Szczenięta w pierwszych tygodniach życia przebywają blisko matki i jest to naturalne, tak jak to, że z czasem ten czas ulega skróceniu. Psia matka jest mniej zainteresowana maluchami, głownie z powodu, iż posiadają już zęby i karmienie staje się dla niej mniej przyjemne. Jest to dla maluchów doskonały trening separacji i czas, gdzie uczą się bycia samodzielnymi osobnikami. U szczeniąt zbyt wcześniej zabieranych od psich matek, często kształtuje się właśnie lęk separacyjny. Nie mają okazji pobyć same ze sobą, za to człowiek staje się dla nich synonimem bezpieczeństwa. Często zdarza się tak, że maluch trafia do nowego domu, gdzie przez większość czasu towarzyszy mu właściciel. Dla dobra psa bierze nawet urlop z pracy lub angażuje zastępy bliskich do opieki. Więź się zacieśnia, ale przyjmuje znamiona uzależnienia. Pies podąża za swoim właścicielem krok w krok, często nie znając wyraźnych granic terytorialnych, towarzysząc właścicielowi nawet w toalecie. I tak malec dorasta i dalej nie ma możliwości nauczyć się emocjonalnej niezależności, czyli mówiąc wprost NIE POTRAFI zostawać sam w domu.
Nadchodzi jednak czas, gdy chcemy wyznaczyć psu granice w naszym domu i przekazać mu komunikat, że teraz nie powinien wchodzić do sypialni czy toalety. Przestał być słodkim, małym szczeniaczkiem, a jego wszędobylskość trochę Nam już zaczyna przeszkadzać. Często, aby znaleźć wytłumaczenie na niechciane zachowanie psa, antropomorfizujemy jego zachowanie, przypisując mu ludzkie cechy. Nic bardziej błędnego.
Krótkie podsumowanie sytuacji
Jaka jest reakcja psa? Oczywiście jest zdziwiony. Zmiana zasad, niejasne sygnały. Pies najczęściej wtedy daje o sobie znać. Usiłuje wydostać się z pomieszczenia, drapiąc w drzwi lub szczekając. Najprostsze wyjście z sytuacji dla samego właściciela -to otwarcie drzwi i a tym samym bariery dzielącej psa i człowieka. I tak oto dochodzi do często nieświadomego wzmacniania niechcianych zachowań. Zatem jak zapobiegać lękowi separacyjnemu, albo też jak pomóc psu wyjść z już utrwalonego błędnego koła samotności?
Trening samotności
Trening samotności, jeżeli to możliwe, należy rozpocząć z psem odpowiednio wcześniej, tak aby miał on możliwość przywyknąć do stresogennego stylu Naszego życia. Niektóre przedmioty mogą pomóc naszemu podopiecznemu przejść przez ten niekiedy trudny dla niego czas. “Zagryzanie” problemu przez psa, a mam tu na myśli niszczenie przedmiotów domowych, części garderoby itp. jest niczym innym jak sposobem na przekazanie kotłujących się w nim emocji. Jest wiele możliwości by Nasz pies poczuł się pewnie i stabilnie zostając sam w domu, wszystko zależy od Naszej pomysłowości i chęci. 🙂
Poniżej przedstawiam kilka moich propozycji, opartych na technikach kontrwarunkowania, a także budowaniu przewidywalności w życiu psa, czyli zwyczajnie mówiąc-rutyny. Celem tych działań jest skojarzenie sytuacji wywołującej negatywne emocje w tym przypadku -wyjście właściciela, z czymś przyjemnym. Zatem staramy się odwrócić sytuację o 180 stopni. 🙂
Kilkanaście minut przed wyjściem z domu możemy podać psiakowi:
* gumowe zabawki – wykonane z mocnej gumy, z otworem do nafaszerowania smakołykami- (pasty, ser żółty, karma) angażują psa nie tylko fizycznie, ale też intelektualnie, gdyż musi się trochę nagłowić żeby wydobyć smakowite nadzienie ze środka. Pies nie skupia się na fakcie, że za moment jego właściciel zniknie mu z pola widzenia.
* klatka – szczenię powinno być przyzwyczajane do klatki (lub transportera) podczas nieobecności właściciela. Może ona stać się bezpiecznym azylem, które pies nie będzie kojarzył z izolacją, ale miejscem wyciszenia i odpoczynku, gdzie nikt nie będzie mu przeszkadzał. Kilkanaście minut przed wyjściem możemy podać psu sporą kość, co zajmie jego uwagę na dłuuugo. 🙂
Uwaga! Podajemy tylko kości bezpieczne dla Naszego psa! Najlepiej, jeżeli będzie to surowa kość, która nie rozpadnie się na drobne igiełki, mogące uszkodzić jelita. Takie surowe kości nie stanowią zagrożenia, ponieważ rozpuszczają się w kwasie żołądkowym.
* spacery – świetnie, gdy możemy je odbyć przed pozostawieniem psa sam na sam. Są dobrym sposobem na rozładowanie nagromadzonej energii i składnikiem codziennej rutyny, w której pies czuje się bezpiecznie.
* zabawy z piłką – niektóre rasy psów np. teriery czy owczarki niemieckie, bardzo emocjonalnie reagują na rzucanie piłeczki, dlatego właściciel powinien kontrolować energię swojego podopiecznego, tak aby nie wkroczyła na niebezpieczny poziom, prowadząc do nadmiernej ekscytacji.
* mata węchowa – absorbuje psa i przypomina mu o roli nosa w jego życiu. Rozładowuje napięcie i absorbuje uwagę psa.
* zaniechanie wylewnego żegnania i witania z psem – nie mówię tu o zupełnym braku kontaktu z psem i oschłości do granic. Chodzi raczej o niewprowadzanie psa w stan nadmiernej nadpobudliwości związanej z wyjściem jak i przyjściem właściciela. Celem jest nauczenie psa, że jest to normalna czynność w życiu człowieka i psa i nie ma w tym nic hiper-nadzwyczajnego, że ktoś przychodzi, a ktoś wychodzi z domu.
Przewidywalność w nieprzewidywalnym świecie
Żyjemy w nieprzewidywalnym świecie ludzi, dlatego Nasze psy powinny od szczeniaka umieć kontrolować swoje emocje i radzić sobie ze stresem. Rolą hodowcy i właściciela jest naprowadzać je na te tory i wpajać trening samotności jako coś naturalnego z czym przyjdzie im się zmierzyć w codziennym życiu. Rutyna i przewidywalność jest dla Naszych psów niekiedy świetnym lekarstwem, nie tylko w przypadku lęku separacyjnego. Jest to swojego rodzaju skafander bezpieczeństwa, który pozwala zmniejszyć stres przed nieznanym. Pamiętajmy, że każdy pies jest inny. Każdy z nich posiada różne progi reakcji na dane sytuacje i różną przeszłość, często bardzo przykrą. Często da się zaobserwować zależność między lękiem separacyjnym a zaniedbaniami w wychowaniu szczeniaka. Powinniśmy mieć też na uwadze fakt, że każda rasa może prezentować inny model zachowań destrukcyjnych. Na przykład psy myśliwskie kierując się instynktem łowieckim, swoje niezadowolenie i lęk mogą manifestować nadmierną wokalizacją.
Niekiedy problem lęku separacyjnego, jest tak zaawansowany, że tylko pomoc farmakologiczna (odpowiednio dobrana przez behawiorystę/zoopsychologa w porozumieniu z lekarzem weterynarii) pozwoli psu odnaleźć spokój i komfort życia. Zachęcam wszystkich właścicieli psiaków nad zastanowieniem się nad przyczynami niepożądanych zachowań, nie tylko tych lękowych, które przybliżyłam w artykule.
