Okrężnica jest najdłuższą i największą częścią jelita grubego. Stanowi swojego rodzaju „kanał ściekowy” organizmu. W okrężnicy ma miejsce wchłanianie wody, trawienie i gromadzenie kału. Bardzo ważną rolę odgrywają tutaj bakterie, które rozkładają włókna roślinne, dostarczając w ten sposób substancji odżywczych komórkom nabłonkowym, kontrolują pH i uniemożliwiają wchłanianie toksyn. Zaburzenia w mikroflorze okrężnicy mogą prowadzić do jej stanu zapalnego.
Cechy biegunki z jelit grubych:
- normalna masa ciała (najczęściej brak wychudzenia)
- częste wydalanie kału, możliwe parcia z oddawaniem niewielkich ilości wodnistego kału
- możliwa obecność świeżej krwi w kale
- możliwa obecność śluzu
- często pierwsze porcje kału są normalne, a na końcu pojawia się biegunka
- kał plackowaty i mazisty, rzadko wodnisty
Ostre zapalenie okrężnicy:
Objawy pojawiają się nagle. Przyczyną może być stres, nieodpowiednia karma lub pasożyty (najczęściej Giardia lub włosogłówki). Przed rozpoczęciem leczenia należy wykonać badania w kierunku pasożytów (flotacja, rozmaz bezpośredni oraz testy w kierunku giardiozy*) oraz badanie cytologiczne kału*. Leczenie zależy od przyczyny. W niektórych przypadkach wystarczy odpowiednia dieta, ale czasami konieczne jest zastosowanie leków przeciwbakteryjnych (np. sulfonamidy lub metronidazol). Jeżeli przyczyną są pasożyty, należy podać odpowiednie preparaty przeciwpasożytnicze.
Uwaga! Nie wszystkie pasożyty da się zwalczać tymi samymi lekami!
Inaczej leczy się giardiozę, a inaczej robaczycę wywołaną przez włosogłówki!
Jeżeli objawy nie ustąpią w ciągu kilku dni od rozpoczęcia leczenia należy zgłosić się do lekarza weterynarii w celu wykonania dalszych, bardziej zaawansowanych badań.
Przewlekłe zapalenie okrężnicy:
Jeżeli objawy zapalenia okrężnicy nie ustępują, konieczne jest wykonanie rozszerzonych badań, m.in. krwi, kału i moczu, oraz badań obrazowych (USG i RTG)*. U kotów należy wykonać testy w kierunku wirusowej białaczki i niedoboru odporności*. Dużo istotnych informacji wnieść może badanie cytologiczne kału*, dzięki któremu stwierdzić można charakter zapalenia oraz obecność patogenów (np. endospory Clostridium, czy algi Prototheca). W leczeniu stosuje się, w zależności od przyczyny, preparaty odrobaczające, antybiotyki oraz dietę. W przypadku braku odpowiedzi na leczenie rozważyć należy endoskopię okrężnicy (kolonoskopię) oraz pobranie wycinków do badania histopatologicznego*.
Wrzodziejące histiocytarne zapalenie okrężnicy:
Ten rodzaj zapalenia okrężnicy występuje najczęściej u bokserów, stąd nazywane jest też zapaleniem okrężnicy bokserów. W błonie śluzowej okrężnicy pojawiają się nacieki komórek żernych, fagocytów, co prowadzi do powstawania owrzodzeń. Objawy choroby pojawiają się u zwierząt młodych, poniżej 2 roku życia i są bardziej nasilone niż w innych rodzajach colitis. W leczeniu stosuje się antybiotyk enrofloksacynę.
Postępowanie:
Leczenie jest najskuteczniejsze, jeżeli uda się ustalić przyczynę zapalenia okrężnicy. Jeżeli przyczyna mimo wykonanych badań pozostaje nieznana, konieczne jest leczenie objawowe.
- Leki przeciwbakteryjne: metronidazol, tylozyna i sulfasalazyna. Leki te oprócz działania przeciwbakteryjnego, mają też właściwości przeciwzapalne na ścianę jelit grubych. Sulfasalazyny nie należy stosować u kotów.
- Włókno pokarmowe: jest źródłem składników pokarmowych dla bakterii fizjologicznie zasiedlających jelita grube i komórek jelitowych.
- Fruktooligosacharydy (FOS): pomagają w usuwaniu patogennych mikroorganizmów z jelit grubych i zasiedlaniu florą fizjologiczną. Karmy zawierające fruktooligosacharydy są bardzo pomocne w leczeniu stanów zapalnych jelit grubych.
- Probiotyki: żywe kultury bakterii, które stosuje się, aby zasiedlić prawidłową florą jelita.
- Dieta eliminacyjna: w przypadku podejrzenia nietolerancji pokarmowej jako przyczyny zapalenia okrężnicy.
- Glikokortykosteroidy (prednizon lub prednizolon): są stosowane w leczeniu choroby zapalnej jelit stwierdzonej na podstawie biopsji. W wyjątkowych sytuacjach leki te można podawać przy zapaleniu okrężnicy.
* wszystkie wymienione badania są dostępne w PW THERIOS
Autor: lek. wet. Maja Ingarden
Chcesz być na bieżąco informowany o nowych artykułach na blogu klinicznym?
Śledź nas na facebook’owym fanpage!