę pokarmu na kilka mniejszych porcji
• ograniczyć aktywność fizyczną zwierzęcia przed i po posiłku
• stosować karmy dobrej jakości i o wysokiej strawności
• wodę podawać dopiero 2 godziny po posiłku
• w ogólnie znanym miejscu w domu zapisać numer telefonu prowadzącego lekarza weterynarii
• niektórzy zalecają zabieg profilaktycznego chirurgicznego podwieszenia żołądka u ras szczególnie predysponowanych do wystąpienia RSŻ

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2004-06-12)

czyli eozynofilowe zapalenie kości młodych psów

Jest to choroba młodych, szybko rosnących psów dużych ras, której przejawem jest przerywana kulawizna o różnym nasileniu, dotycząca jednej lub większej ilości kończyn.

Bezpośrednia przyczyna eozynofilowego zapalenia kości jest nieznana.

Czynniki predysponujące:

1. Rasa – choroba występuje najczęściej u owczarków niemieckich (85% przypadków), ale też spotyka się ją u bernardynów, bassetów, dogów niemieckich, dobermanów, pointerów, seterów irlandzkich, airedale terierów, samoyedów i sznaucerów miniaturowych.
2. Płeć – panosteitis najczęściej dotyczy samców (ok. 70-80% przypadków)
3. Wiek – choroba występuje najczęściej pomiędzy 5 a 13 miesiącem życia, chociaż stwierdzano ją nawet u psów 5-letnich.
4. Inne – stres, zaburzenia naczyniowe, choroby metaboliczne, alergie, hiperestrogenizm, reakcja autoimmunologiczna w następstwie chorób wirusowych.

Objawy:

Pierwszym zauważanym przez właścicieli objawem jest nagle pojawiająca się kulawizna. Często jest to kulawizna „wędująca”, tzn. dotyczy na zmianę różnych kończyn, może zanikać i po jakimś czasie nawracać. Objawy wycofują się najczęściej do 2 roku życia.

Choroba dotyczy najczęściej kości ramiennej oraz kości przedramienia.

Rozpoznanie:

1. Historia – rasa i wiek zwierzęcia, brak wcześniejszego urazu
2. Badanie kliniczne – bolesność przy omacywaniu kości długich, zwłaszcza w okolicach przynasadowych
3. Badanie rentgenowskie – na zdjęciach widoczne są obszary zagęszczenia w obrębie szpiku kostnego, można też zobaczyć inne zmiany, np. proliferację okostnej, czy zgrubienie warstwy korowej kości
4. Badania laboratoryjne – we krwi obwodowej możliwa jest eozynofilia (nadmierna ilość granulocytów kwaschłonnych)

Podstawą rozpoznania jest badanie kliniczne oraz charakterystyczne zmiany w obrazie RTG!

Leczenie:

Ze względu na nieznaną przyczynę choroby nie zostało opracowane żadne specyficzne leczenie eozynofilowego zapalenia kości.

• przy silnej bolesności podaje się leki z grupy niesterydowych przeciwzapalnych
• ograniczyć ruch u zwierząt z zaawansowanymi zmianami

Możliwe jest samowyleczenie

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2005-04-02)

Parwowiroza jest często spotykaną chorobą zakaźną psów. Najczęściej dotyczy zwierzat młodych, ale może też dotyczyć dorosłych i starych nie zaszczepionych psów. Jest wywoływana przez parwowirus(CPV-2), który atakuje m. in. komórki krypt jelitowych, szpiku kostnego, mięśnia sercowego oraz tkankę limfatyczną.

Występowanie i drogi zakażenia:

Najczęściej chorują psy młode (do 6 mies.) oraz starsze (8-12 lat), a także inne, u których wystąpiło przejściowe osłabienie odporności.

Zaobserwowano większą wrażliwość na zakażenie parwowirusem u rottweilerów, dobermanów, pitbullterierów, owczarków niemieckich i labradorów.

Do zakażenia może dojść drogą pokarmową, np. przez zanieczyszczoną kałem karmę lub wodę oraz przez bezpośredni kontakt z chorym zwierzęciem lub ozdrowieńcem.

Objawy:

Objawy pojawiają się w 7-14 dni po zakażeniu. Stąd często właściciele szczeniąt kupionych na giełdach lub wystawach z pierwszymi objawami choroby spotykają się kilka dni po zakupie. Pierwszym objawem choroby jest biegunka i/lub wymioty. Biegunka najczęściej zawiera przetrawioną krew, stąd jej charakterystyczny, nieprzyjemny zapach oraz brunatne zabarwienie. Temperatura ciała może być podwyższona (do 41,5oC) lub obniżona. Pies jest obolały, apatyczny i osłabiony, nie interesuje się jedzeniem. W badaniach krwi stwierdza się znaczne obniżenie białych krwinek (tzw. leukopenia). Bardzo groźnym dla życia następstwem biegunki i wymiotów jest odwodnienie, dlatego należy jak najszybciej nawodnić chorego psiaka. W końcowym stadium parwowirozy może wystąpić żółtaczka oraz DIC (zespół wykrzepiania wewnątrznaczyniowego).

Możliwa jest również postać sercowa parwowirozy, ostatnio, ze względu na szeroko stosowane szczepienia, rzadziej spotykana.

Rozpoznanie:

Podejrzewać chorobę należy u każdego szczeniaka kupionego w dużych skupiskach zwierząt, szczepionego tuż przed sprzedażą, nie szczepionego lub nie odrobaczonego (u zwierząt zarobaczonych szczepionki nie dają odpowiedniej odporności), u którego wystąpi biegunka lub wymioty.

Jeżeli biegunka zawiera krew, należy chorobę traktować bardzo poważnie i jak najszybciej udać się do lekarza weterynarii! Dla życia zwierzęcia każda godzina zwłoki może być groźna!

W ocenie stanu pacjenta pomagają badania krwi – morfologia oraz badania biochemiczne. Potwierdzeniem rozpoznania są badania serologiczne, wykonywane z surowicy lub z kału chorego zwierzęcia.

Leczenie:

• Odpowiednie nawodnienie (w oparciu o objawy i badania krwi) – najlepiej dożylne, u bardzo młodych szczeniąt może być doszpikowe. Podaje się płyny wieloelektrolitowe (najlepiej płyn Ringera z mleczanami), a w przypadku hipoglikemii również glukozę.
• Surowica odpornościowa, leki podnoszące odporność
• Całkowita głodówka przez 24-48 godzin! Potem – według zaleceń lekarza. Najczęściej wprowadzamy w małych ilościach gotowe karmy dietetyczne (np. Eukanuba Veterinary Diet Intestinal Puppy lub Royal Canin Intestinal Diet).
• Leki przeciwwymiotne (np. metoklopramid) i przeciwbiegunkowe
• Antybiotyki – stosowane są osłonowo, ponieważ zniszczona błona śluzowa jelit oraz osłabiona odporność organizmu predysponują do wtórnych zakażeń bakteryjnych.
• Leczenie wspomagające – witaminy, preparaty usprawniające pracę wątroby

Rokowanie:

Procent przeżywających psów zależy od zjadliwości wirusa, poziomu odporności zwierzęcia oraz od intensywności opieki lekarskiej. Przy intensywnym leczeniu przeżywa nawet do 80-90% psów, jeżeli dołączą się powikłania, śmiertelność może sięgać nawet 100%.

Profilaktyka:

Profilaktyka parwowirozy polega na regularnym stosowaniu szczepień ochronnych.

Szczepienie szczeniąt:

• I szczepienie – w wieku 6 tyg.
• II szczepienie – w wieku 9 tyg.
• III szczepienie – w wieku 12 tyg.
• u ras szczególnie wrażliwych zaleca się dodatkowe szczepienie w wieku 15-16 tyg.

Szczepienie psów dorosłych:

• Szczepienia przypominające wykonuje się co 3 lata
• U suk hodowlanych – dodatkowe szczepienie 2 tyg. przed kryciem (zwiększona ilość przeciwciał przekazywana szczeniętom)

UWAGA!!! Psy, które przechorowały parwowirozę należy izolować od innych, zdrowych psów przez co najmniej 1 tydzień od całkowitego wyleczenia

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2004-08-21)

Problemy behawioralne – gonienie za ogonem, łapanie wyimaginowanych much, wylizywanie obwodowych części kończyn czyli zespół zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2004-12-03)

(profilaktyczno-kontrolny) u starszych psów i kotów

Problemami zdrowotnymi starszych psów i kotów zajmuje się geriatria. Właściciele często zastanawiają się – czy ich pies/kot jest już stary, czy nie? I gdzie jest ta granica, kiedy psa czy kota zaczyna się traktować jako seniora? Otóż uważa się, że zwierzę wkracza w wiek geriatryczny, gdy rozpoczyna się ostatni trymestr przewidywanej dla danej rasy długości życia.

Właściciele, którzy chcieliby jak najdłużej utrzymać swojego ulubieńca w dobrej formie fizycznej, powinni regularnie kontrolować jego zdrowie. Kontrole takie dają możliwość możliwie najwcześniejszego rozpoznania rozwijających się chorób i podejmowania prób leczenia na wczesnym etapie zaburzeń.

Program opieki nad starszym psem lub kotem składa się z dwóch ściśle ze sobą powiązanych części -pierwsza – lekarska, polega na kontrolnych wizytach w gabinecie weterynaryjnym, w czasie których wykonywane są badania mające na celu monitoring aktualnego stanu zdrowia zwierzęcia. Druga część programu – realizowana jest przez właściciela w miejscu bytowania zwierzęcia.

Wizyty kontrolne w gabinecie weterynaryjnym

W początkowym okresie „starości” naszego zwierzaka zupełnie wystarczą wizyty w odstępach 6-miesięcznych. Jeżeli pojawią się pierwsze objawy problemów zdrowotnych, należy te odstępy zmniejszyć (w zależności od rodzaju zaburzeń).

W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości należy wykonać badania dodatkowe, np. EKG, USG jamy brzusznej, czy rozszerzone badania krwi.

Interpretacja:

• Jeżeli wszystkie wyniki mieszczą się w granicach normy, można poddać zwierzę odpowiednim zabiegom profilaktycznym (odrobaczanie, odpchlenie, szczepienie itp.)
• Jeżeli wyniki są wątpliwe, tzn. widoczne są odchylenia, ale zwierzę czuje się dobrze i nie wykazuje objawów chorobowych, lekarz wprowadzi leczenie i zaleci kolejną wizytę za 1-2 tygodnie w celu powtórzenia badania.
• Jeżeli wyniki są złe, tzn. widoczne są odchylenia i zwierzę wykazuje objawy chorobowe, zalecone zostanie leczenie zachowawcze lub chirurgiczne, w zależności od rodzaju choroby i stopnia jej zaawansowania.

Program realizowany przez właściciela

Program ten ma na celu zapewnienie zwierzęciu na co dzień optymalnych warunków bytowania, z uwzględnieniem wieku, rasy, płci, aktywności i stanu fizjologicznego.

• regularne działania przeciwpasożytnicze (pasożyty zewnętrzne i wewnętrzne)
• regularne zabiegi higieniczne – przemywanie okolic oczu, czyszczenie uszu i zębów, szczotkowanie włosów, opróżnianie gruczołów okołoodbytowych
• utrzymanie optymalnej diety – np. karma dla seniorów z systemem ochrony stawów, karmy zapobiegające powstawaniu kamienia nazębnego czy kul włosowych, lub, w przypadku żywienia tradycyjnego, odpowiednie zbilansowanie dawki i uzupełnianie preparatami mineralno-witaminowymi. Bardzo ważna jest częstotliwość podawania posiłków, ich temperatura, konsystencja i smakowitość.
• odpowiednie „dawkowanie” ruchu – np. u psów mających problemy ze stawami lub kręgosłupem zalecane są częste i niezbyt intensywne spacery, a psów z problemami krążeniowymi nie wolno zmuszać do nadmiernego wysiłku.
• kontrola terminów kolejnych badań
• w razie nagłych problemów – szybki kontakt z prowadzącym lekarzem weterynarii

Więcej o zmianach zachodzących w ogrganizmie starszych psów można poczytać w artykule p.t. „Żywienie starszych psów”

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2004-11-09)

Promienica (Actinomycosis) jest to choroba zakaźna wywołana przez Gram-dodatnie bakterie. Najczęściej stwierdzana jest u bydła, ale możliwe jest jej wystąpienie u psów. Chorobę mogą wywołać różne gatunki promieniowca – poniżej pokrótce zostaną omówione tylko te chorobotwórcze dla psów.

Actinomyces bovis – występuje u bydła, jest odpowiedzialna za tworzenie guzów promieniczych na żuchwie i w płucach. Może występować u innych gatunków, m. in. u psów.

Actinomyces hordeovulneris – może wywoływać zapalenia opłucnej i otrzewnej, a także zakaźne zapalenie stawów i ropnie w jamie brzusznej.

Actinomyces viscosus – jest chorobotwórczy dla psów. Może wywoływać przewlekłe zapalenie płuc, ropniaka opłucnej i ropnie podskórne. Zmiany powstają najczęściej w wyniku pokąsania. Zmiany skórne są uorganizowane, ropno-ziarniniakowate, z możliwymi przetokami ropnymi.

Rozpoznanie:

Charakterystyczny obraz histopatologiczny:

Leczenie:

Chirurgiczne usunięcie zmian oraz długotrwała terapia antybiotykowa (penicylina lub klindamycyna).

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2006-01-28)

(ectopia ureteri)

Przemieszczenie moczowodu (jednego lub obu) jest wadą wrodzoną występującą najczęściej u psów, rzadziej u kotów. Rozpoznawana jest głównie u zwierząt młodych. Spotykane jest najczęściej u labradorów, golden retrieverów, husky, West Highland White Terierów, foksterierów i pudli miniaturowych. U psów dotyczy głównie samic, u kotów natomiast, ale zdarza się w równej części samic i samców. Przyczyna pojawienia się tej wady nie jest znana, być może rolę odgrywają tu czynniki genetyczne i niedobory witaminowe u matki (1, 2). W czasie embriogenezy moczowody rozwijają się z przewodów nerki ostatecznej i znajdują ujście w zatoce moczopłciowej. W czasie różnicowania się zatoki na cewkę moczową i pęcherz, ujście moczowodów może przemieścić się w kierunku doogonowym, w wyniku czego moczowód nie otwiera się w obrębie pęcherza moczowego, ale jako śródścienna, przewodowa struktura biegnie równolegle do cewki moczowej, otwierając się najczęściej do pochwy. Przemieszczenie dotyczyć może jednego (ectopia ureteri unilateralis), lub obu moczowodów (e. u. bilateralis). W zależności od lokalizacji ujścia, nietrzymanie moczu może być powodowane jedynie przez ominięcie strukturalnego „zwieracza” cewki lub przez współistniejące przemieszczenie moczowodów, czy też samą niewydolność struktur wchodzących w skład „zwieracza” cewki. W tym drugim przypadku sama korekta chirurgiczna nie prowadzi do wycofania objawów, lecz trzeba dodatkowo wprowadzić leczenie niewydolności „zwieracza”.

Głównym objawem przemieszczenia moczowodu jest nietrzymanie moczu. Może ono mieć charakter ciągły lub przerywany. Zazwyczaj zwierzę nie ma problemów z normalnym oddawaniem moczu. Badanie kliniczne nie wykazuje żadnych nieprawidłowości, oprócz odparzeń skóry wokół sromu. Wtórnie może wystąpić zapalenie dróg moczowych (1, 3).

Rozpoznanie może być stawiane przy pomocy różnych metod. Można wykorzystać Rtg (urografia oraz zdjęcia cewki i pęcherza moczowego z kontrastem podawanym drogą wstępującą) oraz usg. Echografia może być pomocna w rozpoznaniu dodatkowych zmian, takich jak rozszerzenie moczowodów czy wodonercze (4).

Rokowanie zależy od tego, czy przemieszczenie moczowodu jest jedynym problemem, czy dodatkowo występują inne defekty (np. wodniak moczowodu hydrourether, wodonercze, czy zaburzenie zwieracza cewki). W przypadku współistnienia przemieszczenia moczowodu i niewydolności zwieracza cewki, rokowanie jest złe.

Ryc. 1 Ectopia moczowodu. Schematycznie pokazane rodzaje spotykanych ujść moczowodu wg. Kruger i wsp.

Objaśnienia:

A – normalne ujście moczowodu
B – wewnątrzścienne ujście moczowodu w obrębie cewki moczowej
C – zewnątrzścienne ujście moczowodu w obrębie cewki moczowej
D – zewnątrzścienne ujście moczowodu do pochwy właściwej
E – wewnątrzścienne ujście moczowodu do pochwy właściwej
P – pęcherz moczowy
V – pochwa

Piśmiennictwo:

1. Holt PE: Urinary incontinence in young animals. Possible causes. Materiały 7 Kongresu FECAVA Berlin 2001
2. Holt PE: Diagnostic imaging in the examination of incontinent dogs and cats Materiały 7 Kongresu FECAVA Berlin 2001.
3. Kruger JM, Osborne CA, Lulich JP, Polzin DP, Fitzgerald SD: „The urinary system” w „Veterinary pediatrics dog and cats from birth to six month” pod red. JD Hoskins, WB Saunders 2001, 371-397
4. Nickel RF: Urinary incontinence – surg. treatment of anatomical defects. Materiały 7 Kongresu FECAVA Berlin 2001.

Autor: dr n. wet. Jacek Ingarden (2009)

Przepuklina jest to workowate uwypuklenie otrzewnej przez lukę w powłokach brzusznych, przez którą do worka przepuklinowego mogą wydostawać się narządy wewnętrzne.

Przepuklina pępkowa jest wrodzoną chorobą, występuje głównie u szczeniąt, u starszych psów stanowi często defekt kosmetyczny. Powstaje wskutek niecałkowitego zamknięcia ściany jamy brzusznej.

Objawy:

Najczęściej jest to wyłącznie defekt kosmetyczny. W okolicy pępka widoczne jest niewielkie uwypuklenie, które można odprowadzić do jamy brzusznej lub nie. Rzadziej przepuklina jest duża (wrota średnicy powyżej 0,5 – 1 cm) i do worka przepuklinowego przedostają się oprócz tłuszczu i fragmentów sieci, również jelita.

Postępowanie:

• Małe przepukliny pępkowe nie wymagają żadnej interwencji lekarskiej, u młodych szczeniąt można przykleić na pępku plastrem guzik lub zwinięty kawałek gazika.
• Duże przepukliny pępkowe wymagają zabiegu chirurgicznego, ponieważ istnieje niebezpieczeństwo uwięźnięcia jelita, a także zwiększone ryzyko urazu. Zabieg polega na odprowadzeniu zawartości przepukliny oraz zamknięciu wrót. Zabieg przeprowadza się najczęściej u zwierząt powyżej 2-3 miesiąca.

Rokowanie:

Pomyślne

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2004-08-22)

(hyperplasia vaginae)

Jest to nabyte, hormono-zależne zaburzenie występujące u suk, charakteryzujące się przerostem błony śluzowej pochwy.

Przyczyny:

• Estrogeny – fizjologicznie powodują w czasie cieczki obrzęk sromu i pochwy. W przypadku przerostu pochwy dochodzi do nadmiernej reakcji na działanie tych hormonów.
• Najczęściej do przerostu pochwy dochodzi u młodych suk dużych ras w czasie cieczki. Możliwe jest również wystąpienie zaburzenia w okresie okołoporodowym.

Objawy:

Pierwszym niepokojącym dla właściciela objawem jest widoczny wystający z dróg rodnych guzo-podobny, różowy twór. Inne możliwe objawy to m. in. problemy z oddawaniem moczu, wylizywanie przez sukę okolic sromu, bolesność przy próbach krycia, czy wybrzuszenie okolicy krocza. W ciężkich przypadkach może dojść do wypadnięcia pochwy.

Jeżeli do przerostu pochwy dochodzi w czasie cieczki, to obserwuje się stopniowe powiększanie tworu w czasie proestrus, maksymalną wielkość osiąga w oestrus, a następnie stopniowo zanika.

UWAGA! Choroba ma tendencje do nawrotów w każdej cieczce!

Rozpoznanie:

W pierwszej kolejności należy zróżnicować przerost pochwy z guzami nowotworowymi.

• wywiad – wiek, rasa psa, faza cyklu płciowego
• badanie kliniczne – oglądanie i omacywanie zmiany
• badanie cytologiczne wymazu z pochwy – w celu ustalenia fazy cieczki
• biopsja – jest wskazana, gdy lekarz ma wątpliwości, czy widoczny twór jest pochodzenia hormonalnego, czy nowotworowego

Postępowanie:

STERYLIZACJA – jest najskuteczniejszą metodą leczenia i profilaktyki przerostu pochwy u suk!

Samowyleczenie – jest możliwe, jeżeli u suki zakończy się faza oestrus. Ale często nawroty występują w każdej następnej cieczce.

Leczenie zachowawcze:

Można podjąć próbę leczenia zachowawczego u suk hodowlanych. U pozostałych, ze względu na nawroty, mija się to z celem. Należy również pamiętać, że u suk z przerostem pochwy należy stosować sztuczną inseminację (krycie naturalne jest przeciwwskazane).

1. Zabezpieczenie wystających z dróg rodnych fragmentów błony śluzowej pochwy przed wtórnymi infekcjami, wysuszeniem oraz urazami. Stosuje się maści antybiotykowe, preparaty nawilżające, a w przypadku znacznego przerostu należy odprowadzić nawilżone tkanki do środka i założyć szwy zwężające szparę sromową.
2. Leczenie hormonalne – ma na celu skrócenie fazy oestrus przez indukcję owulacji. Można rozważyć zastosowanie preparatów gestagenowych w celu zahamowania owulacji, jednak w „zablokowanej” cieczce suka nie będzie nadawała się do krycia.

Leczenie chirurgiczne:

Usunięcie nadmiaru tkanki. Jest konieczne u suk hodowlanych oraz w przypadku uszkodzenia i/lub martwicy widocznej błony śluzowej. Jednak sam zabieg (bez sterylizacji) nie zapobiega nawrotom!!!

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2005-04-02)

Najczęściej występujący nowotwór pęcherza moczowego u psów.

Występowanie i czynniki predysponujące:

Do czynników predysponujących zalicza się kontakt ze środkami ochrony roślin, otyłość, leczenie cyklofosfamidem. Częściej chorują suki. Skłonność rasową wykazano u terierów szkockich, owczarków szetlandzkich, beagle, szorstkowłosych foksterierów, west highland white terierów, sznaucerów miniaturowych i pudli miniaturowych. Częściej chorują psy w starszym wieku, średni wiek to 9 lat.

Objawy:

• Najczęściej krwiomocz oraz częstomocz lub bezmocz.
• U psów, u których doszło do zaatakowania przez nowotwór kości lub towarzyszącej niektórym nowotworom osteopatii przerostowej, stwierdza się kulawiznę.
• Zgrubienie ściany pęcherza moczowego i cewki, powiększenie węzłów chłonnych biodrowych, czasami w pęcherzu moczowym można wymacać wypełniające go masy.
• U niektórych psów początkowo nie występują żadne objawy wskazujące na chorobę.
• Przerzuty występują w ok. 50% przypadków i są stwierdzane w węzłach chłonnych, okolicznych tkankach miękkich, kościach tylnych kończyn i płucach. U 37% psów przerzuty występują w chwili postawienia rozpoznania.

Rozpoznanie:

Przy podejrzeniu nowotworu pęcherza moczowego zalecane jest wykonanie badań dodatkowych, takich jak badania krwi (morfologiczne i biochemiczne), badanie moczu, zdjęcia rentgenowskie jamy brzusznej i klatki piersiowej oraz badanie ultrasonograficzne. W niektórych przypadkach wskazane jest wykonanie badań kontrastowych pęcherza moczowego.

• Badanie moczu*. W badaniu moczu stwierdza się obecność krwinek czerwonych, komórek zapalnych i bakterii, często występuje białkomocz. Stwierdzenie w niebarwionym osadzie moczu komórek atypowych wskazywać może na obecność nowotworu.
• Badania krwi (morfologia i biochemia)*. Możliwe jest stwierdzenie stanu zapalnego. Zmiany w parametrach biochemicznych krwi zależą od występowania powikłań, takich jak wodonercze, czy zmiany przerzutowego narządów wewnętrznych.
• Zdjęcia rtg* klatki piersiowej mają na celu wykrycie ewentualnych zmian przerzutowych. Na rentgenowskich zdjęciach przeglądowych jamy brzusznej ocenia się wielkość i kształt nerek, pęcherza moczowego i gruczołu krokowego.
• Najlepszą metodą uwidaczniającą strukturę narządów jest usg*. Badaniem ultrasonograficznym nerek potwierdzić można m. in. wodonercze, które może być powikłaniem raka komórek przejściowych. Badanie pęcherza moczowego uwidacznia zgrubienia ściany, guzy, kamienie, uchyłki i pęknięcia. Oceniane są też moczowody, gruczoł krokowy i okoliczne węzły chłonne. W obrazie ultrasonograficznym rak komórek przejściowych może dawać obraz ogniskowego zgrubienia ściany z przylegającym tworem uwypuklającym się do światła pęcherza moczowego.
• Nowym, od kilku lat dostępnym w Polsce badaniem, jest test wyrywający antygeny raka komórek przejściowych w moczu psów*. Test ten jest uważany za wystarczająco wrażliwy i specyficzny, jednak w pewnych sytuacjach możliwe są wyniki fałszywie-dodatnie.
• Ostatecznym potwierdzeniem rozpoznania jest stwierdzenie komórek nowotworowych wpreparatach cytologicznych* lub badanie histopatologiczne*. Komórki nowotworowe są obecne w moczu u ok. 30% psów z rakiem komórek przejściowych.

Postępowanie:

Leczenie raka komórek przejściowych może być chirurgiczne lub farmakologiczne**, stosowana jest też radioterapia i terapia fotodynamiczna. Leczenie wspomagające polega na zwalczaniu wtórnych infekcji, a w przypadku niedrożności cewki moczowej możliwe jest przezłonowe wyszycie pęcherza moczowego. Chore psy, w zależności od stopnia zaawansowania nowotworu oraz stosowanego leczenia, mogą żyć w dobrym komforcie od kilku do kilkunastu miesięcy. Średni czas przeżycia wynosi ponad 6 miesięcy.

*Wszystkie badania są dostępne w Przychodni Weterynaryjnej THERIOS.
** W Przychodni Weterynaryjnej THERIOS w leczeniu raka pęcherza moczowego stosowana jest zarówno chemioterapia, jak i leczenie chirurgiczne.

Więcej informacji na ten temat można znaleść artykułach:
Przypadek 17 – Nowotwór pęcherza moczowego przyczyną obustronnego wodonercza u suczki rasy beagle.

Autor: Maja i Jacek Ingarden (2010)

Najczęściej spotykany złośliwy nowotwór jamy ustnej u kotów.

Rak płaskonabłonkowy jest najczęściej spotykanym złośliwym nowotworem jamy ustnej u kotów (60% nowotworów jamy ustnej u kotów). Charakteryzuje się agresywnym wzrostem miejscowym, Rzadko daje przerzuty do węzłów chłonnych i narządów. Najczęściej lokalizuje się w okolicy podjęzykowej, ale może rozwijać się na dziąsłach i w migdałkach. W Miarę wzrostu zajmuje leżące głębiej tkanki, również kości żuchwy.

Choroba występuje u starszych kotów, ok. 10-12-letnich, ale mogą też chorować koty młode (3-5 lat).

Czynniki predysponujące:

Bierne palenie tytoniu: naukowo potwierdzono, że koty mieszkające w domach palaczy częściej chorują na raka płaskonabłonkowego jamy ustnej niż koty nie mające kontaktu z dymem papierosowym*. Stwierdzono również, że na ten typ nowotworu częściej chorują koty noszące obroże przeciwpchelne zawierające pestycydy oraz karmione mokrą karmą z puszek.

Objawy:

Właściciele zgłaszają się do lekarza weterynarii z powodu powiększenia lub asymetrii żuchwy. Najczęściej nowotwór w chwili pierwszej wizyty jest już na tyle zaawansowany, że Rzadko jest możliwe całkowite wyleczenie lub uzyskanie długotrwałej poprawy stanu zdrowia zwierzęcia. O chorego kota mogą występować w jamie ustnej owrzodzenia i martwica, czasami rozwija się ropne zapalenie jamy ustnej. Kot przestaje jeść, chudnie, ślini się i wykonuje ciągłe ruchy żuchwą. Możliwe jest obluzowanie zębów i krwawienia z jamy ustnej.

Rak płaskonabłonkowy jamy ustnej rzadko daje przerzuty (według badań u <15% kotów). Najczęściej atakowane są węzły chłonne podżuchwowe i zagardłowe.

Uwaga! Węzły chłonne zajęte przerzutami nie muszą być powiększone. Z kolei powiększenie węzłów chłonnych wcale nie musi świadczyć o obecności przerzutów. Dlatego w celu stwierdzenia, czy węzły chłonne są wolne od tkanki nowotworowej, należy wykonać biopsję i badanie cytologiczne pobranego materiału.

Przyczyną śmierci jest najczęściej miejscowy rozrost nowotworowy utrudniający normalne funkcjonowanie (brak pobierania karmy, silna bolesność). Często z tego powodu właściciele decydują się na eutanazję swojego pupila, nie chcąc narażać go na długotrwałe cierpienie.

Rozpoznanie:

• Podstawą rozpoznanie jest badanie histopatologiczne wycinka. Do stwierdzenia przerzutów do węzłów chłonnych wystarczająco czułą metodą jest badanie cytologiczne.
• Zdjęcia rtg (najlepiej wewnątrzustne) są konieczne do stwierdzenia nacieków na kości, przemieszczenia zębów, osteolizy („rozpuszczania” kości), czy patologicznych złamań. Czulszą metodą obrazowania jest tomografia komputerowa, która jest wskazana przed zabiegiem chirurgicznym do oceny zakresu operacji.
• Badania laboratoryjne: mają na celu ocenę stanu organizmu i ułatwienia decyzji o metodzie leczenia. Wykonuje się badanie morfologiczne i biochemiczne krwi oraz testy w kierunku FeLV i FIV. Oznaczany jest również poziom wapnia we krwi (przy zajęciu kości występuje hiperkalcemia, czyli podniesienie poziomu wapnia w surowicy).
• Rozpoznanie różnicowe: choroby zębów, inne nowotwory łagodne i złośliwe, zakażenia bakteryjne i grzybicze, ziarniniak kwasochłonny.

Postępowanie:

Rak płaskonabłonkowy jamy ustnej kotów jest nowotworem agresywnym miejscowo i trudnym do leczenia. Terapia ma na celu ograniczenie zasięgu choroby i przedłużenie życia zwierzęcia w jak najlepszym komforcie. Głównymi metodami leczenia nowotworów są zabiegi chirurgiczne, radioterapia lub chemioterapia, jednak żadna z tych metod (stosowanych osobno lub w różnych kombinacjach) w przypadku raka płaskonabłonkowego jamy ustnej kotów nie przynosi długotrwałych efektów. W większości przypadków chore zwierzęta żyją do kilku miesięcy. Pocieszający jest fakt, że jeżeli chory kot przeżyje rok od rozpoczęcia leczenia, to najprawdopodobniej przeżyje również kolejny rok bez wznowy.

• Radioterapia: w Polsce na razie niedostępna. Możliwa do wykonania w innych krajach europejskich (n.p. Wiedeń).
• Chemioterapia: żadne z dostępnych leków nie dają spodziewanych efektów. Możliwe jest stosowanie miejscowych implantów zawierających cisplatynę (metoda dostępna w Przychodni Weterynaryjnej THERIOS).
• Zabiegi chirurgiczne z jak najszerszym marginesem cięcia: np. usunięcie gałęzi żuchwy (mandibulektomia). Radykalne zabiegi niosą ze sobą ryzyko działań ubocznych, takich jak trudności w połykaniu, brak apetytu, czy przemieszczenie żuchwy.
• Leczenie paliatywne: stosowanie leków przeciwbólowych, dokarmianie z ręki, czasami konieczne jest karmienie przez sondę.

Uwaga! Wczesne rozpoznanie raka płaskonabłonkowego jamy ustnej kotów oraz późniejsze intensywne leczenie jest najlepszy sposobem na przedłużenie życia zwierzęcia w dobrym komforcie.

*1. Bertone i wsp.: „Envoronmental and lifestyle risk factors for oral squamous cell carcinoma in domestic cats.” J Vet Intern Med 2003
*2. Snyder i wsp.: „P53 expression and environmental tobacco smoke exposure in feline squamous cell carcinoma.” Vet Pathol 2004

Autor: Maja Iingarden (2011)

Co to jest RGA? RGA to naturalna metoda leczenia polegająca na wykorzystaniu fal milimetrowych. Jest to metoda niezwykle prosta i niezwykle skuteczna. Sercem tej technologii jest kryształ rezonansowy, który działa jak dysk twardy komputera. Aparat RGA-med emituje unikalne promieniowanie, które przywraca równowagę organizmu, która jest tak ważna w leczeniu większości chorób.

UWAGA! Leczenie przy pomocy RGA jest leczeniem wspomagającym! Nie zastępuje tradycyjnego leczenia, ale wspomaga je przywracając równowagę organizmu!

Zastosowanie terapii rga u zwierząt:

• choroby układu mięśniowo-szkieletowego: zapalenie i choroba zwyrodnieniowa stawów
• zaburzenia hormonalne (cukrzyca, choroby tarczycy)
• choroby układu pokarmowego (wrzody, zapalenie trzustki, zapalenie wątroby)
• choroby układu moczo-płciowego (niewydolność nerek, zapalenie prostaty, zapalenie pęcherza moczowego, cystowatość jajników)
• trudno gojące się rany
• choroby pasożytnicze (pasożyty zewnętrzne i wewnętrzne)
• choroby wirusowe, bakteryjne i grzybicze
• przewlekłe bóle
• niektóre choroby onkologiczne i hematologiczne

Kiedy nie należy stosować rga?

• ostre bóle chirurgiczne
• choroby sercowo-naczyniowe, rozrusznik serca
• ciąża
• padaczka
• zwierzęta bardzo młode

Historia Tiny, suczki leczonej przy pomocy RGA do przeczytania na blogu Weterynarz po godzinach

Powrót do Porady >>

Powrót do Oferta >>

Autor: Maja Ingarden, THERIOS

Ropomacicze jest to jednostka chorobowa polegająca na gromadzeniu się wydzieliny gruczołowej wewnątrz macicy. Z czasem wydzielina ta (np. po cieczce) ulega zakażeniu i pojawia się ropa, która wypełnia światło narządu, czasami powiększając je do bardzo dużych rozmiarów. Dopóki nie dochodzi do zatrucia organizmu toksynami bakterii znajdujących się w macicy, czy rozwarcia szyjki macicznej, rozpoznanie może być trudne ze względu na brak objawów klinicznych. Schorzenie to najczęściej dotyczy suk, ale spotykane jest również u kotek i innych gatunków zwierząt towarzyszących.

Jaka jest przyczyna?

Główną przyczyną jest zachwianie równowagi hormonalnej, w wyniku której dochodzi do nadmiernej czynności gruczołów macicznych i ich przerostu. Dochodzi jednocześnie do produkcji wydzieliny gruczołów, która ulega zakażeniu bytującymi wszędzie bakteriami.

Jakie są objawy?

Na początku nie ma żadnych objawów; następnie pojawiają się:

• zwiększone pragnienie i oddawanie moczu (poliuria, polidypsia)
• wymioty
• wyciek z pochwy
• apatia
• powiększony brzuch
• brak apetytu (anorexia)

W zasadzie przy pojawieniu się jednego z ww. objawów, oprócz wielu innych jednostek chorobowych, musi się wziąć pod uwagę ropomacicze. W wywiadzie należy ustalić:

• wiek – suka w średnim wieku lub stara
• kiedy zakończyła się cieczka – zakres 5-80 dni
• czy stosowano kiedyś antykoncepcję hormonalną

Objaśnienia: im więcej plusów, tym częściej występuje dany objaw.

Rozpoznanie:

Po sprecyzowaniu podejrzenia, należy dobrać odpowiednie badania dodatkowe potwierdzające lub wykluczające wstępną diagnozę. Jako rutynowe badania, należy wymienić:

• badanie cytologiczne wymazu z dróg rodnych
• badania laboratoryjne krwi (morfologia, badania biochemiczne, OB)
• USG

Leczenie:

Główną metodą terapeutyczną w przypadku kompleksu endometritis-pyometra jest zabieg chirurgiczny. Każdy właściciel zwierzęcia powinien być o tym poinformowany. Podjęcie zachowawczego leczenia wiąże się z ryzykiem niepowodzenia i wysokimi kosztami. Przy dużej wartości hodowlanej suki można podjąć się nierzadko skutecznej terapii farmakologicznej. Jednakże należy pamiętać, że schorzenie to lubi nawracać.

Leczenie zachowawcze suki powyżej 7 roku życia mija się z celem, ponieważ nawet w przypadku zaleczenia, nawrót często kończy się śmiercią pacjentki.

Leczenie chirurgiczne:

Po zdiagnozowaniu ropomacicza, należy podjąć decyzję o zabiegu chirurgicznym. W związku z tym należy ocenić stan ogólny zwierzęcia. Z jednej strony zabieg należy wykonać jak najszybciej, z drugiej strony nie każdy pacjent kwalifikuje się od razu do zabiegu chirurgicznego. Należy zawsze wykonać oprócz zwykłego badania klinicznego, badanie krwi. W przypadku takich objawów jak wysoka temperatura ciała, zaburzenia pracy nerek i/lub wątroby, czy złego stanu ogólnego spowodowanego toksemią, należy poprawić stan ogólny pacjenta.

O przygotowaniu do zabiegu i opiece pooperacyjnej można przeczytać klikając [TU].

Leczenie zachowawcze:

1. Kiedy można podjąć próbę leczenia?

• próba leczenia zachowawczego może dotyczyć suki z otwartym ropomaciczem
• leczenie powinno być nieustannie kontrolowane laboratoryjnie – cytologia + badania krwi + USG
• próbę leczenia można podjąć gdy nie występują objawy innych schorzeń, właściciel jest świadomy zagrożenia i kosztów leczenia oraz leczenie należy prowadzić w osłonie antybiotykowej

2. Tryb postępowania:

• otwarcie szyjki macicznej i zapewnienie opróżnienia macicy – prostaglandyna F 2-alfa, prostaglandyna E1 (Misoprostol) lub algepriston
• zabezpieczenie przeciwbakteryjne – Ogólnie – antybiotyki o szerokim spektrum działania. Domacicznie – sulfonamid z trimetoprimem lub antybiotyk (w zależności od wyników badania bakteriologicznego) lub wodny 0,5% roztwór jodu.
• zapewnienie regeneracji błony śluzowej macicy – wlewy domaciczne witaminy A, leki homeopatyczne

Więcej informacji na ten temat można znaleść artykułach:
Antykoncepcja u suk i kotek
Krwiomocz

Autor: dr n. wet. Jacek Ingarden (2005-01-12)

(z ang. seasonal flank alopecia)

Sezonowe łysienie boków jest niezbyt często występującą chorobą skóry o nieznanej przyczynie, ale znaczenie w jej rozwoju może mieć skrócenie dnia świetlnego w miesiącach jesienno-zimowych.

Występowanie:

Sezonowe łysienie boków występuje u psów różnych ras i w różnym wieku. Częściej stwierdzane jest u bokserów, buldogów angielskich i francuskich, dobermanów, bouvierów, airedale terierów, terierów szkockich, shar-peiów, labradorów, sznaucerów olbrzymów i psów rasy akita. Pierwsze objawy pojawiają się najczęściej pomiędzy 2 a 6 rokiem życia, nie stwierdzono predylekcji płciowej.

Objawy:

Chorobie nie towarzyszą żadne objawy ogólne. Zmiany skórne:

• zmiany pojawiają się sezonowo, najczęściej na przełomie jesieni i zimy, zanikają na przełomie wiosny i lata, ale możliwy jest brak odrostu włosa
• najczęściej – symetryczne ubytki włosa na bokach ciała, którym mogą towarzyszyć przebarwienia skóry
• brak świądu, brak zmian zapalnych skóry
• zmiany mogą dotyczyć również okolicy płytki nosowej, oczu i małżowin usznych

Rozpoznanie:

Nie ma żadnego testu, którym można by potwierdzić sezonowe łysienie boków. Rozpoznanie stawiane jest na podstawie stwierdzonych objawów i dokładnego wywiadu. Dodatkowym badaniem jest badanie histopatologiczne wycinka skóry. Wskazane jest wykonanie badań krwi, które pomogą wykluczyć inne przyczyny zmian skórnych.

Sezonowe łysienie boków należy odróżnić od niedoczynności tarczycy, choroby Cushinga i nużycy.

Leczenie:

Psu, u którego występuje cykliczne łysienie boków, należy w miesiącach jesienno-zimowych zapewnić odpowiedni dostęp do światła dziennego. U niektórych psów dobre efekty przynosi podawanie melatoniny.

Piśmiennictwo:

1. Jeromin A.: „Seasonal affective disorder can be culprit for canine hair loss”: DVM Newsmagazine, 2003.
2. Paterson S.: „Choroby skóry psów” SIMA, Warszawa 2005.

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2007-05-10)

czyli jak szczepimy i odrobaczamy naszych pacjentów w Klinice Weterynaryjnej THERIOS

Nowonarodzone zwierzęta wymagają szczególnej opieki zarówno ze strony właścicieli, jak i weterynaryjnej służby zdrowia. Na stan zdrowia szczenięcia i kocięcia wpływają w dużej mierze warunki utrzymania matki. Dlatego najzdrowsze potomstwo znajduje się w małych, amatorskich hodowlach, gdzie zarówno matce, jak i potomstwu zapewnia się odpowiednio dużą ilość czasu, stosuje się optymalne żywienie, szczepienia oraz kontrolę pasożytów zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych.

U szczeniąt i kociąt zalecamy w pierwszej kolejności badanie kału w kierunku pasożytów wewnętrznych. Na podstawie tego badania dowiadujemy się, czy istnieje inwazja pasożytów, a jeżeli jest, to jaka duża i z jakimi robakami będziemy walczyć. Do niedawna badanie takie nie było dostępne w większości lecznic weterynaryjnych i bardzo popularne było tzw. leczenie profilaktyczne, tzn. „sprzedanie leku przeciwko robakom”. Niestety przy dużym zarobaczeniu mogło się to źle skończyć dla szczenięcia czy kocięcia, ponieważ mogło wystąpić ostre zatrucie toksynami uwalniającymi się z masowo trawionych martwych pasożytów, co często kończyło się śmiercią zwierzęcia. Odrobaczanie „profilaktyczne” jest nieskuteczne również w przypadkach inwazji pasożytów, na które popularne „tabletki” nie działają (kokcidia, włosogłówki, czy tęgoryjce).

Podobne procedury stosujemy u zwierząt dorosłych, zalecając przede wszystkim badanie kału w kierunku pasożytów wewnętrznych. Do badania stosujemy system, rodem z USA: Fecalyser?, składający się ze specjalnych pojemników i odczynnika.

Zalecamy wykonywanie badań kału co 3 miesiące.

Lekarze weterynarii z Kliniki Weterynaryjnej THERIOS zalecają coroczne badania kontrolne (badanie kliniczne, morfologię krwi, biochemiczny profil ogólny, a u starszych psów dodatkowo zdjęcie RTG klatki piersiowej i EKG).

Szczepienia profilaktyczne

Przeciwko jakim chorobom szczepimy psy? Wśród chorób zakaźnych psów wyróżnia się choroby powszechne, niebezpieczne dla zdrowia, przeciwko którym zawsze szczepimy (kategoria A) tj.: nosówka, parwowiroza, zakaźne zapalenie wątroby (choroba Rubarth’a), kaszel psiarniowy; choroby występujące okresowo lub w pewnych środowiskach (kategoria B) tj: leptospiroza (psy polujące, biegające po lesie) i Bordetella bronchiseptica (dodatkowa bakteria wikłająca kaszel psiarniowy). Kategoria C natomiast, to są choroby nie występujące na naszym terenie, bądź szczepienie przeciwko nim nie jest zasadne z innych względów. Są to: koronawiroza, czy borelioza.

Inną kategorią jest coroczne OBOWIĄZKOWE szczepienie przeciwko wściekliźnie, co jest objęte obowiązkiem ustawowym ze względu na zagrożenie dla człowieka.

Jaki program szczepień zalecamy u szczeniąt? Szczepienia profilaktyczne zaczynamy już u szczeniąt, ponieważ to one są najbardziej zagrożone chorobami. Szczenię zaraz po porodzie wraz z siarą zaopatruje się w tzw. matczyne przeciwciała, które zabezpieczają je w ciągu pierwszych tygodni życia. Poziom przeciwciał matczynych od 5 – 6-go tygodnia życia spada i można wprowadzić szczepienia.

Pierwsze szczepienie zalecamy po ukończeniu 6 tygodni przy użyciu szczepionki Nobivac Puppy DP. Szczepionka ta dzięki specjalnym komponentom nosówkowym i parwowirusowym zwiększa skuteczność szczepionki. Stosowanie się do zalecanego przez nas kalendarza szczepień zapewnia ochronę zdrowia u większości szczeniąt.

* – można stosować odpowiedniki innych firm, np. Duramune 5, Eurican DHPPi i in.

** – lub inna szczepionka przeciwko wściekliznie, zarejestrowana w Unii Europejskiej

• Zalecamy 21-dniową przerwę pomiędzy szczepieniami.
• Zalecamy ograniczony kontakt psów z otoczeniem zewnętrznym (np. dłuższe spacery) do 14-15 tygodnia życia.
• W wieku 12 – 13 tygodni, wraz z ostatnim szczepieniem włączamy szczepionkę przeciwko wściekliźnie Nobivac Rabies.
• U psów po roku odszczepiamy szczepionką Nobivac DHPPi. Szczepienia te powtarzamy co 3 lata.
• U psów polujących wskazane jest włączenie szczepionki z leptospirozą. Składniki rozcieńczalnika szczepionki mogą powodować reakcje alergiczne.
• Co roku należy powtarzać szczepienie przeciwko kaszlowi psiarniowemu (szczepionka Pneumodog)
• Program ten zalecany jest przez AAHA (American Animal Hospital Association)

UWAGA!!! WSZYSTKIE PSY NA TERENIE UNII EUROPEJSKIEJ (W TYM POLSKI) MUSZĄ OBOWIĄZKOWO BYĆ SZCZEPIONE PRZECIWKO WŚCIEKLIŹNIE 1 RAZ W ROKU.

Przeciwko jakim chorobom szczepimy koty? Wśród chorób zakaźnych kotów wyróżnia się, podobnie jak w przypadku psów, choroby powszechne, niebezpieczne dla zdrowia, przeciwko którym zawsze szczepimy (kategoria A) tj.: katar koci (herpeswiroza i kaliciwiroza) oraz panleukopenia (tzw. tyfus koci); choroby występujące okresowo lub w pewnych środowiskach (kategoria B) tj: białaczka i wścieklizna (koty biegające luzem, mogące mieć kontakt z chorymi zwierzętami). Szczepienie przeciwko białaczce kociej i wściekliznie jest zalecane u kotów wychodzących, mogących kontaktować się z osobnikami chorymi lub zakażonymi. Przed szczepieniem należy bezwzględnie wykonać test w kierunku białaczki, który wykluczy zakażenie. Szczepienie wykonuje się co roku podając w lewą kończynę (w przypadku pojawienia się tzw. mięsaka poiniekcyjnego łatwiejsze jest postępowanie lecznicze). Kategoria C natomiast, to są choroby, na które stosowane szczepionki nie dają odpowiedniego zabezpieczenia i szczepienie przeciwko nim nie jest warte ryzyka związanego z samym szczepieniem, tj. FIP, grzybica (Microsporum canis) i chlamydia. Szczepienie przeciwko FIP jest mało skuteczne i czasem powoduje wręcz zwiększenie wrażliwości na zakażenie. Szczepienie przeciwko grzybicy nie daje odporności i zalecane jest jedynie jako leczenie wspomagające podczas zwalczania istniejącej infekcji. Szczepionki przeciwko chlamydiozie dają słabą odporność i istnieje duże ryzyko objawów ubocznych (gorączka, brak apetytu i złe samopoczucie trwające kilka dni), a także mogą pojawić się objawy alergiczne (wstrząs anafilaktyczny – z zagrożeniem życia). Szczepienie jest wskazane jedynie w hodowlach, gdzie chlamydia stanowi duży problem.

Jaki program szczepień zalecamy u kotów? U kociąt zalecamy szczepienia dwukrotne w odstępie czterotygodniowym, poczynając od 8 tygodnia życia. Regularne szczepienia zalecamy przeciwko katarowi kociemu i panleukopenii.

W przypadku rozpoczęcia szczepień u dorosłych kotów wystarcza jednokrotne szczepienie bez potrzeby doszczepienia. Kolejne szczepienia powtarza się po roku, a następnie co 3 lata.

** – lub inna szczepionka przeciwko wściekliznie, zarejestrowana w Unii Europejskiej

Czy szczepienie kotów jest dla nich bezpieczne?

Koty niestety nie są obojętne na szczepienia. Dlatego też zbyt częste podawanie szczepionek, ale też i innych podskórnych zastrzyków może powodować powikłania. Jeżeli dochodzi do miejscowego stanu zapalnego, to nie jest to groźne, chyba że w tym miejscu zaczyna się rozrastać nowotwór, zwany u kotów mięsakiem poiniekcyjnym. Tego typu nowotwory najczęściej wiąże się ze szczepieniem przeciwko białaczce i wściekliznie. Na świecie zaleca się podawanie szczepionki przeciw-białaczkowej w lewą tylną kończynę (dla łatwego zapamiętania L jak leukemia i left). Szczepionkę przeciw-wściekliznową podaje się w prawą tylną kończynę (R jak rabies i right).

Autor: dr n. wet. Jacek Ingarden (2007-11-20)

(multiple myeloma)

Szpiczak mnogi jest to nowotwór układu krwiotwórczego, który obejmuje szpik kostny i dotyczy komórek plazmatycznych. Spotykany jest zarówno u psów, jak i u kotów, najczęściej starszych (ok. 8 lat), ale może też dotyczyć zwierząt w wieku 2-15 lat. Brak jest predyspozycji płciowej. Częściej chorują owczarki niemieckie.

Objawy:

• najczęściej są niespecyficzne – osłabienie, brak apetytu, spadek masy ciała
• nadmierna lepkość krwi, której towarzyszyć mogą – objawy ze strony układu nerwowego, sercowo-naczyniowego, zaburzenia hemostazy i problemy okulistyczne.
• kulawizna – u ok. 50% chorych psów
• zaburzenia krzepnięcia – krwawienia z nosa i dziąseł

Rozpoznanie:

• badanie szpiku kostnego – kom. plazmatyczne stanowią 20-30% komórek jądrzastych szpiku (normalnie <3%).
• zaburzenia hematologiczne – niedokrwistość, małopłytkowość, leukopenia.
• badania biochemiczne krwi – najbardziej charakterystyczny jest niedobór albumin oraz nadmiar wapnia
• elektroforeza białek surowicy i moczu
• zdjęcia RTG – osteoliza – u 50% chorych psów, rzadko u kotów

Leczenie:

Szpiczak mnogi jest nowotworem odpowiadającym na chemoterapię. Najskuteczniejszym lekiem jest melphalan, dostępny w Polsce w preparacie doustnym. U 90% zwierząt dochodzi do remisji zmian. Czas przeżycia leczonych psów wynosi ok. 540 dni.

Jeżeli nie ma odpowiedzi na leczenie melfalanem możliwe jest zastosowanie bardziej rozbudowanych programów terapeutycznych.

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2005-07-28)

u psów i kotów

Szpik kostny jest głównym narządem krwiotwórczym organizmu. Jego badanie stanowi cenną metodę diagnostyczną, dzięki której lekarz weterynarii ma możliwość ustalenia przyczyny wielu schorzeń dotyczących zarówno samego układu krwionośnego, jak i chorób ogólnoustrojowych. W życiu płodowym za produkcję krwinek odpowiada początkowo woreczek żółtkowy, a następnie wątroba i śledziona. Dopiero pod koniec ciąży rolę tę przejmuje szpik kostny, który odtąd staje się dominującym źródłem ciałek krwi.

Aktywna tkanka hematopoetyczna zbudowana jest z wysp krwiotwórczych otoczonych przez zatoki naczyniowe, do których uwalniane są młode krwinki. Wyspy krwiotwórcze składają się z licznych komórek należących do poszczególnych linii (czerwonokrwinkowej, granulocytarnej, monocytarnej i płytkotwórczej), komórek strukturalnych szpiku, komórek tłuszczowych oraz nielicznych makrofagów, limfocytów, komórek plazmatycznych i mastocytów. Zatoki naczyniowe wyścielone są komórkami śródbłonka, które tworzą barierę uniemożliwiającą wydostawanie się niedojrzałych komórek poza szpik, a zarazem ułatwia opuszczanie szpiku krwinkom dojrzałym. Makrofagi szpikowe mają za zadanie likwidację i usuwanie osłabionych i martwych komórek, oraz oczyszczanie krwi z ciał obcych, które dostały się do szpiku. Strukturę przestrzenną szpiku tworzy macierz komórkowa, zbudowana z białek, których źródłem są komórki śródbłonka naczyń, fibroblasty i komórki zrębu. Komórki te stanowią również źródło krwiotwórczych czynników wzrostowych, które pobudzają proliferację komórek. Istotną rolę odgrywająosteoblasty i osteoklasty, które utrzymują i przebudowują otaczającą kość gąbczastą i wapniowy szkielet zbudowany z beleczek kostnych, przecinający przestrzeń szpikową. Funkcję podporową pełnią również włókna retikuliny, produkowane przez komórki przydanki, luźno zawieszone wewnątrz zrębu. Komórki przydanki, które mają zdolność gromadzenia tłuszczu w czasie braku aktywności szpiku kostnego, noszą nazwę adipocytów. Poprzez działanie na metabolizm androgenów i estrogenów mają one wpływ na hematopoezę.

Komórki macierzyste szpiku dają początek komórkom potomnym poszczególnych linii komórkowych. Ze względu na ich niewielki odsetek (około 0,05% komórek szpiku) są one trudne do identyfikacji. Mają zdolność samoodnawiania, przez co ich populacja jest ciągle utrzymywana na stałym poziomie.

Produkcja krwinek w szpiku przebiega w dwóch fazach – pierwsza to faza proliferacji, a druga – faza dojrzewania komórek. W czasie fazy proliferacji prekursory komórek krwi ulegają licznym podziałom komórkowym. W fazie dojrzewania komórki uzyskują swoją ostateczną formę – np. erytrocyty pozbywają się jądra komórkowego, przybierają dwuwklęsły kształt, ustala się ostateczny skład enzymatyczny niezbędny do utrzymania kształtu i odporności na uszkodzenia oksydacyjne.

Neutrofile w fazie proliferacji wytwarzają większość ziarnistości, niezbędnych do późniejszej aktywności bakteriobójczej. W fazie dojrzewania chromatyna jądrowa ulega kondensacji, zwiększa się ilość glikogenu w cytoplazmie, a błony komórkowe nabierają właściwości niezbędnych do przemieszczania się wraz ze strumieniem krwi, przylegania i migracji do tkanek. Podobnie przebiega rozwój monocytów i eozynofili, z tą różnicą, że znaczna część dojrzałych neutrofili pozostaje w szpiku stanowiąc rezerwę szpikową.

Źródłem płytek krwi są megakariocyty – olbrzymie komórki, które powstają przez zwielokrotnienie ilości chromatyny jądrowej, przy braku podziałów komórkowych. Płytki powstają przez fragmentację cytoplazmy dojrzałych megakariocytów lub przez oddzielanie palcowatych wypustek.

Należy jeszcze wspomnieć o dużych różnicach w dynamice i kinetyce poszczególnych krwinek. Neutrofile posiadają krótki czas przeżycia we krwi obwodowej (6-8 godzin) i w związku z tym kolejne ich populacje powstają w odstępach 24-godzinnych. Z kolei najdłużej żyją erytrocyty – u ludzi i psów 100 dni, u koni, owiec i bydła 150 dni, u kotów 80 dni.

Komórki układu czerwonokrwinkowego:

Komórki macierzyste układu czerwonokrwinkowego ulegają kilkakrotnym podziałom mitotycznym (4-5), w efekcie czego powstają 16-32 komórki potomne. W miarę dojrzewania stają się one coraz mniejsze, jądra stają się zbite, a cytoplazma zmienia barwę z ciemno-niebieskiej na blado-czerwono-pomarańczową. Najmłodszą możliwą do zidentyfikowania komórką układu czerwonokrwinkowego jest proerytrobast, kolejne stadia to erytroblasty (zasadochłonne, wielobarwliwe i kwasochłonne). Erytroblasty kwasochłonne pozbywają się jąder komórkowych i w efekcie powstają dojrzałe formy erytrocytów – spłaszczone komórki z przejaśnieniem pośrodku.

Komórki układu granulocytarnego:

Pierwsza rozpoznawalna formą rozwojową granulocytów jest mieloblast – duża, okrągła lub nieregularnego kształtu komórka, następnie progranulocyt (promielocyt), zawierające ziarnistości pierwotne, mielocyt zawierający ziarnistości wtórne, metamielocyt, granulocyt z jądrem pałeczkowatymi ostateczna forma – granulocyt z jądrem segmentowanym. Granulocyty dzielą się na neutrofile, eozynofile i bazofile, z tym, że we krwi obwodowej najliczniej występują neutrofile (granulocyty obojętnochłonne).

Komórki układu płytkotwórczego:

Komórki układu płytkotwórczego, do których zalicza się megakarioblasty, promegakariocyty imegakariocyty, są źródłem płytek krwi, które są współodpowiedzialne za proces krzepnięcia krwi.

Limfocyty i komórki plazmatyczne:

Szpik kostny fizjologicznie zawiera mniej niż 15% (psy) lub poniżej 20% (koty) limfocytów oraz poniżej 2% (psy i koty) komórek. Komórki te nie są jednakowo rozmieszczone w obrębie szpiku i ich odsetek jak również proporcje mogą się różnić w zależności od grudki lub miejsca oceny rozmazu. Najmłodszą rozpoznawalną formą komórek układu limfoidalnego jest limfoblast, następna to prolimfocyt i dojrzałylimfocyt. Komórki produkujące przeciwciała noszą nazwę komórek plazmatycznych

Inne komórki szpiku kostnego:

• Monocyty i makrofagi
• Adipocyty – komórki przydanki, które maja zdolność gromadzenia tłuszczu
• Komórki tłuszczowe (lipocyty)
• Osteoblasty i osteoklasty
• Fibrocyty i fibroblasty

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2005-01-28)

Ocena szpiku kostnego u psów i kotów

Wstępną ocenę szpiku kostnego można przeprowadzić już na etapie pobierania materiału. Jeżeli pobieranie szpiku przebiega łatwo, a pobrany materiał zawiera liczne grudki, może to świadczyć, że mamy do czynienia ze szpikiem bogato- lub normo-komórkowym. Z kolei utrudnione pobranie szpiku, brak lub niewielka ilość grudek oraz niewielka ilość kulek tłuszczu wskazuje na szpik ubogokomórkowy, zmiany zwłóknieniowe lub znaczne zagęszczenie szpiku. O hipoplazji tłuszczowej może świadczyć szpik o małej ilości grudek, a bogaty w tkankę tłuszczową. W czasie oceny szpiku należy pamiętać o możliwych znacznych różnicach w składzie i komórkowości poszczególnych grudek.

Komórkowość szpiku kostnego:

Ocena komórkowości szpiku polega na ustaleniu proporcji tkanki tłuszczowej i krwiotwórczej w poszczególnych grudkach. Fizjologicznie u młodych zwierząt w szpiku przeważają komórki krwi (ok. 75%), u dorosłych ilość komórek tłuszczowych i komórek krwi jest równa, a u zwierząt starszych dominują komórki tłuszczowe (ok. 75%).

1. Szpik ubogokomórkowy – zawiera niewielką ilość grudek, a nawet możliwy jest brak grudek. Stwierdza się niski współczynnik komórki krwi: komórki tłuszczowe. Przyczyną występowania szpiku ubogokomórkowego mogą być choroby przebiegające z supresją szpiku (np. białaczka kotów), hipoplazja szpiku (np. przy niewydolności nerek), infekcje (np. parwowiroza psów, erlichioza), uszkodzenie toksyczne (np. zatrucie estrogenami) i hipoplazja idiopatyczna.
2. Szpik normokomórkowy – może zawierać prawidłową ilość i skład komórek lub może wykazywać cechy dysplazji i/lub dyskrazji. Dysplazja szpiku dotyczy nieprawidłowości w morfologii komórek. Dyskrazja dotyczy nieprawidłowych proporcji – zarówno w udziale poszczególnych linii komórkowych, jak i w ich składzie.
3. Szpik bogatokomórkowy – zawiera liczne grudki, ale też możliwe jest bardzo gęste upakowanie komórek (np. nowotworowych) tylko w nielicznych grudkach. Szpik bogatokomórkowy może towarzyszyć hiperplazji układu czerwonokrwinkowego i/lub granulocytarnego, chorobom mieloproliferacyjnym, czy chorobom nowotworowym (np. chłoniakomięsak, szpiczak mnogi, nowotwory komórek tucznych).

Charakterystyka występujących w szpiku kostnym komórek została przedstawiona w rozdziale „fizjologia szpiku kostnego”.

Ocena komórek układu czerwonokrwinkowego:

Ocenie podlega ilość, proporcje poszczególnych form rozwojowych oraz morfologia komórek układu czerwonokrwinkowego. W ocenie morfologii komórek układu czerwonokrwinkowego należy zwrócić uwagę na takie zmiany jak nienaturalna wielkość komórek (komórki megaloblastyczne), kariolizę (rozpad jąder komórkowych), obecność piknotycznych jąder w komórkach niedojrzałych oraz wakuolizację cytoplazmy i/lub jąder.

Ocena komórek układu granulocytarnego:

Ocenie podlega ilość, proporcje poszczególnych form rozwojowych oraz morfologia komórek układu granulocytarnego. Nowotwory szpiku rozpoznaje się, gdy ponad 30% populacji komórek stanowią formy młodociane („blasty”). Z kolei zaburzenia morfologii komórek układu granulocytarnego mogą być spowodowane przez zatrucia, niedobory żywieniowe (np. niedobór kw. foliowego, czy witaminy B12), schorzenia wrodzone (makrocytoza u pudli), nowotwory, białaczkę kotów, martwicę szpiku i infekcje w obrębie szpiku (np. parwowiroza).

Ocena komórek układu płytkotwórczego:

Ilość i stopień dojrzałości komórek układu płytkotwórczego oceniać należy pod małym powiększeniem (40-100x), oglądając cały preparat. Każda grudka szpikowa fizjologicznie zawiera kilka megakariocytów, jeżeli jest ich mniej niż trzy, to mówi się o hipoplazji linii płytkotwórczej. Hiperplazja występuje wtedy, gdy ilość megakariocytów w dużej grudce szpikowej przekracza 50.

Wskaźnik M : E (myeloid : erythroid):

W ocenie szpiku bardzo istotne jest określenie stosunku komórek należących do linii układu granulocytarnego do komórek jądrzastych należących do układu czerwonokrwinkowego (wskaźnik M:E). W interpretacji wyników należy również uwzględnić komórkowość szpiku oraz wyniki morfologii krwi obwodowej. Fizjologiczne wartości wskaźnika M : E u psów i kotów zazwyczaj wynoszą od 1 : 1 do 2 : 1. Podwyższenie M : E występuje w infekcjach bakteryjnych, reakcjach białaczkopodobnych, w białaczkach szpikowych i aplazji linii czerwonokrwinkowej. Obniżenie M : E towarzyszy agranulocytozie oraz hiperplazji linii czerwonokrwinkowej.

Współczynnik dojrzewania erytrocytów:

Współczynnik dojrzewania erytrocytów jest to iloraz komórek układu czerwonokrwinkowego w fazie dojrzewania i komórek układu czerwonokrwinkowego w fazie proliferacji. Fizjologicznie współczynnik ten wynosi 3,6. Jeżeli u zwierzęcia z anemią jest mniejszy niż 3, świadczy to o zaburzeniach erytropoezy.

Współczynnik dojrzewania granulocytów:

Współczynnik dojrzewania granulocytów jest to iloraz komórek układu granulocytarnego w fazie dojrzewania i komórek układu granulocytarnego w fazie proliferacji. Fizjologicznie współczynnik ten wynosi 9. Jeżeli jest mniejszy niż 8, świadczy to o zaburzeniach granulopoezy.

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2005-01-28)

u psów i kotów.

Interpretacja badań szpiku kostnego powinna być zawsze przeprowadzana w połączeniu w obrazem klinicznym zwierzęcia. Lekarz, zanim podejmie decyzję o pobraniu próbek do badania, powinien zebrać szeroki wywiad odnośnie zauważonych przez właściciela objawów i wcześniejszego leczenia, następnie przeprowadzić pełne badanie kliniczne i wstępne badania laboratoryjne, takie jak badanie morfologiczne (koniecznie z manualnie ocenionym rozmazem krwi!) i badania biochemiczne krwi. Szpik może być oceniany cytologicznie lub histologicznie. Najczęściej w naszej praktyce przeprowadzamy badanie cytologiczne.

Miejsce pobrania biopsji:

Najczęściej wykorzystywanym miejscem pobierania szpiku jest grzebień kości biodrowej. U psów otyłych lub o silnie rozwiniętej muskulaturze szpik najlepiej pobierać z bliższej części kości ramieniowej, ponieważ jest to okolica w której prawie brak jest tkanki mięśniowej, tłuszczowej oraz podskórza. Dla małych psów i kotów najbardziej wskazanym miejscem jest nasada bliższa kości udowej.

Aspiracja szpiku kostnego:

1. Przygotowanie pola operacyjnego polega na wygoleniu sierści w miejscu wkłucia, odtłuszczeniu skóry, dezynfekcji, nakryciu serwetą operacyjną. Biopsję wykonuje się w sterylnych rękawiczkach.
2. Znieczulenie. U niektórych psów wystarczy wyłącznie znieczulenie miejscowe. Niemniej często powinno ono być poprzedzone premedykacją (tzw. „głupim jasiem”). U kotów aspiracja wymaga krótkotrwałego znieczulenia ogólnego.
3. Wykonanie małego nacięcia skóry w miejscu wkłucia igły.
4. Wprowadzenie do kości specjalnej igły z mandrynem ruchem postępowo-obrotowym.
5. Usunięcie mandrynu i pobranie strzykawką szpiku Sam moment aspiracji szpiku zazwyczaj jest dla zwierzęcia bolesny. W przypadku wątpliwości co do umiejscowienia końca igły, reakcja bólowa daje operatorowi pewność, że igła jest w jamie szpikowej.
6. Przeniesienie materiału na szkiełka mikroskopowe, zrobienie rozmazów.
7. Usunięcie igły – dopiero, gdy zostały spełnione 3 warunki dobrze pobranego szpiku (Tabela).
8. Barwienie preparatów i wstępna ocena.

Oprócz biopsji aspiracyjnej, która pozwala uzyskać materiał do badania cytologicznego szpiku, można również pobrać szpik do badania histopatologicznego. Materiał pobiera się z nasady bliższej kości ramiennej, nasady bliższej kości udowej lub ze skrzydła kości biodrowej. Pobrany szpik przenosi się do środka konserwującego i przesyła do specjalistycznego laboratorium.

Więcej informacji na ten temat można znaleść artykułach:
Białaczka kotów
Szpik kostny – fizjologia
Szpik kostny – ocena
Przypadek 10 – hipereozynofilia towarzysząca chłoniakowi śródpiersiowemu
Szpik kostny – wskazania do badania

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2005-01-28)

Wskazania do pobierania biopsji szpiku kostnego u psów i kotów oraz przeciwwskazania i możliwe powikłania.

Najczęściej wskazaniem do badania szpiku kostnego są zaburzenia hematologiczne, w przypadku których standardowo wykonywane badania nie wskazują na przyczynę choroby.

Typową sytuacją są różnego rodzaju niedobory komórek krwi, które mogą dotyczyć komórek należących do jednej, dwóch lub trzech linii komórkowych, np. anemia (niedobór erytrocytów), trombocytopenia (niedobór płytek krwi), leukopenia (niedobór leukocytów) lub pancytopenia (niedobór krwinek należących do wszystkich linii komórkowych).

Badanie szpiku jest wskazane nie tylko przy niedoborach krwinek, ale również przy nadmiarze. Policytemia (zwiększenie ilości erytrocytów) może być spowodowana nowotworami szpiku lub może się rozwijać wtórnie do guzów nerek pobudzających produkcję erytropoetyny (rak, chłoniak, włókniako-mięsak). Znaczna leukocytoza (nadmiar leukocytów) najczęściej świadczy o procesie zapalnym (ropomacicze, ropnie, ogniska martwicy), ale też może towarzyszyć rakowi. Ocena szpiku jest wskazana, jeżeli nie zostanie ustalona zapalna przyczyna leukocytozy.

Wskazaniem do oceny szpiku jest również stwierdzenie obecności we krwi obwodowej pojedynczych”blastów” – młodocianych komórek krwi, które nie powinny się wydostawać poza szpik kostny, czy innych patologicznych cech (np. megaloblastyczne rubricyty, hipersegmentacja), których obecność może wskazywać na białaczkę aleukemiczną, kiedy proces chorobowy ogranicza się wyłącznie do szpiku kostnego. W przypadku potwierdzonej choroby nowotworowej (nowotwory pochodzenia limfoidalnego, nowotwory komórek tucznych), badanie szpiku jest wskazane w celu stwierdzenia rozległości choroby i ewentualnych przerzutów.

Badanie szpiku kostnego należy rozważyć również w przypadku stwierdzenia we krwi zbyt wysokiego poziomu wapnia (hiperkalcemia), czy znacznego wzrostu poziomu białek (hiperproteinemia) o niewyjaśnionym podłożu, które mogą wskazywać na proces chorobowy w obrębie szpiku. Hiperkalcemia może towarzyszyć postaci szpikowej chłoniakomięsaka, a hiperproteinemia szpiczakowi mnogiemu, chłoniakom, erlichiozie, leiszmaniozie lub rozsianej postaci histoplazmozy.

Badanie szpiku jest pomocne w identyfikacji czynników infekcyjnych/inwazyjnych, takich jak Histoplasma capsulatum, Leishmania donowani, Toxoplasma gondii.

Wspomnieć również należy o przydatności badania szpiku kostnego do oceny poziomu rezerw żelaza w organizmie, ponieważ poziom żelaza w surowicy nie odzwierciedla rzeczywistych rezerw organizmu. Żelazo jest magazynowane w szpiku w postaci złogów hemosyderyny.

Przeciwwskazania i możliwe powikłania:

Jak zostało napisane powyżej, badanie szpiku jest bardzo pomocne w postawieniu trafnej diagnozy w przypadku wielu jednostek chorobowych, jednak w praktyce lekarsko-weterynaryjnej są sytuacje, w których pobranie próbki do badania niesie ze sobą większe ryzyko dla życia zwierzęcia niż potencjalne korzyści z potwierdzenia rozpoznania. Z biopsją aspiracyjną szpiku wiąże się w większości przypadków farmakologiczne uspokojenie zwierzęcia, czasami jest konieczne pełne znieczulenie ogólne, a to u zwierząt w złym stanie lub z towarzyszącymi chorobami układu krążenia jest przeciwwskazane. U zwierząt z zaburzeniami krzepnięcia należy rozpatrzyć potencjalne ryzyko krwotoku, jednak zagrażające życiu krwawienie występuje w takich sytuacjach niezwykle rzadko Jeżeli zaś nie zostanie zachowana czystość chirurgiczna przy pobieraniu biopsji, należy brać pod uwagę jatrogenne zapalenie szpiku kostnego.

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2005-01-28)

SU jest to zdeponowanie przez człowieka dobrej jakości nasienia samca w drogach rodnych samicy w okresie gwarantującym zapłodnienie komórek jajowych (oocytów).

Powyższa definicja w zasadzie tłumaczy całą istotę zabiegu. Jednakże zrozumienie powyższego zabiegu wymaga kilku dodatkowych informacji.

Terminologia:

Unasiennianie (inseminacja) może być naturalne (tzw. naturalne krycie) lub sztuczne (patrz definicja).

Kiedy stosujemy SU:

• awersja suk do niektórych psów
• suki dominujące, nie dopuszczające osobników słabych
• suki, w przypadku których dochodziło wcześniej przy próbach krycia do walki z psem
• suki nadpobudliwe, nerwowe, bojaźliwe lub też „rozpieszczone” mogą nie akceptować żadnego psa
• wąska pochwa – bolesność (szczególnie u suk młodych, krytych pierwszy raz)
• nadpobudliwy samiec
• reproduktor zdecydowanie cięższy od suki
• psy krótkonożne (jamniki, basety, pekińczyki) mogą mieć trudności ze wspięciem
• brak proporcji pomiędzy narządami płciowymi samca i samicy
• duże oddalenie zwierząt (problemy z kwarantanną zwierząt) – wykorzystanie nasienia konserwowanego
• SU na życzenie właściciela obawiającego się chorób przenoszonych przez krycie (np. bruceloza)

Jakie warunki trzeba spełnić?

Najbardziej popularne (największa skuteczność) jest sztuczne unasiennianie nasieniem świeżym lub konserwowanym w stanie płynnym. Nasienie świeże nadaje się do unasienniania do 30 min. od pobrania (najlepiej nie dłużej niż 5-10 min.). Nasienie konserwowane w stanie płynnym w temp. 16 – 22 oC można wykorzystać najpóźniej do 6 – 8 godz, a schłodzone do temp. +4 oC do 4-5 dni (w tym przypadku można przywieźć samo nasienie – im szybciej, tym lepiej). Nasienie mrożone można przechowywać długo, ale sztuczne unasiennianie wymaga zdeponowania nasienia bezpośrednio w macicy (krótka przeżywalność plemników po rozmrożeniu), co wymaga specjalnego sprzętu lub zabiegu operacyjnego (trudno jest pokonać szyjkę maciczną u suki). Bardzo precyzyjnie trzeba określić okres płodny u suki, ponieważ plemniki przeżywają tylko kilka godzin. Skuteczność unasienniania mrożonym nasienie jest dużo niższa, a nasienie jest dużo droższe.

Sztuczne unasiennianie nasieniem świeżym:

• Przy SU nasieniem świeżym należy przyjechać do lekarza weterynarii z suką oraz psem.
• Suka musi być w okresie płodnym (rutynowo musi być potwierdzony okres płodny – cytologia, badanie progesteronu, lub waginoskopia)
• Nasienie pobiera się poprzez masaż żołędzi prącia psa. Technicznie łatwiejsze jest pobieranie ejakulatu od psa przy obecności suki w cieczce.
• Dawka inseminacyjna: 150-200 mln. plemników o ruchu prawidłowym w objętości 0,5-5 ml nasienia. Optymalny odsetek plemników o ruchu prawidłowym >70%.

Metody sztucznej inseminacji:

1. Metoda dopochwowa – najbardziej popularna, stosowana przy użyciu nasienia świeżego lub konserwowanego w stanie płynnym
2. Metoda domaciczna – Ze względu na duże trudności w pokonaniu szyjki macicznej (skomplikowana budowa anatomiczna) wymaga zastosowania specjalnych kateterów, waginoskopu z kanałem roboczym, lub operacyjnego wprowadzenia nasienia do macicy (ryzyko stresu). Metoda ta jest stosowana tylko przy unasiennianiu nasieniem mrożonym.

Autor: dr n. wet. Jacek Ingarden (2004-05-30)

u kotów i psów

Świerzbowiec uszny jest najczęściej spotykaną chorobą uszu u kotów, u psów występuje znacznie rzadziej. Przyczyną jest świerzbowiec uszny (Otodectes cynotis), który pasożytuje głównie w zewnętrznym przewodzie słuchowym, ale może też atakować okolice małżowin usznych, szyję i okolicę grzbietu w części lędźwiowej i ogonowej. Do zarażenia dochodzi przez kontakt bezpośredni. Młode zwierzęta są znacznie wrażliwsze niż starsze, ale świerzb spotyka się u psów i kotów w każdym wieku.

Możliwe jest przeniesienie świerzba usznego na człowieka. Zarażeniu towarzyszą objawy silnego swędzenia w okolicach ramion i tułowia.

Objawy:

Objawy kliniczne świerzba usznego są wywołane przez drażniące działanie pasożytów (mechaniczne i chemiczne) oraz przez reakcje uczuleniowe.

• zapalenie ucha zewnętrznego (otitis externa) – najczęściej występuje obustronnie. W kanale słuchowym występuje ciemno-brązowa, łuskowata, sucha wydzielina oraz stan zapalny spowodowany reakcją alergiczną oraz samouszkodzeniami. W przypadkach przewlekłych wydzielina może przypominać cementowy korek, będący odlewem kanału słuchowego. Chorobie towarzyszy silny świąd.
• przy uszkodzeniu błony bębenkowej mogą pojawić się objawy nerwowe
• objawy skórne – dotyczą skóry okolicy twarzowej, szyi oraz grzbietu. Występuje prosówkowe zapalenie skóry lub symetryczne wyłysienie oraz silny świąd.

Rozpoznanie:

Podstawą rozpoznania jest badanie mikroskopowe!

Pod mikroskopem widoczne są często wszystkie postacie rozwojowe świerzbowca usznego – jaja, larwy, nimfy oraz osobniki dorosłe.

Leczenie:

Leczenie polega na stosowaniu leków przeciwpasożytniczych oraz dokładnym czyszczeniu ucha z zalegającej wydzieliny.

Na polskim rynku weterynaryjnym dostępnych jest wiele preparatów likwidujących świerzbowca usznego oraz działających profilaktycznie. Leki występują w postaci kropli i maści do stosowania miejscowego (do kanału słuchowego) oraz w postaci zastrzyków lub „kropelek” wylewanych na skórę. Można również stosować kąpiele lecznicze w środkach przeciwpasożytniczych, jednak takie leczenie jest bardziej kłopotliwe (zwłaszcza w przypadku kotów, które w większości nie przepadają za kąpielą).

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2005-02-17)

niedobór wapnia u suk karmiących

Poporodowa hipokalcemia (niedobór wapnia) jest ostrą, zagrażającą życiu chorobą, która występuje najczęściej u suk w szczycie laktacji, tzn. 2-3 tygodnie po porodzie. Najczęściej chorują suki małych ras wychowujące liczne mioty. Niedobór wapnia może również wystąpić przed lub w czasie porodu, jednak zdarza się to rzadko.

Przyczyny:

• utrata wapnia z mlekiem + niedobory w karmie w czasie laktacji
• nadmierna podaż wapnia w czasie ciąży

Objawy:

Pierwsze objawy najczęściej pojawiają się ok. 2-3 tygodnia po porodzie. Suka przestaje zajmować się szczeniętami, dyszy, ma problemy z chodzeniem i jest niespokojna, może wystąpić świąd części twarzowej. Po kilku minutach – godzinach pojawiają się drżenia i tężenie mięśni, drgawki, najczęściej temperatura wewnętrzna wzrasta powyżej 40°C. Możliwe są wymioty, zwiększone pragnienie i oddawanie moczu, a nawet obrzęk mózgu i śmierć.

Rozpoznanie:

• wywiad (termin porodu, żywienie, wielkość miotu)
• badanie kliniczne
• poziom wapnia w surowicy (norma 9-11 mg/dl, w przypadku tężyczki poniżej 7 mg/dl)
• odpowiedź na leczenie
• badania dodatkowe – EKG, rozszerzone badania krwi

Leczenie:

Podstawą leczenia jest dożylne podawanie preparatów wapniowych. Należy to zrobić jak najszybciej, zanim rozwiną się zaawansowane objawy, które mogą prowadzić nawet do śmierci suki! Po ustabilizowaniu stanu psa należy podawać wapń doustnie.

W czasie dożylnego podawania preparatów wapniowych konieczny jest monitoring suki, ze względu na niebezpieczeństwo wystąpienia objawów ubocznych ze strony układu sercowo-naczyniowego!

• przy nasilonych objawach konieczne jest odstawienie szczeniąt od matki na 12-24 godzin i sztuczne dokarmianie.
• w przypadku wystąpienia gorączki chłodzić sukę, nie podawać leków przeciwgorączkowych!
• kontrolne badania poziomu wapnia w surowicy – modyfikacja dawki preparatów doustnych w zależności od wyników

Zapobieganie:

Podstawą profilaktyki tężyczki poporodowej jest stosowanie u suk szczennych i karmiących zbilansowanej diety. Przy karmieniu dobrej jakości karmą dodatek wapnia u suk szczennych nie jest konieczny, za to należy go stosować u suk karmiących, zwłaszcza w szczycie laktacji.

Uwaga! Zbyt duże dawki wapnia w diecie ciężarnych suk mogą być przyczyną tężyczki poporodowej u suk karmiących!

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2006-02-25)

Pierwszy w małopolsce zabieg TPLO wykonany metodą Niedzielskiego przeprowadzono w Klinice Weterynaryjnej THERIOS

Pierwszy w małopolsce zabieg TPLO w modyfikacji Niedzielskiego wykonano w kwietniu 2007 roku w Klinice Weterynaryjnej THERIOS, drugi, u tego samego psa (drugie kolano) miesiąc później. Pacjentem był 2-letni labrador z obustronnym zerwaniem więzadeł krzyżowych w kolanach. Po kilkutygodniowej rehabilitacji pacjent czuje się bardzo dobrze i tylko nieznaczna kulawizna świadczy o przebytych problemach.

W dalszej części artykułu znajdą Państwo krótką charakterystykę jak działa kolano u psa i na czym polega zabieg TPLO, wzbogacone schematami oraz zdjęciami z operacji u naszego pacjenta.

Tibial Plateau Leveling Osteotomy – TPLO jest zabiegiem ortopedycznym wykonywanym w przypadku zerwania więzadła krzyżowego w kolanie. Głównym zadaniem tego więzadła jest stabilizacja w kolanie kości biodrowej i piszczelowej, i zabezpieczenie, aby kość biodrowa nie przesuwała się względem kości piszczelowej do przodu i do tyłu, co określane jest ruchem szufladowym.

Biomechanika stawu kolanowego:

Postawa kończyn miednicznych uzależniona jest od rasy, a budowa i masa psa zależy od użytkowości obciążenia. Podczas obarczania kończyn dochodzi do występowania sił od strony podłoża. Siły te równoważone są przez grupę mięśni prostowników, zwanych mięśniami antygrawitacyjnymi (mięsień czworogłowy i brzuchaty łydki). Siła tych mięśni dociska nasadę dalszą kości udowej do nasady bliższej kości piszczelowej, która jest skośna, jest to tzw. przednie wypchnięcie kości piszczelowej – PWKP). Przed zsunięciem się kości biodrowej zabezpiecza więzadło krzyżowe przednie, natomiast przed ruchem przeciwnym zabezpiecza więzadło krzyżowe tylne. Oba więzadła znajdują się wewnątrzstawowo.

Stabilizacja kolana polega na zrównoważeniu sił PWKP przez więzadło krzyżowe, napięcie torebki stawowej oraz mięśni. PWKP natomiast jest wypadkową sił: zewnętrznych od strony podłoża (siły grawitacyjne + ukształtowanie podłoża) oraz stopnia pochylenia powierzchni stawowej kości piszczelowej. Jeżeli więzadło krzyżowe przednie nie jest w stanie zrównoważyć PWKP, dochodzi do naderwania, bądź całkowitego zerwania więzadła krzyżowego. Kontuzja ta jest przyczyną większości kulawizna u psów. Zbyt duże nachylenie powierzchni stawowej kości piszczelowej oraz niestabilność stawów biodrowych w wyniku ich dysplazji prowadzą do stałego, mocnego PWKP i w efekcie końcowym do zerwania przedniego więzadła krzyżowego.

Istnieje wiele metod stabilizacji stawu. Poczynając od naturalnych metod odtwarzania więzadła, wstawiania implantu z włókien węglowych, poprzez zewnątrzstawową stabilizację, czy namarszczanie torebki stawowej u małych psów. U dużych psów istnieje jednak niebezpieczeństwo odtworzenia się kontuzji. Dlatego też powinno się przed zabiegiem zmierzyć kąt nachylenia powierzchni stawowej kości piszczelowej (KNKP).

Jaka jest idea zabiegu?

Ideą zabiegu jest redukcja nachylenia powierzchni stawowej kości piszczelowej i utworzenie powierzchni poziomej, na której będzie się opierać kość biodrowa, a więzadła krzyżowe nie będą konieczne w celu wewnętrznego związania stawu. Istnieją co najmniej 2 metody stosowane w praktyce klinicznej, a mianowicie koliste wycięcie kości piszczelowej wraz z powierzchnią stawową, redukcja nachylenia i stabilizacja płytą kostną, oraz wycięcie klina w kości piszczelowej, co jednak znacznie bardziej zaburza mechanikę kończyny.

Dr n. wet. Dariusz Niedzielski, specjalista chirurg, zmodyfikował oryginalną metodę wprowadzając inny osprzęt oraz zakładając widoczną na zdjęciach śrubę ciągnącą, która lepiej dopasowuje nacięte powierzchnie kości, przyspieszając ich gojenie i okres rehabilitacji. W Klinice Weterynaryjnej THERIOS udziela specjalistycznych konsultacji ortopedycznych i neurologicznych oraz wykonuje skomplikowane operacje.

Autor: dr n. wet. Jacek Ingarden (2008-02-12)

u psów i kotów (tonsillectomia)

Wskazania:

• przewlekle nawracające zapalenie migdałków
• ostre powiększenie migdałków powodujące mechaniczną niedrożność
• nowotwory migdałków

Przed zabiegiem należy wykonać badania kwalifikujące pacjenta do operacji – badanie ogólne (ze szczególnym uwzględnieniem układu krążenia) i badania krwi.

Zabieg jest przeciwwskazany u zwierząt z ostrym zapaleniem migdałków – może prowadzić do rozprzestrzenienia się infekcji bakteryjnej.

Przebieg zabiegu:

Celem zabiegu jest całkowite usunięcie migdałków z jak najmniejszym urazem tkanek oraz jak najskuteczniejszym zatamowaniem krwawienia. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu ogólnym, najlepiej z zastosowaniem rurki dotchawiczej (profilaktyka zachłyśnięcia krwią). Migdałki należy złapać kleszczykami hemostatycznymi, następnie podwiązać wchłanialną nicią chirurgiczną i usunąć.

Po usunięciu migdałka można wykonać badanie bakteriologiczne, cytologiczne oraz histopatologiczne tkanki.

Możliwe powikłania pooperacyjne:

• krwawienie
• zachłystowe zapalenie płuc – w przypadku nie zastosowania rurki dotchawiczej
• zakażenie rany pooperacyjnej

W celu uniknięcia powikłań należy zwierzę hospitalizować przez 1-3 dni po zabiegu oraz przestrzegać zaleceń dotyczących opieki pooperacyjnej.

Opieka pooperacyjna:

U psów i kotów poddanych zabiegowi usunięcia migdałków zalecana jest 24-godzinna głodówka. W tym czasie należy pacjenta odżywiać drogą pozajelitową (np. dożylnie). Po zabiegu w zależności od stanu zwierzęcia i preferencji lekarza podaje się antybiotyki, leki przeciwzapalne (kortykosteroidy lub niesterydowe leki przeciwzapalne). Po 24 godzinach od zabiegu można stopniowo wprowadzać pokarmy półpłynne, a od 4-5 doby pokarmy stałe. Całkowite wygojenie ran pooperacyjnych następuje 10-14 dni po zabiegu.

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2006-05-05)

czyli zespół nawracających nadżerek rogówki.

Inne nazwy choroby to wrzód drążący, niegojący się wrzód rogówki, przetrwały wrzód rogówki, czy oporna na leczenie powierzchowna nadżerka rogówki. Nazw jest wiele i już one wskazują nam na charakter zmian – nadżerki lub owrzodzenia, przewlekłe, nawracające, oporne na leczenie. Jednak mimo problemów terapeutycznych, przy odpowiednim postępowaniu, zmiany stosunkowo szybko się wycofują.

Występowanie:

Zespół nawracających nadżerek rogówki dotyczy najczęściej psów dorosłych i starszych, częściej występuje u samic. Najczęściej chorują boksery, stąd jedna z nazw tej jednostki chorobowej to „wrzód bokserów”. Z innych ras, u których stwierdzono większą częstotliwość występowania choroby, wymienić należy m. in. welsh corgi, pekińczyki, lhasa apso, boston teriery, chihuahua i pudle.

Przyczyny:

Oporne na leczenie wrzody rogówki najczęściej występują jako choroba pierwotna. Wrzody rogówki mogą być następstwem na przykład nieprawidłowo rosnących rzęs, nieprawidłowo ułożonych powiek, mogą towarzyszyć obrzękowi rogówki, zakażeniom oraz zaburzeniom produkcji filmu łzowego.

W przypadku pierwotnego owrzodzenia mamy do czynienia z defektem błony podstawnej nabłonka rogówki, przez co nabłonek nie przylega dokładnie do głębszych warstw rogówki.

Objawy:

• różnego stopnia bolesność, która objawiać się może łzawieniem, mrużeniem powiek i/lub światłowstrętem.
• w czasie dokładnego oglądania oka widoczne jest powierzchowne owrzodzenie rogówki. W celu dokładniejszego uwidocznienia zmiany lekarz weterynarii zastosuje zielonkawo-żółty barwnik, fluoresceinę, która wybarwi cały zasięg zmiany.

Postępowanie:

• oczyszczenie rogówki oraz pobudzenie gojenia. Oczyszczenie rogówki polega na usunięciu martwego nabłonka rogówki. Pobudzenie gojenia uzyskuje się przez wykonanie keratektomii – zabiegu polegającego na wykonaniu igłą punktowych lub liniowych mikroranek na rogówce. Zabieg keratektomii jest to jedna z najskuteczniejszych metod leczenia powierzchownych, opornych na leczenie nadżerek i wrzodów rogówki.
• leczenie wspomagające – miejscowo krople antybiotykowe, jeżeli trzeba leki rozszerzające źrenicę, sztuczne łzy, a w przypadku obrzęku rogówki hipertoniczny roztwór NaCl.

  Nie wolno stosować preparatów sterydowych! Mogą one opóźniać gojenie rogówki i prowadzić do jej perforacji!

• Jeżeli choroba dotyczy zwierząt sterylizowanych, pozytywny efekt można uzyskać stosując (jako leczenie wspomagające) preparaty hormonalne zawierające estrogeny lub testosteron.

Rokowanie:

Przy odpowiednim postępowaniu powierzchowne wrzody rogówki szybko się goją (najczęściej w ciągu 1-2 tygodni), ale należy pamiętać, że mogą mieć tendencje nawrotowe – nawroty mogą dotyczyć tego samego oka lub drugiego.

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2005-03-18)

Wyspiak jest złośliwym nowotworem trzustki wywodzącym się z komórek β, produkujących insulinę. Nadmierna produkcja insuliny przez komórki nowotworowe prowadzi do spadku cukru we krwi i wystąpienia objawów hipoglikemii.

Występowanie:

• Psy: rzadko chorują. Insulinoma dotyczy zwierząt w średnim wieku i starszych (ok. 10 lat), częściej chorują psy ras średnich i dużych, np. labradory i golden retrievery, setery irlandzkie, boksery, owczarki niemieckie, duże pudle, foksteriery, owczarki szkockie.
• Koty: chorują na wyspiaka bardzo rzadko. Nowotwór częściej występuje u kotów starszych (ok. 12-17 lat), rasą predysponowaną są koty syjamskie.

Objawy:

Dominujące objawy insulinomy wynikają ze znacznego spadku cukru we krwi (hipoglikemia). Najczęściej występują drgawki przypominające padaczkę i drżenia mięśni, zwierzęta są senne, słabe, mają problemy z orientacją, bywają nerwowe. U niektórych występuje zwiększenie apetytu i nadwaga.

Rozpoznanie:

• Objawy kliniczne
• hipoglikemia: glukoza we krwi poniżej 60 mg/dl lub 3,2 mmol/l, utrzymująca się w 2-3 kolejnych badaniach. Czasami poziom glukozy mimo występowania wyspiaka jest prawidłowy.
• oznaczanie poziomu insuliny po 12-godzinnej głodówce. Normalna lub podwyższona insulina przy obniżonej glukozie może świadczyć o występowaniu wyspiaka.
• diagnostyka obrazowa. Ze względu na mały rozmiar guza wyspiaki są widoczne w badaniu ultrasonograficznym u mniej niż połowy zwierząt. Dokładniejszym badaniem jest tomografia komputerowa (TK) i rezonans magnetyczny (MRI), dzięki którym udaje się rozpoznać i zlokalizować do 70% wyspiaków.

Postępowanie:

Podstawową metodą leczenia wyspiaków jest chirurgiczne usunięcie guza. Jednak nie zawsze lokalizacja nowotworu pozwala na zabieg. Insulinoma jest nowotworem bardzo małym i często nawet śródoperacyjnie trudno go zlokalizować. Uważa się, że w chwili zabiegu u ponad 60% psów są już obecne przerzuty w wątrobie, węzłach chłonnych i/lub sieci.

Przypadki ostre wymagają dożylnego podania glukozy. W przypadku ataku padaczkowego podaje się leki przeciwdrgawkowe.

Jeżeli leczenie chirurgiczne nie jest możliwe (lokalizacja guza, brak zgody opiekunów zwierzęcia na zabieg) lub obecne są przerzuty, można stosować leczenie zachowawcze, które ma na celu zmniejszenie lub likwidację objawów choroby:

• dieta: częste, małe posiłki (4-6 dziennie), bogate w białko, tłuszcze i złożone węglowodan. Należy unikać cukrów prostych.
• ograniczyć aktywność fizyczną
• doustne kortykosteroidy: blokują receptory dla insuliny zmniejszając skuteczność jej działania. W tej sytuacji wykorzystujemy działanie diabetogenne sterydów.
• Jeżeli postępowanie dietetyczne i kortykosteroidy nie wystarczają, do leczenia wprowadza się diazoksyd, lek hamujący wydzielanie insuliny. W literaturze wymieniane są też inne leki wspomagające leczenie insulinomy, ale ze względu na objawy uboczne i wątpliwą skuteczność, nie są one zalecane.

Rokowanie:

Psy z wyspiakiem żyją 6-12 miesięcy od momentu rozpoznania. Dłużej żyją psy leczone chirurgicznie (ok. 12 miesięcy). U kotów rzadko uzyskuje się czas przeżycia dłuższy niż 6 miesięcy.

Piśmiennictwo:

E. Coté: „Clinical Veterinary Advisor. Dogs and cats.” Mosby-Elsevier 2007.

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2011)

Kiedy kryć sukę? Metody wyznaczania okresu płodnego.

Jak ocenić, kiedy nadszedł najwłaściwszy moment wyjazdu z naszą ulubienicą do reproduktora? Wielu hodowców uważa, że to przecież oczywiste – najlepiej w 11-13 dniu cieczki lub kierując się zachowaniem suki i ewentualnych psów – samców współzamieszkujących z rodziną lub koczujących pod domem. Jeżeli suka jest przypadkiem książkowym, to taka ocena wystarczy i termin zostanie określony trafnie. Gorzej, jeżeli po kilku próbach hodowca nie uzyska żadnego miotu – bądź to przez brak akceptacji samca lub przez tzw. „puste krycia”.

W naszej praktyce spotkaliśmy się już z sukami, które należało kryć w 6 dniu cieczki oraz z takimi, które okres płodny miały w 35-38 dniu od pojawienia się pierwszego krwistego wycieku.

Często zdarzają się suki, które mają słabo wyrażone objawy cieczki bądź takie, które przez tydzień krwawiły, po czym robiły sobie dwutygodniową przerwę, aby po tym czasie kontynuować cykl. Czasami reproduktor mieszka na drugim końcu kraju lub Europy, a my nie mamy czasu na kilkudniowy wyjazd, który w dodatku może nie przynieść upragnionych szczeniąt. Dlatego tak ważna jest świadomość, że można ocenić, kiedy u suki występuje okres płodny.

Metoda statystyczna:

Zgodnie ze statystyką większość suk zachodzi w ciążę, jeżeli będzie kryta pomiędzy 9 a 14 dniem cieczki. Należy jednak pamiętać, że statystyka podaje średnią i nie mówi nam o przypadkach skrajnych, które zdarzają się częściej, niż mogłoby się to wydawać.

Metoda biologiczna:

Obserwując zachowanie suki i zmiany zachodzące w zewnętrznych narządach płciowych, można z dość dużą skutecznością określić zbliżający się płodny okres. Wyciek z krwistego zmienia się na coraz jaśniejszy, przypominający wyglądem popłuczyny z mięsa, a suka zaczyna interesować się psami. Krycie następuje po zaobserwowaniu wyraźnego odruchu tolerancji.

Pomiar oporności śluzu pochwowego:

W handlu można się spotkać z tzw. elektronicznym wykrywaczem rui, czyli aparatem Dramińskiego. Przy jego pomocy można zmierzyć oporność śluzu pochwowego, która zmienia się wraz z przebiegiem cyklu. Jeżeli jest to jedyna stosowana metoda, to niesie ze sobą znaczne ograniczenia, ponieważ na opór śluzu wpływa wiele czynników, przez co często zdarzają się fałszywe wyniki. Polecane jest jako badanie uzupełniające.

Badanie cytologiczne:

Badanie cytologiczne jest bardzo pomocne zarówno w wyznaczaniu okresu płodnego u suk jak i jest to cenna metoda diagnostyczna przy chorobach narządu rodnego.

Lekarz weterynarii pobiera wymaz z pochwy właściwej, odciska na szkiełku, barwi preparat i ocenia pod mikroskopem widoczne komórki.
W czasie rui w wymazie obserwujemy komórki powierzchowne – gdy wśród nich ok. 90% stanowią komórki bezjądrzaste lub eozynofilne (w zależności od metody barwienia), suka nadaje się do krycia. Przy pomocy tej metody można również potwierdzić krycie (jeżeli hodowca nie jest pewny, czy doszło do kopulacji) – wymaz należy pobrać jak najszybciej, najlepiej do 12 godzin od przypuszczalnego kontaktu suki z psem. Potwierdzeniem jest znalezienie w wymazie plemników.

Badanie cytologiczne jest testem szybkim, tanim i cechującym sie dość dużą skutecznością, pod warunkiem, że osoba oceniająca wymaz posiada odpowiednie doświadczenie. Niestety nie jest to metoda niezawodna i w przypadku jakichkolwiek wątpliwości należy wykonać dodatkowe badania, takie jak oznaczanie poziomu progesteronu lub waginoskopię.

Testy hormonalne:

W codziennej praktyce najczęściej wykonuje się pomiar progesteronu w surowicy krwi. Można to wykonać w laboratorium lub na miejscu w lecznicy, przy pomocy szybkich testów weterynaryjnych. Progesteron wyznacza nam orientacyjny moment wyrzutu LH (hormon przysadki mózgowej odpowiedzialny za owulację) – 2 dni po „piku” LH progesteron wzrasta do ok. 4 ng/ml, a najlepszy moment krycia wypada w dniu, kiedy osiągnie 5-8 ng/ml.

Jest to metoda najpewniejsza, jednak wiąże się z kilkakrotnym pobieraniem krwi i większymi kosztami.

Waginoskopia:

Waginoskopia oznacza badanie błony śluzowej pochwy przy pomocy endoskopu. Lekarz na podstawie wyglądu fałdów śluzówki ocenia stadium cyklu płciowego. W okresie przedrujowym, kiedy dominującymi hormonami są estrogeny, fałdy są soczyste, dobrze widoczne. W momencie, gdy zaczyna się wzrost progesteronu, fałdy się zapadaja, stają się pomarszczone i blade, i suka wchodzi w płodny okres.

Jest to metoda skuteczna, jednak niezbyt szeroko stosowana, ze względu na ograniczenia sprzętowe (nie każda lecznica jest wyposażona w endoskop).

Podsumowanie:

W naszej Klinice najczęściej monitoring cieczki zaczynamy od badań cytologicznych, powtarzanych początkowo co 2 dni, a potem nawet codziennie. Jeżeli suka ma być kryta jednorazowo, zalecamy w okresie, gdy wymaz wskazuje na zbliżający się okres płodny wykonanie pomiaru progesterony i/lub waginoskopii. Jeżeli jest możliwość kilkakrotnego powtarzania krycia, wystarczająca jest sama cytologia.

Należy pamiętać, że znajomość okresu płodnego nie gwarantuje sukcesu. Często dołączają się inne czynniki, które zaburzają nasz sukces hodowlany. Może to być niepłodny samiec, zaburzenia hormonalne, czy inne choroby dotyczące narządu rodnego lub innych narządów, które wydawałoby się, że z rozrodem mają niewiele wspólnego.

Czasem potrzebna jest sztuczna inseminacja suki, która mimo odpowiedniego okresu nie chce dopuścić do siebie samca. A czasem suka daje się zaszczenić, szczęśliwy hodowca po potwierdzeniu ciąży już wyobraża sobie urocze stadko szczeniąt biegające po podwórku, a do porodu nie dochodzi – okazuje się, że suka zresorbowała zarodki lub poroniła. Na szczęście w większości przypadków takie problemy są możliwe do rozwiązania, często potrzeba jednak czasu i odpowiedniego leczenia, aby uzyskać miot.

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2004-05-29)

Jest to zespół chorobowy, który najczęściej występuje u psów dorosłych i starszych, najczęściej dotyczy ras miniaturowych. Przyczyną jest osłabienie lub wrodzony defekt chrząstek tchawicy.

Występowanie:

• yorkshire terrier
• pomeranian
• pudel miniaturowy
• chihuahua

Objawy i rozpoznanie:

Już objawy kliniczne mogą sugerować rozpoznanie choroby. U psów z zapadaniem tchawicy występuje przewlekły kaszel, nietolerancja wysiłku, trudności w oddychaniu. Objawy nasilają się po ekscytacji i wysiłku. W ekstremalnych przypadkach może dojść do utraty przytomności i zasinienia błon śluzowych.

Do rozpoznania konieczne są dodatkowe badania: rtg (obrazowanie statyczne) oraz fluoroskopia i endoskopia (badania dynamiczne)*.

Patogeneza:

U psów chrząstki tchawicy nie tworzą zamkniętych pierścieni jak u ludzi, tylko przyjmują kształt litery C, której wolne końce połączone są ze sobą przy pomocy błony łącznotkankowej. Osłabienie i zapadanie chrząstki może być spowodowane nabytym procesem zwyrodnieniowym lub wystąpić wtórnie do wrodzonej wady, tzw. chondrodysplazji. W wyniku tego dochodzi do częściowego lub całkowitego zapadania ściany tchawicy. Ciągłe drażnienie doprowadza do stanów zapalnych i obrzęków, co dodatkowo nasila objawy.

Problem może dotyczyć odcinka tchawicy leżącego poza klatką piersiową (extrathoracic tracheal collapse) lub wewnątrz klatki piersiowej (intrathoracic tracheal collapse).

Leczenie zachowawcze (objawowe):

Stosowane jest u większości psów z zapadaniem tchawicy, szczególnie przy zapadaniu niewielkiego stopnia i przy minimalnych objawach. Leczenie to ma na celu zmniejszenie objawów. Stosowane są leki przeciwkaszlowe, rozszerzające oskrzela, antybiotyki i leki przeciwzapalne. Czasami pomaga zamiana obróżki na szelki. Jednak takie postępowanie nie usuwa przyczyny problemu i objawy z czasem mogą się nasilać.

Uwaga! Leczenie zachowawcze zapadnięcia tchawicy nie usuwa przyczyny problemu, tylko osłabia objawy. Z czasem objawy będą się nasilać.

Leczenie chirurgiczne:

Przy znacznego stopnia objawach konieczny jest zabieg polegający na usztywnieniu zapadniętej ściany tchawicy przy pomocy dotchawiczego stentu, czyli implantu nitinolowego, który tworzy rusztowanie dla tchawicy**.
Operację przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym wziewnym pod kontrolą fluoroskopii.

U większości pacjentów zabieg przynosi znaczną poprawę i tylko u niektóre okresowo wymagają podawania leków.

*Badania dostępne w Przychodni Weterynaryjnej THERIOS
** Zabieg dostępny w Przychodni Weterynaryjnej THERIOS

Opis przypadku na blogu „Weterynarz po godzinach”: kliknij tutaj >>

Autor: Maja Ingarden (2013)

u psów i kotów

Migdałki są to węzły chłonne występujące w gardle. U młodych psów i kotów są to wydłużone, różowe twory, które wynurzają się ze swoich krypt podczas naciskania na podstawę języka. Zapalenie migdałków jest chorobą niezbyt często występującą u psów, a jeszcze rzadziej spotykana jest u kotów. Najczęściej zmiany występują symetrycznie. W przypadku zmian jednostronnych jako przyczynę zapalenia należy uwzględnić cysty, ciała obce, ropnie lub nowotwory.

Zapalenie migdałków może być pierwotne lub wtórne:

Zapalenie pierwotne:

• występuje najczęściej u młodych psów małych ras
• przyczyny – najczęściej bakterie, możliwe również wirusy (migdałki są pierwotnym miejscem namnażania m. in. wirusa zakaźnego zapalenia wątroby, nosówki i panleukopenii).
• objawy – wychudzenie, apatia, brak apetytu, kaszel, odruchy wymiotne, gorączka. Migdałki mogą być normalnej wielkości, zwłaszcza u kotów!
• leczenie – głównie antybiotyki o szerokim spektrum + leczenie wspomagające. W tym przypadku rzadko konieczne jest usuwanie migdałków, chyba, że powiększane migdałki ograniczają drożność gardła.

Zapalenie wtórne:

• może towarzyszyć chorobom ogólnym, miejscowym predyspozycjom anatomicznym lub zakażeniom.
• przyczyny – przedłużające się drażnienie lub stan zapalny w obrębie jamy ustnej lub gardła (ropnie, zapalenie dziąseł, ciała obce), wymioty, przerost i wydłużenie podniebienia miękkiego i in.
• postępowanie – leczenie choroby podstawowej

Rozpoznanie:

• wywiad i badanie ogólne
• badanie szczegółowe jamy ustnej i gardła
• badanie bakteriologiczne – w przypadku opornych na leczenie infekcji
• biopsja – przy podejrzeniu nowotworów
• w rozpoznaniu różnicowym należy uwzględnić nowotwory migdałków

Leczenie:

• antybiotykoterapia – najlepiej antybiotyki o szerokim spektrum
• w pewnych przypadkach wskazany jest zabieg usunięcia migdałków (tonsillectomia)

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2006-05-05)

u psów i kotów

Zapalenie pęcherza moczowego u psów i kotów najczęściej ma pochodzenie bakteryjne, rzadziej spotkać się można z zapaleniem grzybiczym lub pasożytniczym.

Organizm wytworzył liczne mechanizmy zabezpieczające przed przedostawaniem się drobnoustrojów do pęcherza moczowego, jednak w pewnych okolicznościach mechanizmy te zawodzą i dochodzi do stanów zapalnych tego narządu.

Przyczyny:

1. Bakterie
   • u psów bakteryjne zapalenie pęcherza moczowego jest jedną z najczęściej występujących chorób dolnych dróg moczowych. Z najczęściej stwierdzanych w badaniu bakteriologicznym bakterii wymienić należy E. coli (40-50% przypadków), gronkowce, paciorkowce, Proteus i Enterobacter.
   • U kotów poniżej 10 roku życia bakteryjne zapalenie pęcherza stwierdza się rzadko, zdecydowanie częściej występuje u kotów powyżej 10 roku życia, u których związane jest najczęściej z niewydolnością nerek.
2. Grzyby – najczęściej stanowią wyłącznie zanieczyszczenie próbki w czasie pobierania. Możliwe jest zakażenie grzybicze u psów długotrwale leczonych antybiotykami, przy osłabieniu odporności lub przy grzybicach wielonarządowych.
3. Pasożyty – sporadycznie w moczu można znaleźć jaja pasożytów Dioctophyma renale (pasożyt nerek) lub niecienie z rodz. Capillaria.

Czynniki predysponujące:

• przesiadywanie na zimnym podłożu
• kamice pęcherza moczowego
• nowotwory pęcherza moczowego
• nietrzymanie moczu
• choroby prostaty
• zaburzenia hormonalne (np. nadczynność kory nadnerczy, cukrzyca, nadczynność tarczycy)
• spadek odporności
• zapalenia pochwy i macicy
• zapalenie nerek
• jatrogenne zapalenie pęcherza moczowego – np. w czasie cewnikowania, czy polekowe (np. po leku przeciwnowotworowym – cyklofosfamidzie)

Objawy:

• krwiomocz
• bolesność przy oddawaniu moczu
• częste oddawanie moczu
• choroba może przebiegać bezobjawowo (zwłaszcza przy grzybiczym lub pasożytniczym zapaleniu pęcherza)

Rozpoznanie:

• badanie kliniczne – może nie wykazać nieprawidłowości
• badanie moczu – badania biochemiczne, ciężar właściwy, badanie bakteriologiczne i badanie osadu moczu
• badania krwi – w przypadku podejrzenia choroby ogólnoustrojowej
• RTG, USG – są bardzo ważne w ustaleniu pierwotnej przyczyny zapalenia pęcherza moczowego

Uwaga! Do badania bakteriologicznego mocz należy pobrać przez cystocentezę (nakłucie pęcherza moczowego)

Postępowanie:

Podstawą leczenia jest zwalczanie drobnoustrojów (antybiotyki, leki przeciwgrzybicze, leki przeciwpasożytnicze) oraz leczenie choroby podstawowe (jeżeli taka występuje).

Przy zapaleniu bakteryjnym terapia antybiotykowa powinna trwać przynajmniej 2 tygodnie! Około 4-7 dni po rozpoczęciu leczenia należy wykonać kontrolne badanie moczu. Jeżeli dojdzie do nawrotu choroby, leczenie bezwzględnie powinno być poprzedzone badaniem bakteriologicznym moczu i powinno trwać minimum miesiąc. Kontrolne badanie bakteriologiczne moczu wykonuje się po 3-5 dniach od rozpoczęcia terapii i następnie kilka dni po zakończeniu podawania leków.

Uwaga! Leki przeciwbakteryjne (zwłaszcza w przypadku nawracających zapaleniach pęcherza) powinny być dobierane na podstawie antybiogramu (wrażliwość bakterii na dany lek).

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2005-05-03)

u psów

Dlaczego psy chorują na zapalenie uszu?

Kanał słuchowy psa zasadniczo różni się od ucha ludzkiego – u człowieka występuje prosty poziomy przewód, u psów biegnie on pionowo w dół, a następnie zakręca pod ostrym kątem. Dodatkowo u psów mamy często do czynienia z wiszącą luźno małżowiną, która przysłania wejście do kanału słuchowego. Skutkiem tego jest ciepłe i wilgotne środowisko, które sprzyja namnażaniu różnych mikroorganizmów. Budowa ucha oraz skłonności psów do myszkowania sprzyjają przedostawaniu się ciał obcych, najczęściej kłosów zbóż i traw, oraz zakażeniom pasożytniczym (np. świerzbowiec uszny). Kąpiele w rzekach i stawach mogą być przyczyną zakażeń bakteryjnych i grzybiczych. Bardzo częstą przyczyną stanów zapalnych uszu jest alergia – pies drapiąc się podrażnia lub nawet kaleczy skórę, w której wtórnie namnażają się bakterie i grzyby.

Niektóre rasy są szczególnie predysponowane do występowania chorób uszu. Należą do nich m.in. cocker spaniele, pudle, bernardyny, nowofunlandy, bobtaile, stosunkowo często chorują dobermany, sznaucery i owczarki niemieckie.

Objawy:

Najczęściej występującym objawem jest świąd uszu – pies drapie się i trzepie głową, w skrajnych przypadkach może uderzać małżowinami o otaczające przedmioty, co prowadzi do powstawania dużychkrwiaków. Możliwa jest silna bolesność przy próbie dotknięcia okolic uszu. Najczęściej w kanałach słuchowych stwierdza się dużą ilość wydzieliny – może to być ciemnobrązowa maź o zapachu starych skarpet lub żółta/zielonkawa, cuchnąca ropa. Czasami jedynym objawem jest świąd i nieznaczne zaczerwienienie kanału słuchowego.

Przy alergii chorobie uszu może towarzyszyć zapalenie spojówek, lizanie łap i zmiany skórne.

Rozpoznanie:

W każdym przypadku zapalenia uszu należy udać się do lekarza weterynarii – stosowanie leków na własną rękę, bez odpowiedniej diagnostyki może prowadzić nawet do całkowitej utraty słuchu!

Podstawą rozpoznania jest oglądanie kanału słuchowego oraz badania dodatkowe. Kanał słuchowy ogląda się przy pomocy specjalnego przyrządu – otoskopu, a następnie należy pobrać wydzielinę do badań dodatkowych – badania mikroskopowego (pasożyty), cytologicznego (wstępne określenie przyczyny – bakterie, grzyby, komórki zapalne) oraz bakteriologicznego (określenie rodzaju występujących bakterii oraz ustalenie skutecznego antybiotyku). W razie potrzeby można wykonać zdjęcia RTG czaszki lub inne badania.

Postępowanie:

Postępowanie przy zapaleniu uszu zależy od przyczyny. Jeżeli w kanale słuchowym znajduje się ciało obce, należy je usunąć. W przypadku świerzbowca usznego należy zastosować leki przeciwpasożytnicze (leczenie miejscowe i ogólne), jeżeli stwierdzone zostaną bakterie lub grzyby – można stosować miejscowo preparaty jednoskładnikowe lub częściej wieloskładnikowe, działające przeciwbakteryjnie/przeciwgrzybiczo oraz przeciwzapalnie. Preparaty miejscowe mają najczęściej postać kropli lub zawiesiny i należy je stosować w zależności od składu i zaleceń lekarza 1-4 razy dziennie przez minimum 7 dni, a czasem nawet do kilku tygodni. Czasem leczenie miejscowe nie wystarczy i trzeba dodatkowo podawać antybiotyki i/lub leki przeciwzapalne ogólnie (w zastrzykach lub tabletkach).

W przypadku zapalenia uszu bardzo ważne jest utrzymanie odpowiedniej higieny ucha – najskuteczniejszy jest „flushing”, czyli przepłukiwanie kanału słuchowego letnią wodą z dodatkiem środka antyseptycznego, w warunkach domowych wystarcza regularne czyszczenie uszu w celu usunięcia zalegającej wydzieliny i resztek leków.

Jeżeli przyczyną jest alergia, często zalecana jest dieta hipoalergiczna oraz leki odczulające – przeciwhistaminowe lub sterydowe.

Jak zapobiegać zapaleniom uszu i jak je pielęgnować?

• Podstawą jest regularna kontrola uszu – właściciele w czasie codziennych pieszczot powinni zaglądać do uszu aby wyłapać wczesne objawy choroby.
  Należy pamiętać, że wczesne wprowadzenie leczenia znacznie skraca chorobę. Im dłużej trwa choroba, tym dłużej trwa leczenie.
• Regularne czyszczenie uszu. Można to robić w lecznicy, przy pomocy specjalnych urządzeń do przepłukiwania uszu (Auri-Flusch), lub w domu, używając do czyszczenia specjalnych patyczków oraz preparatów do czyszczenia uszu (np. Otex, Oticlar, płyn do uszu Dr Seidla).
• Po każdej kąpieli należy wysuszyć kanały słuchowe suchą watką lub gazą
• Nie wolno pozwalać psu na wystawianie głowy przez okno w czasie jazdy samochodem.
• W przypadku alergii – należy leczyć chorobę podstawową oraz stosować dietę hipoalergiczną.
• W przypadku kontaktu ze zwierzętami chorującymi na świerzba – profilaktyczne stosowanie długo działających preparatów (preparat w „kropelce” działający przeciw pasożytom wewnętrznym i zewnętrznym – Stronghold).

Absolutnie nie wolno stosować profilaktycznie leków stosowanych w leczeniu uszu (najczęściej zawierają one antybiotyki, których nieodpowiednie stosowanie może prowadzić do wystąpienia oporności wśród bakterii).

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2004-05-29)

Zatrucie cebulą może dotyczyć psów i kotów, ale też innych gatunków (np. bydło). Trująca jest zarówno cebula surowa, jak i gotowana. Substancje toksyczne to dwusiarczki, które powstają podczas przemian zachodzących w przewodzie pokarmowym zwierząt. Dwusiarczki mają działanie utleniające i prowadzą do rozpadu krwinek czerwonych (hemoliza).

UWAGA! Bardzo wrażliwe na zatrucie cebulą są koty!

Objawy zatrucia mogą się pojawić, gdy zwierzę zje ilość cebuli większą niż 0,5% jego masy ciała (dla psa ważącego 10 kg – 50 gram!). Zjedzenie dużej ilości cebuli może prowadzić nawet do śmierci!

Objawy:

Intensywność objawów zależy od ilości zjedzonej cebuli oraz od osobniczej wrażliwości zwierzęcia na zatrucie. Jeżeli zwierzę systematycznie jest karmione cebulą w małych ilościach, możliwy jest przebieg bezobjawowy, z laboratoryjnie widoczną niezbyt nasiloną anemią. W tych przypadkach pies/kot nadrabia ubytek krwi zwiększoną produkcją krwinek czerwonych w szpiku kostnym.

Charakterystyczną zmiana widoczną we krwi są ciałka Heinza – grudki zdenaturowanej hemoglobiny, które nadają erytrocytom wygląd pierścionka z oczkiem. Zatruciu towarzyszy anemia, która zazwyczaj ma charakter regeneratywny.

Leczenie:

1. Usunąć przyczynę. Jeżeli pies/kot trafi do lecznicy w ciągu 2 godzin od zjedzenia cebuli, można opróżnić żołądek przez wywołanie wymiotów.
2. W ciężkich przypadkach, przy znacznym rozpadzie krwi, może być wskazana transfuzja krwi.
3. Leczenie wspomagające – w zależności od objawów. Płynoterapia – w przypadku wstrząsu, uszkodzenia nerek lub objawów żołądkowo-jelitowych (biegunka, wymioty).
4. Dieta – lekkostrawna, dobra jakościowo, u kotów koniecznie z dodatkiem tauryny!
5. Konieczne są kontrolne badania krwi (morfologia + ewentualnie inne, według wskazań lekarza weterynarii)

Rokowanie:

Jeżeli zatruciu cebulą nie towarzyszą inne schorzenia hematologiczne, to przy odpowiednim postępowaniu rokowanie jest dobre. Wyraźna poprawa stanu zdrowia jest widoczna w ciągu 10-14 dni. W przypadku zjedzenia przez psa/kota dużych ilości cebuli i braku pomocy lekarskiej, może dojść nawet do śmierci zwierzęcia.

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2005-02-27)

Substancją toksyczną zawartą w czekoladzie i kakao jest teobromina. Dawka śmiertelna teobrominy dla psów wynosi 90-250 mg/kgmasy ciała.

Metyloksantyny, do których należy m.in. teobromina i kofeina, zawarte w czekoladzie, działają pobudzająco na ośrodkowy układ nerwowy, wywołują nadmierną aktywność serca i układu oddechowego.

Objawy zatrucia:

Objawy pojawiają się w ciągu 24 godzin od zjedzenia czekolady, najczęściej już po 4 godzinach.

• najczęściej występują wymioty (często z krwią), bolesność brzucha, zwiększone pragnienie i oddawanie moczu, pobudzenie, arytmie, ślinotok, oraz chwiejny chód
• w cięższych przypadkach może wystąpić sztywność mięśni, przyspieszony oddech, biegunka, nietrzymanie moczu, krew w moczu, sinica, obniżenie temperatury ciała, drżenia i konwulsje, a także śmierć wśród objawów drgawek i niewydolności krążenia

Leczenie:

Zaleca się podjęcie leczenia u psów, które zjadły więcej niż 20 mg teobrominy/kg masy ciała. W czasie leczenia należy kontrolować temperaturę ciała, pracę nerek oraz kilkakrotnie przeprowadzić EKG (lub stale monitorować pracę serca przy pomocy kardiomonitora).

Przy zatruciu czekoladą konieczna jest pomoc lekarza weterynarii!!!

• jeżeli od zjedzenia czekolady lub kakao nie minęły więcej niż 3 godziny, to należy spróbować wywołać wymioty lub wykonać płukanie żołądka
• z kolei jeżeli występują ciężkie lub długotrwałe wymioty, należy podać leki przeciwwymiotne
• przy pobudzeniu lub konwulsjach podaje się leki przeciwdrgawkowe i uspokajające
• leki nasercowe
• utrzymać odpowiednie nawodnienie organizmu!
• leki osłaniające błonę śluzową żołądka i jelit

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2004-08-24)

Bardzo popularne w naszych domach rodzynki mogą być w większych ilościach silnie toksyczne dla psów. U kotów być może też, ale nie zostało to potwierdzone. Szkodliwe mogą być również owoce Vitis Vinifera, ale notowane przypadki zatruć dotyczą głównie owoców suszonych.

Dawka toksyczna wynosi 11,5 grama rodzynek na kilogram masy ciała.

Nie została jeszcze zidentyfikowana substancja odpowiedzialna za wywołanie objawów zatrucia. Wiadomo jednak, że działa drażniąco na przewód pokarmowy i jest toksyczna dla nerek.

Objawy zatrucia:

Pierwsze objawy pojawiają się zazwyczaj w ciągu 6 godzin od zjedzenia rodzynek. Pies zaczyna wymiotować, nie chce jeść, jest apatyczny, wykazuje objawy bolesności brzucha, pojawia się biegunka. W wymiocinach i w kale można często znaleźć częściowo strawione rodzynki. W ciągu 24-72 godzin rozwija się ostra niewydolność nerek. Najczęściej w pierwszej fazie zwierzę oddaje mocz częściej i w większych ilościach, a następnie coraz rzadziej, aż w końcu dochodzi co anurii, czyli bezmoczu.

Rozpoznanie:

Podstawą rozpoznania jest wywiad (zjedzenie rodzynek) i objawy (zapalenie żołądka i jelit + ostra niewydolność nerek). Lekarz weterynarii pobierze krew i mocz w celu ustalenia stopnia zmian i potwierdzenia rozpoznania choroby nerek.

Jeżeli nie uda się uratować psiaka, to w czasie badania pośmiertnego preparatów wykonanych przez histopatologa (w specjalistycznym laboratorium) stwierdza się ostre zwyrodnienie i/lub martwicę kanalików nerkowych oraz wapnienie i mineralizację tkanek.

Postępowanie:

• Jeżeli od zjedzenia rodzynek minęły nie więcej niż 4 godziny, należy wykonać płukanie żołądka lub sprowokować u zwierzęcia wymioty. Następnie podaje się węgiel w ilości 10 razy większej niż objętość zjedzonych rodzynek, a następnie leki przeczyszczające.
• Leki przeciwwymiotne – w przypadku ostrych wymiotów.
• Kroplówka – dożylne podawanie płynów przez minimum 48 godzin od zatrucia. Jest to bardzo ważny element leczenia, ze względu na niebezpieczeństwo trwałego uszkodzenia nerek. Jeżeli pies będzie oddawał mniej moczu, należy wymusić filtrację w nerkach przez podawanie leków moczopędnych.

Efekty leczenia trzeba regularnie kontrolować przez pierwsze 3 dni, a następnie w zależności od odpowiedzi na leczenie.

Rokowanie:

• dobre – jeżeli uda się opróżnić żołądek ze zjedzonych rodzynek
• złe – jeżeli pojawią się objawy ze strony nerek (zmniejszone wydalanie lub brak wydalania moczu)

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2004-10-16)

u psów i kotów

Tlenek węgla (CO) jest bezwonnym, bezbarwnym i niedrażniącym gazem, o silnych właściwościach toksycznych. Z wdychanym powietrzem dostaje się on do płuc, a stamtąd do krwi, gdzie blokuje hemoglobinę (białko, które jest odpowiedzialne za transport tlenu w organizmie). Konsekwencja jest niedotlenienie narządów, w szczególności serca i mózgu.

Przyczyny:

• spaliny samochodowe w zamkniętym garażu
• niesprawna wentylacja
• niesprawna instalacja grzewcza
• dym (np. w czasie pożaru)

Objawy:

• senność, osłabienie, apatia
• zaburzenia koordynacji, drgawki
• jasno-czerwone zabarwienie błon śluzowych i skóry
• duszność
• śpiączka
• nagła śmierć
• przewlekłe, nieznaczne „podtruwanie” tlenkiem węgla może wywołać nietolerancję wysiłku, problemy z chodzeniem i osłabienie odruchów

Rozpoznanie:

Rozpoznanie opiera się na relacji właściciela, badaniu klinicznym oraz badaniach dodatkowych – m. in. badanie morfologiczne krwi, badania biochemiczne, badanie moczu, gazometria, czasem możliwe jest oznaczenie poziomu karboksyhemoglobiny (hemoglobina zablokowana przez tlenek węgla).

Postępowanie:

• Podstawą leczenia jest TLENOTERAPIA!!! Tlen można podawać przez specjalną maskę, przez kateter donosowy lub przez rurkę dotchawiczą, jednak ta ostatnia metoda może być niemożliwa ze względu na szczękościsk towarzyszący zaczadzeniu. Małego psa można umieścić w komorze tlenowej.
• W ciężkich przypadkach konieczna może być mechaniczna wentylacja płuc.
• Leczenie wspomagające – w zależności od objawów
• Konieczna jest regularna kontrola neurologiczna i badanie serca (osłuchiwanie, EKG)
• Zaczadzonym zwierzętom przez kilka tygodni należy ograniczyć aktywność ruchową (ograniczenie zużycia tlenu)

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2005-02-28)

(z ang. EPI = Exocrine Pancreatic Insufficiency)

Trzustka jest gruczołem związanym z przewodem pokarmowym. Składa się z części zewnątrzwydzielniczej, która stanowi główną część gruczołu, oraz wewnątrzwydzielniczej, składającej się z wysp – skupisk komórek nabłonkowych, rozrzuconych nieregularnie w obrębie gruczołu. Część zewnątrzwydzielnicza trzustki jest odpowiedzialna za produkcję enzymów trawiennych, które w jelitach rozkładają węglowodany, białka, kwasy nukleinowe i tłuszcze. Komórki należące do wysp trzustki pełnią rolę wewnątrzwydzielniczą i produkują takie hormony jak insulina, glukagon i somatostatyna.

Jeżeli z różnych przyczyn dojdzie do zaniku tkanki gruczołowej, zmniejsza się produkcja i wydzielanie enzymów trawiennych i mówimy wtedy o zewnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki.

Przyczyny:

• Młodzieńczy zanik trzustki. Jest to najczęściej spotykana przyczyna zewnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki u psów. Choroba ta dotyczy młodych psów, najczęściej dużych ras. Szczególnie często występuje u owczarków niemieckich, u których stwierdzona została predyspozycja genetyczna.
• Przewlekłe nawracające zapalenie trzustki. Chorobie tej towarzyszy stopniowe zwyrodnienie tkanki gruczołowej, która prowadzi do jej zwłóknienia i zaniku. Często dochodzi też do niszczenia wysp trzustkowych i w następstwie tego do rozwoju cukrzycy.

Objawy:

Pierwsze objawy młodzieńczego zapalenia trzustki pojawiają się najczęściej przed ukończeniem przez psa 2 roku życia. Jeżeli przyczyną choroby jest zapalenie, to objawy mogą dotyczyć psów w każdym wieku, najczęściej psów dorosłych i starszych. Chore zwierzęta są wychudzone pomimo dobrego (a często nawet zwiększonego) apetytu. Niektóre psy mogą zjadać własny kał. Zwierzęta wydalają duże ilości miękkiego, nieuformowanego, tłustego kału o zjełczałym zapachu. Sierść chorych zwierząt jest matowa, złej jakości, przetłuszczająca się.

Rozpoznanie:

• objawy kliniczne – biegunka i spadek masy ciała
• standardowe badania krwi, moczu i badania radiologiczne zazwyczaj nie wykazują odstępstw od normy.
• badanie kału na strawność – specjalistyczne barwienia umożliwiają wykazanie w kale obecności niestrawionych tłuszczów i włókna.
• TLI (trypsin-like immunoassay) – jest to najskuteczniejsza metoda diagnozowania zewnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki! Metoda jest bardzo czuła i specyficzna dla tej choroby. Przy jej pomocy wykonuje się pomiar trypsynogenu i trypsyny w surowicy krwi – wyniki poniżej 2,5 ?g/l u psów i poniżej 8 ?g/l u kotów są potwierdzeniem zewnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki.

UWAGA!!! Badanie poziomu amylazy i lipazy w surowicy krwi nie jest pomocne przy diagnozowaniu zewnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki!

Leczenie:

• podstawą leczenia jest doustne podawanie preparatów zawierających enzymy trzustkowe – mogą to być tabletki, proszek lub nawet surowe, podrobione trzustki bydlęce lub wieprzowe.
• dieta – stosować należy karmę wysokostrawną, ubogą we włókno, niskotłuszczową. Chore zwierzę należy karmić 3 razy dziennie. Konieczny jest dodatek witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (wit. A, D, E i K) oraz witaminy B12.

UWAGA!!! Związki zobojętniające sok żołądkowy, dwuwęglan sodu, kwasy żółciowe i wcześniejsze mieszanie enzymów trzustkowych z karmą NIE POPRAWIAJĄ skuteczności leczenia!

Rokowanie:

Rokowanie w przypadku zewnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki jest ostrożne. Odpowiedź na leczenie preparatami zawierającymi enzymy trzustkowe jest zazwyczaj dobra, jednak leczenie trwa najczęściej do końca życia i każde przerwanie podawania leków może prowadzić do nawrotu objawów.

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2006-06-06)

Pewnie każdy właściciel psa stanął (lub stanie) przed dylematami związanymi ze starością swojego ulubieńca. O całym programie zdrowotnym u psów seniorów napisałam już w artykule pt. „Program zdrowotny (profilaktyczno-kontrolny) u starszych psów i kotów”. Teraz trochę bardziej szczegółowo chciałabym zająć się tematem żywienia starzejących się psów.

U starszych psów z wiekiem zmienia się metabolizm, a przez to i zapotrzebowanie na składniki pokarmowe. Spada zapotrzebowanie na energię, a wzrasta zapotrzebowanie na łatwo strawne białka i związki biologicznie czynne.

Podstawowe zasady żywienia starszych psów:

• dzienną dawkę pokarmową dzielić na kilka mniejszych porcji (3-4)
• ustalić stałe pory podawania posiłków
• nie podawać starszym psom trudno strawnych składników żywieniowych, szczególnie dotyczy to kości
• u bardzo starych psów podawać pokarm o konsystencji papkowatej (suchą karmę można moczyć w letniej wodzie na 0,5 godziny przed podaniem)
• temperatura karmy – 20-37°C
• unikać nagłych zmian karmy (nowe składniki lub nową karmę wprowadzać stopniowo)
• zapewnić psy stały dostęp do świeżej wody (zmieniać kilka razy dziennie)
• u psów może wystąpić starczy brak apetytu – wiąże się on ze zmniejszonym zapotrzebowaniem na energię (ok. 30-40% w stosunku do młodszych psów) oraz osłabionym powonieniem

Zapotrzebowanie na składniki pokarmowe:

1. Węglowodany – są źródłem łatwo dostępnych kalorii. Jeżeli nie zapewnimy psu odpowiedniej ilości węglowodanów, może dojść do wykorzystywania na potrzeby energetyczne białka, którego produkty rozpadu mogą obciążać m.in. nerki. Bogatym źródłem węglowodanów są zboża, pieczywo, kukurydza i ziemniaki.
2. Tłuszcze – są bogatym źródłem energii. Do tej grupy zaliczamy również niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), których obecność w karmie warunkuje zachowanie dobrego stanu skóry i sierści, prawidłowego funkcjonowania układu moczo-płciowego, oraz wpływa na reakcje odpornościowe.
3. Białko – starsze zwierzęta posiadają niewielkie zapasy białka w organizmie, również z wiekiem następuje utrata tkanki mięśniowej. Jest to związane z przewagą procesów rozpadu nad syntezą białek mięśni szkieletowych. Konieczne jest zapewnienie psu-seniorowi diety zawierającej minimum 24% białka (z wyjątkiem psów o zaburzonej czynności nerek, gdzie stosuje się dietę niskobiałkową). Białka o wysokiej wartości biologicznej są zawarte w mięsie drobiu i ryb.
4. Mikro- i makroelementy
   • wapń i fosfor – istotne jest, aby zachować odpowiedni stosunek Ca do P w pokarmie – powinien on wynosić 1,2:1,4 : 1,0. Dodatek tych związków jest u starszych psów ważny ze względu na występującą u nich demineralizację kości.
   • sód i chlor – głównym ich źródłem jest sól kuchenna. Wprawdzie uważa się, że psy są naturalnie odporne na przedawkowanie soli, ale jednak zaleca się jej ograniczenie w ich diecie.
   • żelazo – należy unikać zarówno niedoboru jak i nadmiaru żelaza w diecie. Niedobór może prowadzić do anemii, nadmiar prowadzi do zmniejszenia apetytu i spadku masy ciała.
   • miedź – niedobór miedzi może powodować osłabienie układu kostnego.
   • selen – chroni błony komórkowe przed związkami utleniającymi.
5. Witaminy – u starszych zwierząt wzrasta zapotrzebowanie na witaminę K, witaminy z grupy B, witaminy A oraz E, a także beta-karoten i luteinę. Związki te wpływają na podniesienie odporności, dobrze działają wzrok, działają jako naturalne przeciwutleniacze.
6. W związku z często występującą u starszych psów choroba zwyrodnieniową stawów zaleca stosowanie glukozaminy i siarczanu chondroityny – składników chrząstek stawowych. Związki te zawarte są w preparatach weterynaryjnych (np. Arthroflex, czy Caniviton) oraz w wielu karmach przeznaczonych specjalnie dla starszych psów (np. karmy firmy Eukanuba, czy Royal Canin).

Żywienie starszych psów z zaburzeniami zdrowotnymi:

UWAGA! W Przypadku zaburzeń zdrowotnych najlepszym rozwiązaniem są gotowe diety weterynaryjne – właściciel w domu nie jest w stanie przygotować odpowiednio zbilansowanego pokarmu.

1. Zaburzenia przewodu pokarmowego. Stosuje się dietę niskotłuszczową oraz zawierającą wysoko strawne białko i węglowodany.
2. Zaparcia. Zalecana jest karma pobudzająca perystaltykę przewodu pokarmowego i przyspieszająca trawienie.
3. Choroby nerek. Podaje się dietę o niskiej zawartości białka oraz o odpowiednim składzie mineralnym. Ważne jest, aby pies miał stały dostęp do wody (nie wolno jej ograniczać).
4. Choroby wątroby. Najważniejszym składnikiem są lekko strawne węglowodany, np. płatki owsiane, kiełki pszenicy, skrobia, ryż, cukier buraczany, cukier gronowy, miód. Źródłem wysoko wartościowego białka jest mięso z ryb, chuda wołowina oraz mleko. Konieczny jest dodatek preparatów witaminowych i mineralnych.
5. Cukrzyca. Należy ograniczyć cukier i łatwo strawne węglowodany (oprócz przypadków, gdy pod wpływem insuliny dochodzi do nadmiernego spadku glukozy – w takiej sytuacji należy podać glukozę lub miód). Koniecznie trzeba zachować stałe pory posiłków. Podaje się witaminy z grupy B. Najlepsze dla cukrzyków są ryby, gotowane mięso, twaróg oraz gotowane jaja.
6. Choroby serca i naczyń. Stosuje się dietę o niskiej zawartości sodu (nie wolno solić!), wzbogaconą o przeciwutleniacze.

Autor: lek. wet. Maja Ingarden (2004-11-14)