Pewnie każdy właściciel psa stanął (lub stanie) przed dylematami związanymi ze starością swojego ulubieńca. U starszych psów z wiekiem zmienia się metabolizm, a przez to i zapotrzebowanie na składniki pokarmowe. Spada zapotrzebowanie na energię, a wzrasta zapotrzebowanie na łatwo strawne białka i związki biologicznie czynne.
| ZMIANY ZACHODZĄCE W ORGANIZMIE STARSZYCH PSÓW (fizjologiczne i patologiczne) |
|
| Układ oddechowy i krążenia | – zmiany zwyrodnieniowe na zastawkach sercowych – osłabienie pracy mięśnia sercowego, zaburzenia przewodnictwa sercowego, arytmie – odkładanie związków wapnia w naczyniach krwionośnych – zwłóknienia w tkance płucnej, zmniejszenie wydolności oddechowej |
| Przewód pokarmowy | – zmniejszenie wydzielania śliny i soku żołądkowego – zmiany w jelitach – zmniejszenie wysokości kosmków jelitowych, osłabienie funkcji metabolicznych (trawienie i wchłanianie składników pokarmowych) – spowolnienie perystaltyki jelit – możliwa niewydolność wątroby – często skłonności do zaparć – zmiany w jamie ustnej – odkładanie się kamienia na zębach, zapalenia dziąseł, paradontoza |
| Drogi moczowe | – zmniejszony przepływ krwi przez nerki, który prowadzi do osłabionej filtracji w kłębuszkach nerkowych i zdolności do zagęszczania moczu, często niewydolność nerek – zmniejszenie napięcia dróg wyprowadzających mocz – częste problemy z trzymaniem moczu – problemy związane z pojawianiem się w pęcherzu moczowym kryształów, a następnie kamieni |
| Narząd rodny | – zaburzenia hormonalne u suk – prowadzą często do zmian w błonie śluzowej macicy i ropomacicza – nowotwory gruczołu mlekowego u suk – powiększenie prostaty u psów, możliwe również cysty i nowotwory – zaburzenia dotyczące jąder – zaburzenia hormonalne związane z produkcją hormonów płciowych |
| Masa ciała | Z wiekiem u psów dochodzi do utraty tkanki mięśniowej, zwiększa się natomiast ilość tkanki tłuszczowej, stąd występująca u starszych psów skłonność do otłuszczenia. |
| Układ ruchu | – zmniejszenie masy mięśniowej – problemy kostno-stawowe (zwyrodnienia) |
| Narządy zmysłów | – osłabiony wzrok – osłabione powonienie – osłabiony słuch |
| Skóra | – pogorszenie jakości okrywy włosowej – ścieńczenie skóry i wypadanie włosa – często w następstwie rozmaitych zaburzeń hormonalnych – guzy i narośla (nowotworowe i nienowotworowe) |
| Odporność | Osłabienie odporności, a co za tym idzie zwiększona podatność na różnego rodzaju infekcje. |
| Układ nerwowy | – objawy „starzenia się” mózgu – osłabienie reakcji na otoczenie, zaburzenia snu, utrata wyuczonych zachowań, zaburzenia w oddawaniu kału i moczu – problemy neurologiczne dotyczące rdzenia kręgowego – zmiany zwyrodnieniowe (np. mielopatia owczarków niemieckich, dyskopatia u jamników) |
| Nowotwory | U starszych psów występuje zwiększone ryzyko wystąpienia choroby nowotworowej. |
Podstawowe zasady żywienia starszych psów
- dzienną dawkę pokarmową dzielić na kilka mniejszych porcji (3-4)
- ustalić stałe pory podawania posiłków
- nie podawać starszym psom trudno strawnych składników żywieniowych, szczególnie dotyczy to kości
- u bardzo starych psów podawać pokarm o konsystencji papkowatej (suchą karmę można moczyć w letniej wodzie na 0,5 godziny przed podaniem)
- temperatura karmy – 20-37°C
- unikać nagłych zmian karmy (nowe składniki lub nową karmę wprowadzać stopniowo)
- zapewnić psu stały dostęp do świeżej wody (zmieniać kilka razy dziennie)
- u psów może wystąpić starczy brak apetytu – wiąże się on ze zmniejszonym zapotrzebowaniem na energię (ok. 30-40% w stosunku do młodszych psów) oraz osłabionym powonieniem
Zapotrzebowanie na składniki pokarmowe
- Węglowodany – są źródłem łatwo dostępnych kalorii. Jeżeli nie zapewnimy psu odpowiedniej ilości węglowodanów, może dojść do wykorzystywania na potrzeby energetyczne białka, którego produkty rozpadu mogą obciążać m.in. nerki. Bogatym źródłem węglowodanów są zboża, pieczywo, kukurydza i ziemniaki.
- Tłuszcze – są bogatym źródłem energii. Do tej grupy zaliczamy również niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), których obecność w karmie warunkuje zachowanie dobrego stanu skóry i sierści, prawidłowego funkcjonowania układu moczo-płciowego, oraz wpływa na reakcje odpornościowe.
- Białko – starsze zwierzęta posiadają niewielkie zapasy białka w organizmie, również z wiekiem następuje utrata tkanki mięśniowej. Jest to związane z przewagą procesów rozpadu nad syntezą białek mięśni szkieletowych. Konieczne jest zapewnienie psu-seniorowi diety zawierającej minimum 24% białka (z wyjątkiem psów o zaburzonej czynności nerek, gdzie stosuje się dietę niskobiałkową). Białka o wysokiej wartości biologicznej są zawarte w mięsie drobiu i ryb.
- Mikro- i makroelementy
- wapń i fosfor – istotne jest, aby zachować odpowiedni stosunek Ca do P w pokarmie – powinien on wynosić 1,2:1,4 : 1,0. Dodatek tych związków jest u starszych psów ważny ze względu na występującą u nich demineralizację kości.
- sód i chlor – głównym ich źródłem jest sól kuchenna. Wprawdzie uważa się, że psy są naturalnie odporne na przedawkowanie soli, ale jednak zaleca się jej ograniczenie w ich diecie.
- żelazo – należy unikać zarówno niedoboru jak i nadmiaru żelaza w diecie. Niedobór może prowadzić do anemii, nadmiar prowadzi do zmniejszenia apetytu i spadku masy ciała.
- miedź – niedobór miedzi może powodować osłabienie układu kostnego.
- selen – chroni błony komórkowe przed związkami utleniającymi.
- Witaminy – u starszych zwierząt wzrasta zapotrzebowanie na witaminę K, witaminy z grupy B, witaminy A oraz E, a także beta-karoten i luteinę. Związki te wpływają na podniesienie odporności, dobrze działają na wzrok oraz działają jako naturalne przeciwutleniacze.
- W związku z często występującą u starszych psów choroba zwyrodnieniową stawów zaleca siębstosowanie glukozaminy i siarczanu chondroityny – składników chrząstek stawowych. Związki te zawarte są w preparatach weterynaryjnych (np. Arthroflex, czy Caniviton) oraz w wielu karmach przeznaczonych specjalnie dla starszych psów (np. karmy firmy Arion, czy Hill’s).
Żywienie starszych psów z zaburzeniami zdrowotnymi
UWAGA! W Przypadku zaburzeń zdrowotnych najlepszym rozwiązaniem są gotowe diety weterynaryjne – właściciel w domu nie jest w stanie przygotować odpowiednio zbilansowanego pokarmu.
- Zaburzenia przewodu pokarmowego. Stosuje się dietę niskotłuszczową oraz zawierającą wysoko strawne białko i węglowodany.
- Zaparcia. Zalecana jest karma pobudzająca perystaltykę przewodu pokarmowego i przyspieszająca trawienie.
- Choroby nerek. Podaje się dietę o niskiej zawartości białka oraz o odpowiednim składzie mineralnym. Ważne jest, aby pies miał stały dostęp do wody (nie wolno jej ograniczać).
- Choroby wątroby. Najważniejszym składnikiem są lekko strawne węglowodany, np. płatki owsiane, kiełki pszenicy, skrobia, ryż, cukier buraczany, cukier gronowy, miód. Źródłem wysoko wartościowego białka jest mięso z ryb, chuda wołowina oraz mleko. Konieczny jest dodatek preparatów witaminowych i mineralnych.
- Cukrzyca. Należy ograniczyć cukier i łatwo strawne węglowodany (oprócz przypadków, gdy pod wpływem insuliny dochodzi do nadmiernego spadku glukozy – w takiej sytuacji należy podać glukozę lub miód). Koniecznie trzeba zachować stałe pory posiłków. Podaje się witaminy z grupy B. Najlepsze dla cukrzyków są ryby, gotowane mięso, twaróg oraz gotowane jaja.
- Choroby serca i naczyń. Stosuje się dietę o niskiej zawartości sodu (nie wolno solić!), wzbogaconą o przeciwutleniacze.
Autor:
lek. wet. Maja Ingarden
Chcesz być na bieżąco informowany o nowych artykułach na blogu klinicznym?
Śledź nas na facebook’owym fanpage!