Przemieszczenie moczowodu (jednego lub obu) jest wadą wrodzoną występującą najczęściej u psów, rzadziej u kotów. Rozpoznawana jest głównie u zwierząt młodych. Spotykane jest najczęściej u labradorów, golden retrieverów, husky, West Highland White Terierów, foksterierów i pudli miniaturowych. U psów dotyczy głównie samic, u kotów natomiast zdarza się w równej części u samic i samców. Przyczyna pojawienia się tej wady nie jest znana, być może rolę odgrywają tu czynniki genetyczne i niedobory witaminowe u matki (1, 2).
Rozwój moczowodów
W czasie embriogenezy moczowody rozwijają się z przewodów nerki ostatecznej i znajdują ujście w zatoce moczopłciowej. W czasie różnicowania się zatoki na cewkę moczową i pęcherz, ujście moczowodów może przemieścić się w kierunku doogonowym, w wyniku czego moczowód nie otwiera się w obrębie pęcherza moczowego, ale jako śródścienna, przewodowa struktura biegnie równolegle do cewki moczowej, otwierając się najczęściej do pochwy. Przemieszczenie dotyczyć może jednego (ectopia ureteri unilateralis), lub obu moczowodów (e. u. bilateralis). W zależności od lokalizacji ujścia, nietrzymanie moczu może być powodowane jedynie przez ominięcie strukturalnego „zwieracza” cewki lub przez współistniejące przemieszczenie moczowodów, czy też samą niewydolność struktur wchodzących w skład „zwieracza” cewki. W tym drugim przypadku sama korekta chirurgiczna nie prowadzi do wycofania objawów, lecz trzeba dodatkowo wprowadzić leczenie niewydolności „zwieracza”.
Główne objawy
Głównym objawem przemieszczenia moczowodu jest nietrzymanie moczu. Może ono mieć charakter ciągły lub przerywany. Zazwyczaj zwierzę nie ma problemów z normalnym oddawaniem moczu. Badanie kliniczne nie wykazuje żadnych nieprawidłowości, oprócz odparzeń skóry wokół sromu. Wtórnie może wystąpić zapalenie dróg moczowych (1, 3).
Rozpoznanie
Rozpoznanie może być stawiane przy pomocy różnych metod. Można wykorzystać RTG (urografia oraz zdjęcia cewki i pęcherza moczowego z kontrastem podawanym drogą wstępującą) oraz usg. Echografia może być pomocna w rozpoznaniu dodatkowych zmian, takich jak rozszerzenie moczowodów czy wodonercze (4).
Rokowanie zależy od tego, czy przemieszczenie moczowodu jest jedynym problemem, czy dodatkowo występują inne defekty (np. wodniak moczowodu hydrourether, wodonercze, czy zaburzenie zwieracza cewki). W przypadku współistnienia przemieszczenia moczowodu i niewydolności zwieracza cewki, rokowanie jest złe.
Ryc. 1 Ectopia moczowodu. Schematycznie pokazane rodzaje spotykanych ujść moczowodu wg. Kruger i wsp.
Objaśnienia:
A – normalne ujście moczowodu
B – wewnątrzścienne ujście moczowodu w obrębie cewki moczowej
C – zewnątrzścienne ujście moczowodu w obrębie cewki moczowej
D – zewnątrzścienne ujście moczowodu do pochwy właściwej
E – wewnątrzścienne ujście moczowodu do pochwy właściwej
P – pęcherz moczowy
V – pochwa
Autor:
dr n. wet. Jacek Ingarden
Chcesz być na bieżąco informowany o nowych artykułach na blogu klinicznym?
Śledź nas na facebook’owym fanpage!
Piśmiennictwo:
- Holt PE: Urinary incontinence in young animals. Possible causes. Materiały 7 Kongresu FECAVA Berlin 2001
- Holt PE: Diagnostic imaging in the examination of incontinent dogs and cats Materiały 7 Kongresu FECAVA Berlin 2001.
- Kruger JM, Osborne CA, Lulich JP, Polzin DP, Fitzgerald SD: „The urinary system” w „Veterinary pediatrics dog and cats from birth to six month” pod red. JD Hoskins, WB Saunders 2001, 371-397
- Nickel RF: Urinary incontinence – surg. treatment of anatomical defects. Materiały 7 Kongresu FECAVA Berlin 2001.