Wyspiak jest złośliwym nowotworem trzustki wywodzącym się z komórek β, produkujących insulinę. Nadmierna produkcja insuliny przez komórki nowotworowe prowadzi do spadku cukru we krwi i wystąpienia objawów hipoglikemii.
Występowanie
- Psy: rzadko chorują. Insulinoma dotyczy zwierząt w średnim wieku i starszych (ok. 10 lat), częściej chorują psy ras średnich i dużych, np. labradory i golden retrievery, setery irlandzkie, boksery, owczarki niemieckie, duże pudle, foksteriery, owczarki szkockie.
- Koty: chorują na wyspiaka bardzo rzadko. Nowotwór częściej występuje u kotów starszych (ok. 12-17 lat), rasą predysponowaną są koty syjamskie.
Objawy
Dominujące objawy insulinomy wynikają ze znacznego spadku cukru we krwi (hipoglikemia). Najczęściej występują drgawki przypominające padaczkę i drżenia mięśni, zwierzęta są senne, słabe, mają problemy z orientacją, bywają nerwowe. U niektórych występuje zwiększenie apetytu i nadwaga.
Rozpoznanie
- Objawy kliniczne
- hipoglikemia: glukoza we krwi poniżej 60 mg/dl lub 3,2 mmol/l, utrzymująca się w 2-3 kolejnych badaniach. Czasami poziom glukozy mimo występowania wyspiaka jest prawidłowy.
- oznaczanie poziomu insuliny po 12-godzinnej głodówce. Normalna lub podwyższona insulina przy obniżonej glukozie może świadczyć o występowaniu wyspiaka.
- diagnostyka obrazowa. Ze względu na mały rozmiar guza wyspiaki są widoczne w badaniu ultrasonograficznym u mniej niż połowy zwierząt. Dokładniejszym badaniem jest tomografia komputerowa (TK) i rezonans magnetyczny (MRI), dzięki którym udaje się rozpoznać i zlokalizować do 70% wyspiaków.
Postępowanie
Podstawową metodą leczenia wyspiaków jest chirurgiczne usunięcie guza. Jednak nie zawsze lokalizacja nowotworu pozwala na zabieg. Insulinoma jest nowotworem bardzo małym i często nawet śródoperacyjnie trudno go zlokalizować. Uważa się, że w chwili zabiegu u ponad 60% psów są już obecne przerzuty w wątrobie, węzłach chłonnych i/lub sieci.
Przypadki ostre wymagają dożylnego podania glukozy. W przypadku ataku padaczkowego podaje się leki przeciwdrgawkowe.
Jeżeli leczenie chirurgiczne nie jest możliwe (lokalizacja guza, brak zgody opiekunów zwierzęcia na zabieg) lub obecne są przerzuty, można stosować leczenie zachowawcze, które ma na celu zmniejszenie lub likwidację objawów choroby:
- dieta: częste, małe posiłki (4-6 dziennie), bogate w białko, tłuszcze i złożone węglowodan. Należy unikać cukrów prostych.
- ograniczyć aktywność fizyczną
- doustne kortykosteroidy: blokują receptory dla insuliny zmniejszając skuteczność jej działania. W tej sytuacji wykorzystujemy działanie diabetogenne sterydów.
- Jeżeli postępowanie dietetyczne i kortykosteroidy nie wystarczają, do leczenia wprowadza się diazoksyd, lek hamujący wydzielanie insuliny. W literaturze wymieniane są też inne leki wspomagające leczenie insulinomy, ale ze względu na objawy uboczne i wątpliwą skuteczność, nie są one zalecane.
Rokowanie
Psy z wyspiakiem żyją 6-12 miesięcy od momentu rozpoznania. Dłużej żyją psy leczone chirurgicznie (ok. 12 miesięcy). U kotów rzadko uzyskuje się czas przeżycia dłuższy niż 6 miesięcy.
Piśmiennictwo:
E. Coté: „Clinical Veterinary Advisor. Dogs and cats.” Mosby-Elsevier 2007.
Autor:
Chcesz być na bieżąco informowany o nowych artykułach na blogu klinicznym?
Śledź nas na facebook’owym fanpage!