Otyłość – jest to nadmierne odkładanie się tkanki tłuszczowej, które prowadzi do zwiększenia masy ciała ponad 20% normy.
Nadwaga – stwierdza się nadmierną ilość tkanki tłuszczowej, ale masa ciała nie przekracza 20% normy.
Przyczyny i czynniki predysponujące:
Główną przyczyną jest najczęściej przekarmianie zwierzęcia oraz brak ruchu! Inne przyczyny otyłości występują sporadycznie!
- przekarmienie + brak ruchu
- zaburzenia endokrynologiczne (niedoczynność tarczycy, zespół Cushinga, nowotwór trzustki – insulinoma)
- leki – glikokortykosteroidy (leki przeciwzapalne), gestageny (antykoncepcja hormonalna)
- zabieg sterylizacji lub kastracji
- predyspozycje genetyczne – pewne rasy mogą mieć predyspozycje do wystąpienia otyłości – np. labradory, cocker spaniele, jamniki, owczarki szetlandzkie, rottweilery
- wiek – zwierzęta starsze (powyżej 7 lat) – wiąże się to ze spadkiem aktywności oraz zmniejszeniem tempa przemian metabolicznych
| Psy | Koty | |
| Wychudzenie | Wyraźnie widoczne żebra, kości miednicy i kręgosłup, mocno podkasany brzuch, brak tkanki tłuszczowej | Wyraźnie widoczne żebra, kości miednicy i kręgosłup, mocno podkasany brzuch, cienka szyja, niewidoczne boczne fałdy brzucha |
| Niedowaga | Widoczne, dobrze wyczuwalne żebra, wyraźnie podkasany brzuch, b. niewielka ilość tkanki tłuszczowej | Widoczne, dobrze wyczuwalne żebra, wyraźnie podkasany brzuch, b. niewielka ilość tkanki tłuszczowej |
| Prawidłowa m.c. | Żebra niewidoczne, ale dobrze wyczuwalne, pokryte cienką warstwą tkanki tłuszczowej, podkasany brzuch | Żebra niewidoczne, ale wyczuwalne, nieznacznie zaznaczona talia (patrząc z góry), na brzuchu widoczne niewielkie fałdy |
| Nadwaga | Żebra słabo wyczuwalne pod skórą, pokryte wyraźną warstwą tłuszczu, nieznaczne podkasanie brzucha, niewidoczna talia | Żebra słabo wyczuwalne, pokryte wyraźną warstwą tłuszczu, brzuch lekko zaokrąglony, lekko obwisłe fałdy brzucha |
| Otyłość | Żebra niewyczuwalne lub bardzo słabo wyczuwalne, brak talii, brzuch zaokrąglony, widoczne pokłady tłuszczu w okolicach lędźwi i u nasady ogona. Trudności w poruszaniu i higienie, słaba kondycja. | Żebra niewyczuwalne, niewidoczna talia, zaokrąglony brzuch, mocno obwisłe fałdy brzucha, znaczna warstwa tkanki tłuszczowej. |
Klucz diagnostyczny do oceny masy ciała u psów i kotów
Zagrożenia, które niesie ze sobą nadmierna masa ciała:
- Zaburzenia oddychania – gromadzący się w jamie brzusznej tłuszcz uciska na przeponę, przez co zwierzę ma trudności w oddychaniu, organizm jest niedotlenowany.
- Zaburzenia sercowo-naczyniowe – otłuszczenie mięśnia sercowego i spadek wydajności pracy mięśnia sercowego, niewydolność mięśnia sercowego, częste zwyrodnienia zastawek serca. W efekcie tego zwierzę coraz mniej się rusza i gromadzi coraz więcej tłuszczu
- Zaburzenia narządu ruchu – choroba zwyrodnieniowa stawów, zwyrodnienia w obrębie kręgosłupa, niedowłady, utrudnione poruszanie.
- Otłuszczenie narządów jamy brzusznej – nerki, wątroba, jelita – utrudniona praca tych narządów, możliwa niewydolność.
- Spadek odporności i większa wrażliwość na choroby zakaźne.
- W przypadku konieczności zabiegu chirurgicznego – zwiększone ryzyko narkozy, utrudniony dostęp do narządów jamy brzusznej, przedłużające się zabiegi, utrudnione gojenie ran.
Postępowanie:
UWAGA!!! Odchudzanie nie może przebiegać zbyt gwałtownie! Powrót do normalnej, fizjologicznej masy ciała powinien zająć (w zależności od stopnia nadwagi) od kilku do kilkunastu miesięcy.
Odchudzanie psa/kota polega na ograniczeniu podaży kalorii oraz zwiększeniu aktywności ruchowej. Utrata masy ciała bez szkody dla zdrowia wynosi 1-2% tygodniowo (0,4-0,8 kg/tydzień), co w praktyce uzyskuje się przez zmniejszenie kaloryczności karmy do 60-70% (u kotów 70-80%). Dawkę dzienną powinno się dzielić na kilka mniejszych porcji (zmniejszenie uczucia głodu). Najlepszym rozwiązaniem jest stosowanie gotowych dietetycznych karm odchudzających, ponieważ zawierają one zbilansowaną dawkę pokarmową, są wzbogacone w witaminy i związki mineralne, a także w inne składniki, np. ochraniające stawy, czyszczące zęby, likwidujące wolne rodniki itp.
W czasie terapii odchudzającej zalecana jest regularna kontrola masy ciała, a u zwierząt starszych lub z problemami zdrowotnymi – kontrolne badania (badania krwi, EKG).
Zapobieganie:
- Zapewnienie codziennej dawki ruchu – wybieg koło domu nie jest wystarczającą formą aktywności, należy wprowadzić dodatkowe spacery. W przypadku domowych kotów można wprowadzić spacery na smyczy.
- Kontrola masy ciała u zwierząt sterylizowanych. U suk i kotek wystarczy konsekwentnie trzymać się ustalonych zasad karmienia (bez tzw. „dojadania”, u kastrowanych samców należy zmniejszyć kaloryczność karmy lub w przypadku zauważenia pierwszych oznak zwiększania masy ciała zmienić karmę na karmę typu „light”.
- U psów i kotów powyżej 7 roku życia zmniejszyć dzienną porcję pokarmu o ok. 20%.
- U ras predysponowanych i u zwierząt starszych regularnie kontrolować masę ciała!
Autor: lek. wet. Maja Ingarden
Chcesz być na bieżąco informowany o nowych artykułach na blogu klinicznym? Śledź nas na facebook’owym fanpage!