Glistnica (toksokaroza) u psów jest wywoływana przez glistę psią – Toxocara canis. Jest to często występujący pasożyt z grupy obleńców. Stadia inwazyjne są bardzo powszechne w środowisku, zwłaszcza w dużych hodowlach psów, w parkach, na osiedlach i terenach wiejskich. Glista psia może być niebezpieczna dla ludzi (zwłaszcza dzieci), dlatego bardzo ważna jest odpowiednia profilaktyka u naszych psów.
Występowanie
Badania wykazały, że 10-40% psów dorosłych oraz do 70% szczeniąt jest zarażonych glistami!
Często są to inwazje bezobjawowe, jednak zarażone psy okresowo wydalają z kałem jaja glist, zanieczyszczając nimi środowisko i narażając inne zwierzęta oraz ludzi na zarażenie.
Glisty mogą występować u dorosłych psów oraz szczeniąt. Szczenięta często ulegają zarażeniu jeszcze w czasie ciąży, kiedy postacie larwalne z tkanek matki przechodzą przez łożyska do płodów. Stąd konieczność pierwszego odrobaczania szczeniąt w 2-3 tygodniu życia (a nie jak uważają niektórzy dopiero w wieku 6-8 tygodni).
Objawy
Większość zarażonych psów nie wykazuje żadnych objawów choroby. Objawy najczęściej są obserwowane u silnie zarobaczonych szczeniąt. Może pojawić się kaszel, wyciek z nosa, biegunka, wymioty. Zarażone szczenięta często mają silnie rozdęty i bolesny brzuch, i są mniejsze od swoich zdrowych rówieśników, niechętnie się bawią. Glistnica rzadko prowadzi do śmierci, ale stwierdzono przypadki zejścia wskutek zatkania jelit przez kłęby glist oraz perforacji jelit.
Glisty wydalone przez 3-tygodniowe szczenięta.
Cykl rozwojowy glisty psiej
Aby dobrze zrozumieć niebezpieczeństwo, jakie niosą ze sobą glisty, należy poznać ich cykl rozwojowy.
- Jaja glist, przez które dochodzi do zarażenia są wydalane wraz z kałem do środowiska zewnętrznego.
- Jaja, aby były zdolne do zarażenia, muszą „dojrzeć”. Okres na to potrzebny zależy od pory roku i np. w lecie wynosi ok. 2-3 tygodni, a w zimie do kilku miesięcy. Takie „dojrzałe” jaja przeżywają w środowisku ok. 2 lat.
- Zarażenie następuje przez zjedzenie jaja, z którego następnie wylęga się larwa.
- Larwy przebijają ścianę jelita i wędrują do wątroby, a następnie do płuc.
- Z płuc część larw wraz z krwią przechodzi do różnych tkanek (m. in. mięśni) i tam pozostaje w postaci uśpionej nawet do kilku lat. Tak się dzieje głównie u psów dorosłych. U szczeniąt większość larw przedostaje się do płuc, skąd jest „odkaszliwana” i przełykana do przewodu pokarmowego. W jelitach cienkich larwy dojrzewają i następnie produkują jaja, które z kałem wydalane są na zewnątrz. Larwy, które pozostają w tkankach uaktywniają się w czasie ciąży (ok. 6 tydzień) i przez łożyska dostają się do płodów, oraz po urodzeniu szczeniąt do mleka matki.
- Dorosłe postacie glist zaczynają produkować jaja w ciągu kilku tygodni od osiedlenia się w jelitach. Szczenięta zaczynają wydalać jaja w wieku ok. 3 tygodni, maksymalna ilość wydalanych jaj przypada na 6-12 tydzień życia.
Jeżeli jajo zostaje zjedzone przez innego żywiciela niż pies (np. gryzonie lub ludzie), larwy z jelit przechodzą do tkanek i tam ulegają „uśpieniu”. Aktywacja ich następuje po zjedzeniu zainfekowanej tkanki przez psa.
U dzieci glistnica psia jest najczęściej rozpoznawana, gdy larwy atakują gałkę oczną i powodują miejscowe uszkodzenia oka.
Rozpoznanie
Należy z góry założyć, że każdy szczeniak jest zarażony glistą psią!
Potwierdzeniem rozpoznania jest badanie kału w kierunku pasożytów wewnętrznych i identyfikacja jaj glist. Należy jednak pamiętać, że pozytywny wynik świadczy o zarażeniu, a wynik negatywny wcale zarażenia nie wyklucza (możliwość wyników fałszywie dodatnich).
Leczenie
Na rynku jest dostępna szeroka gama różnych preparatów przeciwpasożyniczych, zarówno do podawania doustnego (tabletki, pasty lub zawiesiny), jak również w postaci spot-on, tzn. preparatu wylewanego na skórę. Każdego psa należy odrobaczać co najmniej dwa razy do roku, a w szczególnie zagrożonych okolicach nawet co 3-4 miesiące lub częściej.
Profilaktyka
Odrobaczanie szczeniąt:
Pierwsze odrobaczanie należy przeprowadzić w wieku 2-3 tygodni, następne najlepiej co 2 tygodnie do osiągnięcia 8-12 tygodni, potem co 1-2 miesiące do ukończenia roku.
Odrobaczanie dorosłych psów:
Dorosłe psy odrobaczamy przynajmniej 2 razy do roku, najlepiej na wiosnę i w jesieni, jeżeli jest wskazanie to częściej. Suki przeznaczone do rozrodu dobrze jest odrobaczyć 3 tygodnie przed kryciem (tydzień po odrobaczaniu należy wykonać szczepienie przeciwko chorobom zakaźnym, które pozwoli przekazać odpowiednią odporność szczeniętom). Jeżeli hodowca się „zagapi”, można odrobaczyć w drugiej połowie ciąży preparatami przeznaczonymi dla suk ciężarnych.
Autor: lek. wet. Maja Ingarden
Chcesz być na bieżąco informowany o nowych artykułach na blogu klinicznym? Śledź nas na facebook’owym fanpage!