Żyjący na przełomie XIX i XX wieku, słynny francuski pisarz Émile Zola rzekł słowa Los zwierząt jest nierozerwalnie związany z losem człowieka. – i tak od zarania dziejów, gdy człowiek zaczął oswajać dzikie zwierzęta zaskarbiliśmy sobie nowych, oddanych czworonogich przyjaciół. Z początku służyły nam wyłącznie jako stróże mienia lub strzegły stad przed innymi drapieżnikami. Wraz z postępem cywilizacji ich wachlarz umiejętności powiększa się coraz bardziej – pomagają w służbach ratowniczych, są przewodnikami osób ociemniałych, pełnią rolę tropicieli na potrzeby policji czy wojska. Coraz częściej są także spotykane jako pomocnik terapeuty (np. w dogoterapii), lecz przede wszystkim zarówno te duże jak i małe czworonogi samą swoją obecnością w naszych domach sprawiają przyjemność wielu ludziom. Traktujemy je jak członków rodziny, zapewniamy bezpieczeństwo, pożywienie, należytą rozrywkę i staramy się dbać o ich dobre samopoczucie.
Podobnie jak nam, im też zdarza się czasem zachorować i w takim wypadku niezbędnie potrzebna jest wizyta u lekarza weterynarii. Zwierzęta niestety nie są w stanie nam tego powiedzieć, ponadto mają wyższy próg odczuwania bólu uwarunkowany głęboko zakorzenionym pierwotnym instynktem stadnym, zgodnie z którym najsłabsze osobniki były po prostu odrzucane ze stada. Dlatego warto obserwować swojego pupila, ponieważ może on ukrywać, że coś mu dolega i starać się długo nie ukazywać nam swoich słabości.
Jak rozpoznać czy zwierzę jest zdrowe?
Zdrowe zwierzę jest chętne do zabawy, wesołe, aktywne, pełne energii, interesuje się jedzeniem i na pierwszy rzut oka można wyczuć jego dobrego samopoczucie. Z drugiej strony jeżeli widzimy już wyraźnie, że zwierzę jest chore, należy natychmiast udać się do lekarza weterynarii. Natomiast co robić w przypadku, gdy nasz pupil jest po prostu osowiały, zachowuje się inaczej niż zwykle i dostrzegamy, że jest jednak jakiś nieswój?
Drogi właścicielu, może to być drobnostka, stan przejściowy, z którym organizm zwierzęcia sam sobie poradzi, ale niestety mogą to być także pierwsze objawy poważniejszej choroby. Warto wtedy bacznie poobserwować swojego podopiecznego, ponieważ w przypadku wielu chorób bardzo ważne jest szybkie postawienie diagnozy i rozpoczęcie kuracji zanim choroba zdąży się poważnie rozwinąć. Wszak wszyscy dobrze znamy przysłowie i wiemy, że lepiej zapobiegać niż leczyć!
Objawy, które powinni niepokoić
Widoczne objawy, które mogą zaniepokoić właściciela i być początkiem problemów zdrowotnych naszego pupila :
Biegunka najczęściej wynika z błędów dietetycznych, może być spowodowana dolegliwościami układu pokarmowego lub towarzyszyć chorobie zakaźnej (np. parwowirozie). Jeżeli u naszego pupila, po podaniu lekkostrawnej diety ten stan nadal się utrzymuje konieczna jest wizyta u lekarza weterynarii w celu nawodnienia i uzupełnienia elektrolitów, ponieważ nieleczona biegunka prowadzi do poważnych spustoszeń w organizmie, wycieńczenia, a w przypadku młodych zwierząt może skutkować nawet do śmiercią.
Brak apetytu często dla właściciela jest jedynym zauważalnym objawem. U zwierząt przeważnie jest to objaw towarzyszący większości chorób. Może powodować go również ból zębów, ciało obce w przewodzie pokarmowym, niedrożność jelit czy ropomacicze. Gdy nasz pupil nie przyjmuje pokarmu przez dłużej niż 2 dni konieczna jest wizyta u lekarza weterynarii. W przypadku całkowitego niepobierania pokarmu połączonego wraz z częstymi wymiotami, biegunką, czy wręcz zatrzymaniem kału, należy stawić się niezwłocznie w lecznicy, gdyż może to być sytuacja zagrażająca życiu zwierzęcia.
Gorączka, normalna temperatura ciała jest różna u poszczególnych ras, u psów może się wahać w granicy 37,5-39,0 °C, a u kotów 38,0–39,0 °C. Każdy wzrost temperatury ciała powyżej 39,0 °C w spoczynku należy traktować jako gorączkę, a powyżej 41°C jako wysoką gorączkę. Jeżeli trwa ona dłuższy czas, jest szkodliwa dla organizmu powodując zaburzenia czynności serca i układu krążenia, powoduje też wykorzystanie rezerw substancji odżywczych co prowadzi do osłabienia zwierzęcia. Gorączka może być spowodowana procesem zapalnym toczącym się w organizmie. Warto więc zwrócić się o poradę do lekarza weterynarii.
Katar, zasadniczą rolę w jego powstaniu odgrywa przeziębienie, zapalenie gardła, krtani czy oskrzeli. Może być też spowodowany poprzez podrażnienie błony śluzowej ciałami obcymi, pyłem lub dymem. Objawem kataru jest wypływ z nosa, początkowo wodnisty, później ciągliwy, a niekiedy też ropny o nieprzyjemnym zapachu. Pojawia się obrzęk błony śluzowej przewodów nosowych, który dodatkowo utrudnia oddychanie wówczas zwierzę zaczyna sapać lub nawet zmuszone jest oddychać jamą ustną. Zakatarzony pupil ociera nos łapkami lub trze nim o różne rzeczy, jeżeli ten stan utrzymuję się przez dłuższy czas możemy zauważyć, że tzw. lusterko nosowe staje się popękane i suche. Przy bardzo silnym katarze zaleca się wizytę u lekarza weterynarii, gdyż wymienione wyżej zmiany mogą być objawem m.in. choroby zakaźnej (np. herpeswirozy, czyli tzw. kataru kociego).
Nieprzyjemny zapach z jamy ustnej może pojawić się w różnym momencie życia naszego pupila na skutek nieodpowiedniej diety, odkładania się kamienia nazębnego lub w jego powikłaniu choroby przyzębia. Często zapominamy, że nasze organizmy i organizmy zwierząt funkcjonują w podobny sposób. My dbamy o stan swojego uzębienia, zwierzęta też się starają, ale czasami jednak to my musimy im w tym pomóc. Mianowicie, należy pamiętać, że bardzo często stan jamy ustnej odzwierciedla stan całego organizmu.
Przepuklina powstaje gdy w mięśniach ściany brzusznej powstaje otwór przez który przeciskają się pod skórę odcinki jelit, otrzewnej, a niekiedy nawet macica czy pęcherz moczowy. Tworzy się często u noworodków, w miejscach naturalnych otworów (pępek lub kanał pachwinowy), a także w miejscach gdzie powłoka brzuszna ma najcieńszą warstwę. U dorosłych zwierząt może powstać przy silnym i nagłym napięciu mięśni brzucha, np. przy pokonywaniu wysokich przeszkód, w przypadku ciąży, czy w efekcie rozerwania mięśni. Zaciśnięcie przepukliny powoduje bardzo silne bóle, skóra w okolicy worka przepuklinowego staję się napięta i gorąca, a zwierzę nie pozwala nam się dotykać w tym miejscu. Zazwyczaj w przepuklinie znajdują się pętle jelit, co może prowadzić do ich niedrożności, a to wymaga już natychmiastowego zabiegu chirurgicznego w ciągu kilku godzin , w innym wypadku dojdzie do obumarcia zaciśniętego odcinka, co z kolei może doprowadzić do śmierci naszego pupila.
Saneczkowanie, nazwano tak dosyć dziwne zachowanie zwierząt polegające na wyciągnięciu tylnych kończyn do przodu między przednie i pocieranie w tej pozycji zadem o podłogę. Główną przyczyną przybierania tej pozycji jest świąd okolicy odbytu, spowodowany przepełnieniem lub zapaleniem gruczołów okołoodbytowych. Powoduje to problemy przy oddawaniu kału oraz silną bolesność nawet przy lekkim dotknięciu zadu lub ogona do tego stopnia, że nawet z natury łagodne zwierzę może próbować ugryźć właściciela. W takim wypadku konieczna jest wizyta u lekarza weterynarii. Inną przyczyną saneczkowania może być również zarobaczenie przewodu pokarmowego. W zaistniałej okoliczności wyjście jest proste i skuteczne, wystarczy podjechać do najbliższej lecznicy weterynaryjnej i zakupić dla swojego pupila tabletkę zwalczającą pasożyty.
Świąd może występować przy wielu chorobach skórnych w mniej lub bardziej nasilonej postaci, wywołują go również pasożyty zewnętrzne, takie jak np. pchły czy świerzbowce. Poruszają się one po skórze, wkłuwają się lub drążą korytarze, co wywołuje silny świąd i wzbudza niepokój. Jeżeli nasz pupil się drapie pomimo regularnego stosowania środków przeciwko pchłom i kleszczom, może to świadczyć o alergii By ulżyć zwierzęciu warto wtedy przyjechać do lecznicy weterynaryjnej i przeprowadzić testy alergiczne.
Wymioty, jeżeli nasz pupil szuka sobie w domu ustronnego miejsca by zwymiotować, a po chwili znów próbuję to zjeść lub wraca do nas wesoło merdając ogonem (szczególnie w przypadku psów) to nie mamy się czym przejmować. Jest to ich pozostałość po dzikich przodkach, które gdy już upolowały zdobycz, zamieniały swoje żołądki w istny zbiornik, który wypełniały mięsem do pełna, a następnie uciekały na swoje terytorium, by je zwrócić i ponownie w bezpiecznym miejscu zjeść w spokoju. Sytuacja komplikuję się dopiero, gdy wymioty towarzyszą innym objawom chorobowym. Niekiedy są one, przynajmniej na początku choroby jedynym widocznym jej objawem, jak w przypadku mocznicy, ropomacicza czy zapalenia błony śluzowej jelit lub zatrucia. Gdy wymioty zdarzają się codziennie, poprzedza je niepokój zwierzęcia, stoi ono na sztywnych kończynach z wyciągniętą szyją i głową ku przodowi do podłogi można przyjąć, że wskazuje to na chorobę naszego pupila i wymagana jest konsultacja z lekarzem weterynarii.
Wypadanie włosów, większość psów linieje 2 razy w roku (sezonowo na wiosnę i jesień). W tym czasie obywa się całkowita wymiana okrywy włosowej. Jest to zjawisko normalne i nie można mu przeciwdziałać czy go leczyć. Ważna w tym okresie jest natomiast pielęgnacja włosów, regularne czasie i szczotkowanie. Dzięki pełnowartościowemu odżywaniu naszych pupili możemy jednak skrócić okres zmiany włosa, stosując w ich diecie większe ilości białka zamiast węglowodanów, warto również do tego dołączyć większą ilość ruchu na świeżym powietrzu. Z punktu widzenia lekarskiego znaczenie ma wypadanie włosów nabyte spowodowane przez pasożyty (np. świerzb, nużyca), grzybice, wywołane złą przemianą materii lub ostatecznie zaburzeniami hormonalnymi. Inną przyczyną mogą być również zaburzenia czynności nadnerczy, przysadki lub tarczycy. U samców wypadanie włosów może być też powiązane z chorobami nowotworowymi jąder, zapaleniem jąder lub wnętrostwem.
Zaparcie, może być wywołane różnymi czynnikami, być następstwem innej choroby, np. choroby rdzenia kręgowego czy powiększenia prostaty, a nierzadko przyczyny trzeba szukać w samym jelicie (przerosty, guzy nowotworowe, rozszerzenie jelit). W przypadku takich zaparć brzuch cechuje się twardością i silnym wypełnieniem. Jednak w większości przypadków zaparcia spowodowane są niewłaściwym lub jednostronnym żywieniem. Przede wszystkim występują one przy obfitym karmieniu kośćmi (zwłaszcza baranimi i cielęcymi). Stan ten jest nieprzyjemny i powoduje u naszych podopiecznych poważne zaburzenia, brzuch staję się napięty i twardy. Zwierzę silnie napina się i prze próbując uwolnić zalegający kał w jelicie i przez to może dojść do uszkodzenia jelita kawałkiem niestrawionej kości powodując całkowite zatrzymanie kału i krwisty wypływ z uszkodzonego fragmentu jelita. W takim wypadku niezbędna jest już interwencja chirurgiczna w lecznicy weterynaryjnej.
Pamiętajmy, że właściciel spędza ze swoim pupilem najwięcej czasu. Zwierzę w domowym otoczeniu zachowuję się pewnie i czuje bezpiecznie przez co może ukazywać więcej objawów chorobowych niż podczas wizyty w przechodni weterynaryjnej. Im więcej szczegółów i informacji właściciel jest w stanie przekazać lekarzowi, tym łatwiej i szybciej można ustalić prawidłową diagnozę oraz przygotować skuteczny schemat leczenia. Obserwujmy swoich czteronogich przyjaciół, dbajmy o ich zdrowie i samopoczucie tak, jak one dbają o nasze!